Εισαγωγή στον Αράκυνθο

Εισαγωγή στον Αράκυνθο

Ένα περίγραμμα

Εισαγωγή στον Αράκυνθο: Η νότια πλευρά της οροσειράς του Αράκυνθου
Εισαγωγή στον Αράκυνθο
Η νότια πλευρά της οροσειράς του Αράκυνθου
Πατήστε για μεγέθυνση

Ο Αράκυνθος είναι ένα μεγάλο συγκρότημα χαμηλού υψομέτρου που εκτείνεται μεταξύ του Πατραϊκού κόλπου και της λίμνης Τριχωνίδας και ανάμεσα στον Εύηνο και τον Αχελώο. H ψηλότερη κορυφή Γρεβενό έχει υψόμετρο 983μ. Λέγεται και Ζυγός, όρος που αναφέρεται στο ότι χωρίζει και ταυτόχρονα ενώνει τις εκατέρωθεν περιοχές της Τριχωνίδας και του Μεσολογγίου/Αιτωλικού, ενώ η ομαλή τοπογραφία του μεγάλου άξονα του επιτρέπει το διαμήκη διασκελισμό.

Από γεωλογικής άποψης, στο μεγαλύτερο τμήμα του Αράκυνθου κυριαρχεί ο φλύσχης, με ήπιες κλίσεις και ομαλές ράχες, ενώ οι ασβεστολιθικοί σχηματισμοί που εμφανίζονται κυρίως στο ΝΔ τμήμα του, δίνουν μία εντελώς διαφορετική εικόνα τοπίου με τους τραχείς και απόκρημνους όγκους να καταλήγουν σε κάθετους γκρεμούς και φαράγγια. Από τα πολλά φαράγγια που σχηματίζονται, τα πιο σημαντικά είναι του Αγίου Νικολάου Κρεμαστού, της Παληαρόλακκας, του Κάκαβου και της Κλεισούρας, ο μεγαλύτερος και πιο σημαντικός σχηματισμός, μέσω του οποίου συνδέεται η περιοχή του Μεσολογγίου με την περιοχή του Αγρινίου.

Το φαράγγι της Κλεισούρας

Το φαράγγι της Κλεισούρας είναι ένας από τους προφανέστερους γεωτόπους της Αιτωλοακαρνανίας. Ορεογραφικά αποτελεί το δυτικό κράσπεδο του κύριου όγκου του Αράκυνθου, από τον οποίο αποκόπτει μια μάζα χαμηλών λόφων (ψηλότερο σημείο Ψηλή Παναγιά, 601 μ.).

Το φαράγγι της Κλεισούρας υπήρξε κάποτε η κύρια δίοδος των νερών που μετέφερε ο Αχελώος από την Πίνδο και τα οποία εγκλωβίζονταν σε μια τεράστια πεδινή λεκάνη που απλωνόταν από την Αμβρακία μέχρι την Τριχωνίδα. Η λεκάνη έκλεινε προς τα νότια από μάζες φλύσχη, βόρεια από τις οποίες τα νερά του Αχελώου συγκροτούσαν μια πολύ μεγάλη λίμνη.

Μοναδικό τρωτό σημείο της κλειστής αυτής λεκάνης ήταν η ασβεστολιθική μάζα στη θέση Κλεισούρα, τμήμα ενός συνεχόμενου τείχους από φλύσχη από τον Αράκυνθο μέχρι τα Ακαρνανικά όρη. Τα νερά διέβρωσαν τον ασβεστόλιθο στον άξονα παλιότερου ρήγματος και υπερχείλισαν προς το Αιτωλικό, σχηματίζοντας με τις προσχώσεις τους το σύστημα λιμνοθαλασσών της ενότητας Μεσολόγγι-Αιτωλικό.

Μετά από έντονες τεκτονικές διεργασίες, το τείχος του φλύσχη καταλύθηκε στα δυτικά και η ταπείνωση της τοπογραφίας ήλξε τη ροή του Αχελώου προς τις σημερινές εκβολές, όπου τα φερτά υλικά επίχωσαν τη θάλασσα μετατρέποντας πλήθος μικρών νησιών σε λόφους, ενώ γύρω τους διαμορφώθηκε μια νέα ενότητα λιμνοθαλασσών. Καθότι η στάθμη της λίμνης χαμήλωσε, στη θέση της μεγάλης λίμνης απέμειναν πολλές μικρότερες (Τριχωνίδα, Λυσιμαχία, Οζερός και Αμβρακία). Το νερό δεν έφτανε πλέον στο ανώτερο υψόμετρο του διαύλου της Κλεισούρας (+50 μ. από τη σημερινή στάθμη της Λυσιμαχίας), η οποία χέρσευσε και έγινε χαράδρα.

Στους ιστορικούς χρόνους, ως το χαμηλότερο πέρασμα ανάμεσα στην νότια και την κεντρική Αιτωλία, το φαράγγι της Κλεισούρας φιλοξένησε το κύριο οδικό δίκτυο όλων των εποχών, εξυπηρετώντας τη σύνδεση από το Μεσολόγγγι προς τα γεφύρια Αλάμπεη και το Βραχώρι, το σημερινό Αγρίνιο. Στη δυτική παρειά της χαράδρας, σε θέση με νερό και άριστη εποπτεία της διόδου, ιδρύθηκε η μονή της Ζωοδόχου Πηγής (σήμερα υπάρχει μόνο το καθολικό, που λέγεται επίσης Αγία Ελεούσα).

Το φαράγγι της Κλεισούρας είναι το μοναδικό σύστημα μεγάλων ορθοπλαγιών στην ευρύτερη περιοχή του κάτω ρου του Αχελώου και του Αμβρακικού, ζώνη εντατικής αγροτικής δραστηριότητας και κυρίως άριστη ζώνη διαχείμανσης όλων των κτηνοτρόφων της Αιτωλίας. Εδώ εγκαταστάθηκε και διατηρείται ακόμα μεγάλη αποικία όρνιων, ενώ μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα συμπληρώνονταν από ένα κραταιό πληθυσμό μαυρογυπών και ένα ζευγάρι γυπαετούς. Τα κάθετα βράχια φιλοξενούν επίσης ενδιαφέρουσα χλωρίδα χασμόφυτων. Για τοςυ λόγους αυτούς το φαράγγι της Κλεισούρας έχει ενταχθεί, μαζί με τον Αράκυνθο, στο δίκτυο Natura 2000.

Μνημεία

Στους νότιους πρόποδες του συγκροτήματος βρίσκονται οι σημαντικές αρχαίες πόλεις Καλυδώνα και Πλευρώνα.

Φύση

Ο Αράκυνθος μαζί με το φαράγγι της Κλεισούρας είναι ενταγμένος στο δίκτυο NATURA 2000. Μέρος του συγκροτήματος βρίσκεται μέσα στα όρια των προστατευόμενων περιοχών Περιοχή Ειδικής Προστασίας-SPA GR2310001, Περιοχή Προστασίας της Φύσης GR2310015, Περιοχή Προστασίας της Φύσης GR2310015, Περιοχή Ειδικής Προστασίας-SPA GR2310010 και το Εθνικό Πάρκο Λιμνοθαλασσών Μεσολογγίου-Αιτωλικού.

Πεζοπορία

Ένα πλούσιο οδικό δίκτυο έχει διανοιχθεί πάνω στο πλέγμα των παλιών μονοπατιών. Ένα από τα λίγα μονοπάτια που είναι σαφές και σηματοδοτημένο είναι το Μονοπάτι των Εξοδιτών, ενώ η κορυφογραμμή του Αράκυνθου προσφέρει ωραία θέα στις γειτονικές λίμνες.

Χάρη στο ομαλό ανάγλυφο και το εκτεταμένο δασικό οδικό δίκτυο, μπορούν να σχεδιαστούν ωραίες και μεγάλες ποδηλατικές διαδρομές, σαν την κυκλική διαδρομή στις κορυφές του Αράκυνθου.

Οδηγός για τον Αράκυνθο

Ένας πεζοπορικός οδηγός της σειράς topoguide για τα μικρά βουνά της Στερεάς Ελλάδας είναι σε εξέλιξη. Ωστόσο, όλα τα μονοπάτια της περιοχής περιλαμβάνονται ήδη στη χαρτογραφική εφαρμογή topoguide Greece, διαθέσιμη τόσο για συσκευές Android, όσο και για συσκευές iOS (iPhone και iPad).