Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης
Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας
Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης
Το Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης ιδρύθηκε το 2009 και καταλαμβάνει έκταση 1.700 τετ.χλμ., στην οποία περιλαμβάνονται υδάτινες και χερσαίες περιοχές του κεντρικού και δυτικού τμήματος της ελληνικής πλευράς της Ροδόπης. Διοικητικά η έκταση αυτή ανήκει στους νομούς (σήμερα Περιφεριακές Ενότητες) Δράμας και Ξάνθης και γεωγραφικά απλώνεται από τα σύνορα με τη Βουλγαρία έως τον άξονα του Νέστου, τις ΒΑ πλαγιές του Φαλακρού όρους και τα Πομακοχώρια της Ξάνθης.
Στα δάση της Ροδόπης
Μέσα στην έκταση του πάρκου εμπίπτουν μεγάλες ενότητες που έχουν παράλληλα χαρακτηριστεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας ή περιοχές Natura 2000. Συγκεκριμένα περιλαμβάνονται το Παρθένο Δάσος του Φρακτού (κωδ. GR1140001), η ζώνη της Χαϊντούς και των γύρω κορυφών (GR1120003), το δάσος Σημύδας (GR1140002), τα δάση της Ελατιάς (GR1140003), η ενότητα των δασών της Ροδόπης (GR1140008, επικαλύπτεται με το δάσος Φρακτού) και ένα τμήμα των ζωνών προστασίας του Φαλακρού (GR1140004 και GR1140009).
Οι κορυφές του Φρακτού
Πατήστε για μεγέθυνση
Οι κορυφές του Φρακτού
Σκοπός της ανακήρυξης του Εθνικού Πάρκου είναι η προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου, ως φυσικής κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού φυσικού πόρου σε χερσαία και υδάτινα τμήματα της περιοχής που ξεχωρίζουν για την μεγάλη βιολογική, οικολογική, αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική και παιδαγωγική τους αξία.
Μια αδρή εικόνα του Εθνικού Πάρκου
Η έκταση του Εθνικού Πάρκου Οροσειράς Ροδόπης περιλαμβάνει μερικά από τα σπουδαιότερα δασικά οικοσυστήματα της χώρας, όπως τα δάση Ερυθρελάτης, το παραποτάμιο δάσος Σκλήθρου (Alnus incana) στο Βαθύρεμα Ελατιάς, τα δασικά συμπλέγματα της Τσίχλας, της Χαϊντούς, της Σημύδας, του Λεπίδα και της Ελατιάς, καθώς και ορισμένα σημαντικά υδάτινα συστήματα, όπως οι καταρράκτες του Αχλαδορέματος και του Λειβαδίτη και μεγάλο μέρος του μέσου ρου του Νέστου μαζί με τους ταμιευτήρες Θησαυρού και Πλατανόβρυσης. Ανάμεσα στους ορεινούς βιοτόπους του πάρκου συγκαταλέγεται ένας σπάνιος τύπος, οι όξινοι τυρφώνες της Ελατιάς και του Λειβαδίτη. Η ποικιλότητα και οι πληθυσμοί οργανισμών που ζουν στην τεράστια αυτή περιοχή καθιστούν το Εθνικό Πάρκο Ροδόπης το πλουσιότερο της χώρας και ένα από τα σημαντικότερα στην Ευρώπη.
Τα αλπικά τοπία του Φαλακρού συμπληρώνουν το δασικό οικοσύστημα της Ροδόπης
Φωτογραφία από τη Σκαλωτή
Πατήστε για μεγέθυνση
Τα αλπικά τοπία του Φαλακρού συμπληρώνουν το δασικό οικοσύστημα της Ροδόπης
Φωτογραφία από τη Σκαλωτή
Μια ξενάγηση στη γεωγραφία και το φυσικό περιβάλλον της Ροδόπης δίνεται στο κεφάλαιο Η οροσειρά της Ροδόπης, μέσω του οποίου ο αναγνώστης κατευθύνεται προς τα αναλυτικά κεφάλαια της βλάστησης, της χλωρίδας, της πανίδας και των επιμέρους περιοχών.
Ο καταρράκτης του Λειβαδίτη
Βιοποικιλότητα
Κάτω από την επιρροή των κύριων παραγόντων της ειδογένεσης, δηλαδή τη γεωγραφία, τη βιογεωγραφία, τη γεωλογία και το κλιματικό περιβάλλον, η Ροδόπη εξελίχθηκε σε ένα από τα σημαντικότερα καταφύγια και εργαστήρια της άγριας ζωής της Ευρώπης. Το κεφάλαιο Το οικοσύστημα της Ροδόπης συνοψίζει τους κύριους παράγοντες που έφτασαν να προικίσουν τον σπουδαίο αυτόν τόπο.
