Το τοπίο στα Μανίκια
Κεντρική Εύβοια
Το τοπίο στα Μανίκια
Το χωριό με το παράδοξο όνομα «Μανίκια» είναι ο μοναδικός οικισμός και ταυτόχρονα το βασικό τοπωνύμιο μέσα σε μια ευμεγέθη ημιορεινή λεκάνη στις νότιες απολήξεις του ορεινού συμπλέγματος Δίρφυος - Ξεροβουνίου - Κοτυλαίων.
Αν και τα επιμέρους συστατικά που συνθέτουν το τοπίο των Μανικιών είναι κοινά και τυπικά του ελληνικού περιβάλλοντος - ρεματιές, ορθοπλαγιές, φαράγγια, οροπέδια - τα μεγέθη και η διάταξή τους δημιουργούν στην εν λόγω περιοχή μια σειρά συνθήκες, μέσα στις οποίες προσαρμόστηκαν και εξελίχθηκαν όλες οι εκφάνσεις της ανθρώπινης πορείας - κατοίκηση, πρωτογενής παραγωγή, επικοινωνίες, μεταφορές, άμυνα, τουρισμός.
Η έξοδος του υψιπέδου των Μανικιών στο Μπουγάζι
Πατήστε για μεγέθυνση
Η έξοδος του υψιπέδου των Μανικιών στο Μπουγάζι
Σε αντίθεση με την αυτοεξηγούμενη γεωμετρία με την οποία δομείται ο πεδινός κόσμος, η λεκάνης των Μανικιών αποτελεί ένα περίπλοκο σύστημα ερμηνεύεται από τρία στοιχεία:
- τα ρέματα, που φέρνουν το νερό και τις λειτουργίες τους,
- τα αγροτικά πλατώματα, που δημιουργούν την παραγωγή, και
- τις ορθοπλαγιές, που φέρουν τις βίγλες και τα οχυρά που προστατεύουν την περιοχή
Ο πυρήνας κατοίκησης συσπειρώνεται σε ομαλή θέση, που φρουρείται από τις ορθοπλαγιές, αξιοποιεί το νερό και δεσπόζει του κάμπου.
Το κεφάλαιο πάνω στο τοπίο των Μανικιών προσπαθεί να εξετάσει αυτήν την ιδιαίτερη ανθρωπογεωγραφία.
Αναλύοντας το τοπίο
Γενική εικόνα της λεκάνης των Μανικιών
Πατήστε για μεγέθυνση
Γενική εικόνα της λεκάνης των Μανικιών
Η ανάλυση του τοπίου μπορεί να γίνει με δυο άξονες, τον υδρογραφικό και τον ορεογραφικό.
Με βάση την υδρογραφία, βλέπουμε ότι τα νερά που διαρρέουν την κοιλάδα των Μανικιών ξεκινούν από το Ξεροβούνι της Δίρφυος και πιο συγκεκριμένα από την περιοχή της Σέτας και ακολουθούν δυο νήματα, ένα επιφανειακό και ένα υπόγειο:
ο επιφανειακός ιστός ξεκινά με τα ρέματα της Σέτας και φτάνει κοντά στα Μανίκια, όπου συναντά τα τοπικά ρέματα, ενώ οι ανώτερες απορροές του Ξεροβουνίου μπαίνουν στο υπόγειο πλέγμα και όσες δεν χάνονται στις αναρίθμητες δολίνες καταλήγουν τελικά στη μεγάλη καταβόθρα των Μανικιών, από όπου ένα μέρος οδηγείται στις καρστικές πηγές ανάντι του χωριού. Εδώ τα δύο νήματα ξανασυνδέονται.
Το Μακρυχωρίτικο φαράγγι
Πατήστε για μεγέθυνση
Το Μακρυχωρίτικο φαράγγι
Στη σύγκλιση των επιφανεικών με τα υπόγεια νερά, ξεκινά ο Μανικιάτης, ένας μικρός ποταμός με σταθερή ροή. Κατάντι του χωριού, το ρέμα τέμνει μια ζώνη μαρμάρων, τις συμπαγείς μάζες των οποίων υπερπηδά σχηματίζοντας μικρούς καταρράκτες: ο μεγαλύτερος είναι περίπου 20 μ. Μετά από μια διαδρομή 3.5 χλμ., το ποτάμι δέχεται την εισροή ενός μικρότερου κλάδου, του Μακρυχωρίτικου ρέματος, που μόλις έχει βγει από το σύντομο αλλά βαθύ Μακρυχωρίτικο φαράγγι.
Ενωμένα τα δύο ρέματα, πάντα με μόνιμη ροή, διατρέχουν το Μπουγάζι, δηλαδή τις πύλες ενός μεγάλου φαραγγιού και βγαίνουν στον κάμπο, όπου διασχίζουν αλληλλουχίες από αλλούβια και κροκάλες φτάνουν στο Αιγαίο, στο Στόμιο.
Το χωριό Μανίκια κάτω από τις ορθοπλαγιές της Μανικιάτικης Σκάλας
Πατήστε για μεγέθυνση
Το χωριό Μανίκια κάτω από τις ορθοπλαγιές της Μανικιάτικης Σκάλας
Ορεογραφικά, ο σκελετός των ορεινών όγκων υπαγορεύει μια διαφορετική ανάγνωση: οι ασβεστολιθικές μάζες των Κωτυλαίων απλώνονται από το Ξεροβούνι προς τα ανατολικά διατηρώντας ένα υψόμετρο γύρω στα 900 μ., μέχρι να συναντήσουν μια σειρά ρηγμάτων, όπου η απότομη απώλεια υψομέτρου εκφράζεται με κάθετες, επιμήκεις βραχώδεις σχηματισμούς. Παράλληλα, από τη Σέτα ξεκινά μια αλληλλουχία λόφων, που χωρίζονται στη μέση από το Μακρυχωρίτικο ρέμα, με μια σειρά ορθοπλαγιές να συνεχίζουν στα νότια και να κορυφώνονται στο Σαρακηνόκαστρο. Οι μάργες ανάμεσα στο Μακρυχωρίτικο και το Μανικιάτικο έχουν πολύ ηπιότερο ανάγλυφο και σχηματίζουν μια διαδοχή από ομαλά επίπεδα που σφηνώνονται στην συνάντηση των ορθοπλαγιών των Κοτυλαίων με εκείνες του Σαρακηνόκαστρου: εδώ, στο ανοιχτό αυτό φαράγγι, βρίσκεται το κλειδί όλης της λεκάνης των Μανικιών, η μοναδική δίοδος προς την περιοχή της Κύμης.
Ο Μανικιάτικος κάμπος
Πατήστε για μεγέθυνση
Ο Μανικιάτικος κάμπος
Το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου κάτω από τις ορθοπλαγιές του Κόστυλα
Το χωριό Μανίκια
Το αγροτικό τοπίο πάνω από τα Μανίκια
Ο κύριος καταρράκτης στον Μανικιάτη
setosa
cymaea
Κείμενο & φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Οδηγός στα Μανίκια
Ο οδηγός Δίρφυς topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Δίρφυς topoguide περιλαμβάνεται στην ομάδα της Κεντρικής Ελλάδας. Αποκτήστε τον οδηγό Δίρφυς topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Δίρφυς topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Δίρφυς topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης έως 15 (δεκαπέντε) περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή πολλών περιοχών της Κεντρικής Ελλάδας και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.