Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας

Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης

Το Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης ιδρύθηκε το 2009 και καταλαμβάνει έκταση 1.7 εκατομμυρίων στρεμμάτων στην οποία περιλαμβάνονται υδάτινες και χερσαίες περιοχές του κεντρικού και δυτικού τμήματος της ελληνικής πλευράς της Ροδόπης. Διοικητικά η έκταση αυτή ανήκει στους νομούς (σήμερα Περιφεριακές Ενότητες) Δράμας και Ξάνθης και γεωγραφικά απλώνεται από τα σύνορα με τη Βουλγαρία έως τον άξονα του Νέστου, τις ΒΑ πλαγιές του Φαλακρού όρους και τα Πομακοχώρια της Ξάνθης.

Μέσα στην έκταση του πάρκου εμπίπτουν μεγάλες ενότητες που έχουν παράλληλα χαρακτηριστεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας ή περιοχές Natura 2000. Συγκεκριμένα περιλαμβάνονται το Παρθένο Δάσος του Φρακτού (κωδ. GR1140001), η ζώνη της Χαϊντούς και των γύρω κορυφών (GR1120003), το δάσος Σημύδας (GR1140002), τα δάση της Ελατιάς (GR1140003), η ενότητα των δασών της Ροδόπης (GR1140008, επικαλύπτεται με το δάσος Φρακτού) και ένα τμήμα των ζωνών προστασίας του Φαλακρού (GR1140004 και GR1140009).

Σκοπός της ανακήρυξης του Εθνικού Πάρκου είναι η προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου, ως φυσικής κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού φυσικού πόρου σε χερσαία και υδάτινα τμήματα της περιοχής που ξεχωρίζουν για την μεγάλη βιολογική, οικολογική, αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική και παιδαγωγική τους αξία.

Μια αδρή εικόνα του Εθνικού Πάρκου

Η έκταση του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης περιλαμβάνει μερικά από τα σπουδαιότερα δασικά οικοσυστήματα της χώρας, όπως το μεγάλο παραποτάμιο δάσος Σκλήθρου στο Βαθύρεμα, τα δασικά συμπλέγματα της Τσίχλας, της Χαϊντούς, της Σημύδας, του Λεπίδα και της Ελατιάς, καθώς και ορισμένα σημαντικά υδάτινα συστήματα, όπως οι καταρράκτες του Αχλαδορέματος και του Λειβαδίτη και μεγάλο μέρος του μέσου ρου του Νέστου μαζί με τους ταμιευτήρες Θησαυρού και Πλατανόβρυσης. Ανάμεσα στους ορεινούς βιοτόπους του πάρκου συγκαταλέγεται ένας σπάνιος τύπος, οι όξινοι τυρφώνες της Ελατιάς και του Λειβαδίτη. Η ποικιλότητα και οι πληθυσμοί οργανισμών που ζουν στην τεράστια αυτή περιοχή καθιστούν το Εθνικό Πάρκο Ροδόπης το πλουσιότερο της χώρας και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη.

Βιοποικιλότητα

Κάτω από την επιρροή των κύριων παραγόντων της ειδογένεσης, δηλαδή τη γεωγραφία, τη βιογεωγραφία, τη γεωλογία και το κλιματικό περιβάλλον, η Ροδόπη εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα καταφύγια και εργαστήρια της άγριας ζωής της Ευρώπης.

Το κεφάλαιο Βλάστηση και τοπία της Ροδόπης δίνει μια αδρή γενική εικόνα της δασοκάλυψης και της μορφολογίας της περιοχής, παραθέτοντας και μια αναφορά στα σημαντικότερα είδη δέντρων.

Ένα σύντομο ερμηνευτικό σημείωμα για την ιδιαιτερότητα της φύσης της Ροδόπης δίνεται στο κεφάλαιο Χλωρίδα της Ροδόπης, όπου παρατίθενται και σχόλια και εικόνες για μερικά από τα σπουδαιότερα γένη φυτών.

Αντίστοιχες συνοπτικές παρουσιάσεις για την ποικιλότητα των τριών μεγάλων ομάδων ζώων δίνονται στα κεφάλαια Θηλαστικά της Ροδόπης, Πουλιά της Ροδόπης και Ερπετά και αμφίβια της Ροδόπης.

Σημειώνουμε τέλος ότι η γνώση μας για τη βιοποικιλότητα της Ροδόπης και κατ' επέκταση και του Εθνικού Πάρκου δεν έχει ωριμάσει, ενώ είναι σαφές ότι η περιοχή παραμένει σε δυναμισμό σε ότι αφορά την παρουσία ειδών μεγάλης κινητικότητας, όπως το Ελάφι (Cervus elaphus), ο Λύγκας (Lynx lynx), το Βρωμοκούναβο (Mustela putorius), πολλά δασικά πουλιά και προφανώς και αρκετά φυτικά είδη.

Πεζοπορική και περιβαλλοντική εξερεύνηση

Η αχανής έκταση της Ροδόπης και η μεγάλη απόσταση από τα σημεία εισόδου κάνουν απαραίτητη τη χρήση αυτοκινήτου για την προσπέλαση του πυρήνα της περιοχής. Οι δημοφιλέστερες διαδρομές πεζοπορικής ή περιβαλλοντικής εξερεύνησης εκκινούν από τα τρία δασικά χωριά.

Στο κεφάλαιο Ανακαλύψτε τη Ροδόπη γίνεται αναλυτική αναφορά στα υφιστάμενα πεζοπορικά δίκτυα των τριών πιο πάνω κόμβων, καθώς και στις διαδρομές εξερεύνησης του περιβαλλοντικού πλούτου του Εθνικού Πάρκου.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος