Οι Μεγάλες Διαδρομές
Οι Μεγάλες Διαδρομές
Συνήθως όταν λέμε "περπατάω μονοπάτια" εννοούμε πορείες λίγων ωρών, θεωρώντας τις μεγάλες διαδρομές ως προθάλαμο της ορειβασίας ή του αλπινισμού. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, η διάσχιση μεγάλων αποστάσεων σταδιακά φεύγει από την περιοχή του επικού κατορθώματος και γίνεται μια δραστηριότητα που εμπνέει και ελκύει ένα ολοένα μεγαλύτερο κοινό, που θέλει να ξεπεράσει την "περιπετειούλα" του σαββατοκύριακου και αναζητά μια βαθύτερη ένταξη στο φυσικό χώρο.
Είτε στο Menalon Trail των 8 ήσυχων ημερών, είτε στο Canada Great Trail των 24.000 χιλιομέτρων, άλλοτε κατά μήκος ξεκούραστων παραποτάμιων δρόμων και άλλοτε πάνω από χιονισμένα διάσελα, σταματώντας σε όμορφα καταφύγια ή παραμένοντας σε αυτονομία για πολλές μέρες, ο πεζοπόρος του 21ου αιώνα αφήνει την ασφάλεια της αστικής θερμοκοιτίδας και ανοίγει την πόρτα του μεγάλου κόσμου, πάνω στο ίχνος ατελείωτων διαδρομών οργανικής ανασύστασης και ψυχικού επαναπροσδιορισμού.

Πιστεύεται ότι η ιδέα για την οργάνωση διαδρομών μεγάλων αποστάσεων ξεκίνησε πριν από έναν περίπου αιώνα στη Γερμανία. Αν και η Γηραιά Ήπειρος είναι μάλλον πυκνοκατοικημένη, σε όλη την έκτασή της έχουν διασωθεί μεγάλες ζώνες αξιόλογης φυσικότητας, που συνδεόνται μεταξύ τους με οροεγραφικούς ή άλλους φυσικούς άξονες.
Τους φυσικούς αυτούς διαδρόμους πλαισώνουν μεγάλες και ήσυχες αγροτικές ζώνες και οικισμοί με μεγάλο ιστορικό, αρχιτεκτονικό και τουριστικό ενδιαφέρον.
Tour du Mont Blanc
Ο Γύρος του Μοντ Μπλάν (Tour du Mont Blanc) είναι η πιο δημοφιλής και πιο πολυσύχναστη Μεγάλη Διαδρομή στον κόσμο. Η βασική χάραξή της συνιστά μια μεγάλη κυκλική πορεία γύρω από το συγκρότημα του Mont Blanc, της ψηλότερης κορυφής των Άλπεων. Η διαδρομή διατρέχει και τις τρεις χώρες που περιβάλλουν το εμβληματικό βουνό: Γαλλία, Ιταλία, Ελβετία.
Το Tour du Mont Blanc έχει μια κεντρική όδευση μήκους περίπου 170 χλμ., με μερικές μικρές αλλά ενδιαφέρουσες παραλλαγές. Η εκκίνηση μπορεί να γίνει από οποιοδήποτε σημείο επαφής με τον αστικό ιστό, αλλά η συνηθέστερη αφετηρία είναι ο οικισμός Les Houches, στην κοιλάδα του Chamonix. Οι περισσότερες ομάδες ακολουθούν μια δεξιόστροφη φορά, από το γαλλικό Les Houches προς το Courmayeur στην ιταλική πλευρά, το Champex στην Ελβετία και επιστροφή στη Γαλλία από το Col de Balme. Το ψηλότερο σημείο της διαδρομής είναι τα διάσελα Col des Fours και Fenêtre d'Arpette, στα 2665 μ.
στο σκέλος Courmayeur-καταφύγιο Bonatti
Πατήστε για μεγέθυνση
Απέναντί του υψώνεται το Mont Blanc
Η χάραξη της διαδρομής φαίνεται στον διαδραστικό χάρτη με τα καταφύγια της διαδρομής. Στον πιο κάτω πίνακα, παρουσιάζουμε μια πρόταση για την εκδοχή των 11 ημερών.