Το κεφάλαιο Βλάστηση και τοπία της Ροδόπης δίνει μια αδρή γενική εικόνα της δασοκάλυψης και της μορφολογίας της περιοχής, παραθέτοντας και μια αναφορά στα σημαντικότερα είδη δέντρων.
Οι χαρακτηριστικοί κώνοι της Ερυθρελάτης
Ένα σύντομο ερμηνευτικό σημείωμα για την ιδιαιτερότητα της φύσης της Ροδόπης δίνεται στο κεφάλαιο Χλωρίδα της Ροδόπης, όπου παρατίθενται και σχόλια και εικόνες για μερικά από τα σπουδαιότερα γένη φυτών.
Ο υπέροχος Κρίνος της Ροδόπης Lilium rhodopeum
Αντίστοιχες συνοπτικές παρουσιάσεις για την ποικιλότητα των τριών μεγάλων ομάδων ζώων δίνονται στα κεφάλαια Θηλαστικά της Ροδόπης, Πουλιά της Ροδόπης και Ερπετά και αμφίβια της Ροδόπης.
Το λαμπερό Geum rhodopeum, ενδημικό της Ροδόπης
Σημειώνουμε τέλος ότι η γνώση μας για τη βιοποικιλότητα της Ροδόπης και κατ' επέκταση και του Εθνικού Πάρκου δεν έχει ωριμάσει, ενώ είναι σαφές ότι η περιοχή παραμένει σε δυναμισμό σε ότι αφορά την παρουσία ειδών μεγάλης κινητικότητας, όπως το Ελάφι (Cervus elaphus), ο Λύγκας (Lynx lynx), το Βρωμοκούναβο (Mustela putorius), πολλά δασικά πουλιά και προφανώς και αρκετά φυτικά είδη.
Η Haberlea rhodopensis, τροπικό φυτό του Τριτογενούς που περισώθηκε στις κοιλάδες της Ροδόπης
Ζώνες ειδικής προστασίας του Ε.Π. Οροσειράς Ροδόπης
Το Παρθένο Δάσος του Φρακτού
Το Παρθένο Δάσος του Φρακτού (κωδικός Natura GR1140001) καλύπτει τη λεκάνη του άνω ρου του Αχλαδορέματος, η οποία απλώνεται κάτω από τις ψηλότερες κορυφές της ελληνικής Ροδόπης - ανάμεσά τους ψηλότερη είναι η Δελημπόσκα, 1.953 μ. Το τοπωνύμιο Φρακτό, όπως και το παλιό βουλγάρικο τοπωνύμιο Ζαγκραντένια, περιγράφουν την τοπογραφία της λεκάνης, ως μια «φραγμένη» κοιλάδα που έχει διέξοδο στο νότιο και χαμηλότερο σημείο της.
Η λεκάνη του Παρθένου Δάσους Φρακτού
Λόγω της απομονωμένης, δυσπρόσιτης και εν γένει μεθοριακής θέσης, η λεκάνη γνώρισε περιορισμένη ανθρώπινη δραστηριότητα και δεν υλοτομήθηκε για πολλές εκατοντάδες χρόνια. Επιπλέον, λόγω του χαρακτηρισμού της ως στρατιωτική ζώνη, η λεκάνη από τις αρχές του 20ου αιώνα έμεινε πρακτικά άβατη. Για την προστασία του αδιατάρακτου αυτού δασικού τοπίου, το 1979, μια έκταση 5.900 στρεμμάτων, που καλύπτει όλο το βραχώδες αμφιθέατρο, χαρακτηρίστηκε ως «Παρθένο Δάσος» και ένα έτος αργότερα κηρύχθηκε «Διατηρητέο μνημείο της φύσης».
Η προσπέλασή του είναι εφικτή μόνο με τα πόδια και μετά από σχετική άδεια της Δασικής Υπηρεσίας.
Το δάσος Οξιάς της Τσίχλας Χαϊντούς
Στο δάσος Οξιάς της Τσίχλας Χαϊντούς
Το «Μνημείο της Φύσης» Δάσος της Τσίχλας (κωδικός Natura GR1140001) βρίσκεται στην περιοχή Δρυμός Χαϊντούς και συγκροτείται από υπεραιωνόβιες οξιές ύψους έως και 30 μέτρων και διαμέτρου κορμού έως 1,5 μέτρο. Η προστατευόμενη ενότητα έχει έκταση 180 στρεμμάτων και αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου δάσους Οξιάς.