Τμήμα |
Εκκίνηση |
Προορισμός |
Μήκος km |
Χρόνος h |
Ανάβαση m |
Κατάβαση m |
---|---|---|---|---|---|---|
1 | Les Houches | Les Contamines | 16 | 5 | 646 | 633 |
2 | Les Contamines | Les Chapieux | 18 | 7h30 | 1316 | 929 |
3 | Les Chapieux | Rifugio Elisabetta | 15 | 4h30 | 1004 | 258 |
4 | Rifugio Elisabetta | Courmayeur | 18 | 5 | 460 | 1560 |
5 | Courmayeur | Rifugio Bonatti | 12 | 4h30 | 860 | 101 |
6 | Rifugio Bonatti | La Fouly | 20 | 6h30 | 895 | 1410 |
7 | La Fouly | Champex | 15 | 4 | 420 | 565 |
8 | Champex | Col de la Forclaz | 16 | 4h30 | 742 | 682 |
9 | Col de la Forclaz | Tre-le-Champ | 13 | 5h30 | 1069 | 1178 |
10 | Tre-le-Champ | Refuge Flegere | 8 | 3h30 | 733 | 257 |
11 | Refuge Flegere | Les Houches | 17 | 6h30 | 772 | 1546 |
Σύνολο | 168 | 57 | 8917 | 9119 |
Via Alpina

Πατήστε για μεγέθυνση
Η Via Alpina είναι ένα δίκτυο από 5 πολύ μεγάλες διαδρομές κατά μήκος των Άλπεων, συνολικού μήκους 5.000 χλμ. Η κύρια διαδρομή (Κόκκινο Μονοπάτι) διασχίζει τις Άλπεις από το Μονακό έως τη Τεργέστη με ένα συνολικό μήκος που κατατμείται σε 161 ημερήσια τμήματα. Η μεγάλη αυτή διαδρομή διασχίζει οκτώ χώρες (Ιταλία, Σλοβενία, Αυστρία, Γερμανία, Λιχνεστάιν, Ελβετία, Γαλλία και Μονακό).
Το Μωβ Μονοπάτι συντίθεται από 66 ημερήσια σκέλη, το Κίτρινο από 40, το Πράσινο από 14 και το Μπλε από 61.
Alta Via
Η ομάδα Μεγάλων Διαδρομών Alta Via διατρέχουν το πεδίο των Δολομιτών στις Ιταλικές Άλπεις. Η πιο γνωστή της ομάδας, η Alta Via 1 είναι μια διαδρομή 150km που διασχίζει τους Ανατολικούς Δολομίτες (γιαυτό είναι γνωστή και ως Dolomite High Route 1).
Η Alta Via 1 μπορεί να γίνει σε 10 μέρες, με έναν μέσο ημερήσιο χρόνο περπατήματος 7 ωρών και μια μέση υψομετρική διαφορά 800 μέτρων. Η Alta Via 1 επικαλύπτεται με πολλές τοπικές διαδρομές από τις οποίες διακρίνεται με τη σήμανσή της που συνίσταται από βαθυ-μπλέ τρίγωνα με το διακριτικό αριθμό "1".
Τα Ευρωπαϊκά Μονοπάτια

Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Πεζοπόρων θέσπισε το θεσμό των μεγάλων Ευρωπαϊκών Μονοπατιών, που το καθένα διασχίζει πολλές χώρες, από την χάραξη της βέλτιστης διαδρομής. Έχουν σχεδιαστεί και είναι σε μεγάλο βαθμό λειτουργικά 12 Ευρωπαϊκά Μονοπάτια.

Πατήστε για μεγέθυνση
Τα 12 Ευρωπαϊκά Μονοπάτια
Διαδρομή |
Σύνδεση | Μήκος km |
---|---|---|
E1 | Nordkapp (N) – Göteborg (S) – Aarhus (DK) – Konstanz (D) – Lugano (CH) – Genova (I) – Salerno (I) | 7.000 |
E2 | Inverness (GB) – Hoek v Holland (NL) – Antwerpen (B) – Echternach (L) – Chamonix (F) – Nice (F) | 4.850 |
E3 | Santiago (E) – Vézelay (F) – Echternach (L) – Fulda (D) – Zakopane (PL) – Ártánd (H) – Nesebâr (BG) | 6.950 |
E4 | Tarifa (E) – Grenoble (F) – St-Cergue (CH) – Budapest (H) – Beograd (SRB) – Sofia (BG) – Lanaca (CY) | 12.000 |
E5 | Pointe du Raz (F) – Fontainebleau (F) – Kreuzlingen (CH) – Bregenz (A) – Verona (I) | 2.900 |
E6 | Stockholm (SWE) – København (DK) – Goslar (D) – Koper (SLO) – Alexandroupolis | 6.300 |
E7 | El Hierro (E) – Lisboa (P) – Andorra (AND) – Nice (F) – Ljubljana (SLO) – Nowi Sad | 7.000 |
E8 | Dursey Head (IRL) – Hull (GB) – Hoek v Holland (NL) – Bonn (D) – Wien (A) – Brasov (RO) – Svilengrad (BG) | 4.500 |
E9 | Tarifa (E) – Lisboa (P) – Brest (F) – Hoek v Holland (NL) – Lübeck (D) – Gdansk (PL) – Riga (LAT) – Tallinn (EST) | 5.500 |
E10 | Potsdam (D) – Prague (CZ) – Salzburg (A) – Bolzano (I) | 2.880 |
E11 | Scheveningen (NL) – Osnabrück (D) – Potsdam (D) – Poznań (PL) – Ogrodniki (PL) – (LAT) – Tallinn (EST) | 2.070 |
E12 | Tarifa (E) – Ceuta (E) – Barcelona (E) – Nice (F) – Genova (I) – Salerno (I) – Koper (SLO) | 1.800 |
Διαδρομές πιστοποιημένες κατά ERA
Πριν από μια δεκαετία, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Πεζοπόρων οργάνωσε και άρχισε να προωθεί ένα σύστημα πιστοποίησης μεγάλων πεζοπορικών διαδρομών. Το πιστοποιητικό Leading Quality Trails – Best of Europe είναι ένα πιστοποιητικό ποιότητας, τεχνικής επάρκειας, ασφάλειας και αξιοπιστίας που απονέμει η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων (European Ramblers Association, ERA) σε δίκτυα μονοπατιών που αθροίζουν πάνω από 50 χλμ σειριακά, παρέχουν επαρκή υποδομή και πληρούν κριτήρια ποικιλότητας, ασφάλειας και εξυπηρετήσεων.