Το δάσος Χαϊντούς και η Κούλα
Οι ψηλές κορυφές της Κούλας Χαϊντούς
Το Δάσος Χαϊντούς (κωδικός Natura GR1120003) και οι κορυφές Ερύμανθος, Διχάλα και Γυφτόκαστρο του συγκροτήματος της Κούλας προστατεύονται ως «Ειδική Ζώνη Διατήρησης» (SAC). Πρόκειται για μια διαδοχή από δασικούς και υποαλπικούς βιοτόπους, ένας συνδυασμός που είναι ασυνήθης στη Ροδόπη.
Το δάσος Σημύδας
Η περιοχή του Δάσους Σημύδας (κωδικός Natura GR1140002) προστατεύεται ως «Ειδική Ζώνη Διατήρησης» (SAC). Πρόκειται για μια μεγάλη έκταση (67.150 στρέμματα) με αρχικά αμιγές δάσος Σημύδας, πάνω σε ήπιο ανάγλυφο, που το διαρρέουν πολλές ρεματιές. Η περιοχή ήταν παλιό σαρακατσάνικο λιβάδι (οι χάρτες αναφέρουν τον συνοικισμό Καλύβια Καριώτη, ενώ υπάρχουν πολλές ακόμα θέσεις με ερείπια, όπως Πόρτσανη, Μαυροχώρι, Σουρδίλοβο, Καλύβια Τσιλιγγίρη κλπ) που δασώθηκε μεταπολεμικά από σημύδες. Ήδη τα κωνοφόρα έχουν διασπάσει το συμπαγές του αρχικού δάσους και έτσι η Δασική Υπηρεσία κάνει κάποιες παρεμβάσεις για να επιβραδύνει την επέκτασή τους.
Όγκος Πυραμίδα Κούτρα στο δάσος Ελατιάς
Η ζώνη δάσους γύρω από την κορυφή Πυραμίδα Κούτρα στο Δάσος Ελατιάς (κωδικός Natura GR1140003) προστατεύεται ως «Ειδική Ζώνη Διατήρησης» (SAC). Η προστατευόμενη περιοχή έχει έκταση 72.150 στρεμμάτων και καλύπτεται από πυκνά δάση, στα οποία κυριαρχεί η Ερυθρελάτη (Picea abies), στις συστάδες της οποίας αναμειγνύονται Δασόπευκα και Έλατα.
Πεζοπορική και περιβαλλοντική εξερεύνηση
Η αχανής έκταση της Ροδόπης και η μεγάλη απόσταση από τα σημεία εισόδου κάνουν απαραίτητη τη χρήση αυτοκινήτου για την προσπέλαση του πυρήνα της περιοχής.Οι δημοφιλέστερες διαδρομές πεζοπορικής ή περιβαλλοντικής εξερεύνησης εκκινούν από τα τρία δασικά χωριά.
1=Μικρομηλιά, 2=Ελατιά (Καρά Ντερέ), 3=Φρακτό, 4=Στάμνα, 5=Λεπίδα, 6=Χαϊντού, 7=Λεκάνη Εχίου, 8=Κοιλάδα Κομψάτου
Πατήστε για μεγέθυνση
1=Μικρομηλιά, 2=Ελατιά (Καρά Ντερέ), 3=Φρακτό, 4=Στάμνα, 5=Λεπίδα, 6=Χαϊντού, 7=Λεκάνη Εχίου, 8=Κοιλάδα Κομψάτου
Στο κεφάλαιο Πεζοπορία στη Ροδόπη γίνεται αναλυτική αναφορά στα υφιστάμενα πεζοπορικά δίκτυα των τριών πιο πάνω κόμβων, καθώς και στις διαδρομές εξερεύνησης του περιβαλλοντικού πλούτου του Εθνικού Πάρκου.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Το Εθνικό Πάρκο Οροσειράς Ροδόπης
Ο οδηγός Εθνικό Πάρκο Ροδόπης topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Εθνικό Πάρκο Ροδόπης περιλαμβάνεται στην ομάδα των Εθνικών Πάρκων Ελλάδας. Αποκτήστε τον οδηγό Εθνικό Πάρκο Ροδόπης topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Εθνικό Πάρκο Ροδόπης topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Εθνικό Πάρκο Ροδόπης topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης από πέντε έως και δεκαπέντε περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή πολλών Εθνικών Πάρκων της Ελλάδας και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.