Το πιστοποιητικό αυτό κάνει τα δίκτυα αυτά πολύ πιό ελκυστικά στα μέλη των εθνικών ομοσπονδιών πεζοπόρων 33 κρατών της Ευρώπης, που αριθμούν περισσότερα από 3 εκατομμύρια μέλη. Η διαδικασία αξιολόγησης βασίζεται σε μιά μεθοδολογία που συνέταξε πριν από 12 χρόνια η Γερμανική Ομοσπονδία Πεζοπορίας και υιοθετήθηκε απο την ERA. Μέχρι σήμερα έχουν πιστοποιηθεί 20 δίκτυα σε όλη την Ευρώπη. Στη σελίδα Leading Quality Trails αναφέρεται όλο το σκεπτικό και πλέγμα των κριτηρίων της ευρωπαϊκής αυτής πιστοποίησης.
Οι Ευρωπαϊκές διαδρομές που έχουν πιστοποιηθεί κατά ERA
Όνομα |
Μήκος km |
Έτος πιστοποίησης |
---|---|---|
Stezka údolím Lužnice Toulavou Lužnice Valley Hiking Trail | 55 | 2022 |
Albtraufgänger | 113 | 2023 |
Donauberglandweg | 57 | 2021 |
Moselsteig | 365 | 2020 |
Veldenzwanderweg | 60 | 2020 |
Zeugenbergrunde | 48 | 2022 |
Gendarmstien | 84 | 2022 |
Mols Bjerge Stien | 60 | 2021 |
Traversée du Massif des Vosges | 430 | 2022 |
Andros Route | 100 | 2021 |
Menalon Trail | 75 | 2022 |
Nestos Rodopi Trail | 70 | 2022 |
Escapardenne Eislek Trail | 106 | 2021 |
Escapardenne Lee Trail | 52 | 2021 |
Mullerthal Trail | 112 | 2022 |
Historical Villages of Portugal | 555 | 2022 |
Rota Vicentina | 250 | 2022 |
Kullaleden | 70 | 2022 |
Οι Μεγάλες Διαδρομές της Ευρώπης
Οι Μεγάλες Διαδρομές που έχουν οργανωθεί στην Ευρώπη έχουν ποικίλα χαρακτηριστικά. Μερικές έλκουν τη σχεδίασή τους από την εποχή των Ρωμαϊκών Οδών ή από την περίοδο των χριστιανικών προσκυνηματικών πορειών και Σταυροφοριών. Άλλες σηματοδοτούν παλιούς στρατιωτικούς δρόμους και περάσματα ή συνδέουν σημαντικούς οικονομικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς πόλους.
Η ελληνική παρουσία στις μεγάλες ευρωπαϊκές διαδρομές είναι σχετικά περιορισμένη αλλά όχι μηδενική. Αρκετοί Έλληνες έχουν ολοκληρώσει διαδρομές όπως το Tour du Mont Blanc, την Haute Route των Πυρηναίων ή την Chamonix-Zermatt Haute Route. Κάποιοι έχουν περπατήσει τα πιο ενδιαφέροντα τμήματα του Camino De Santiago, ενώ ένα τουλάχιστον γραφείο έχει την Alta Via 1 στον ετήσιο κατάλογό του.
Στη σελίδα μπορείτε να δείτε τη συνολική εικόνα της όδευσης της Alta Via 1, ενώ εδώ εμφανίζοναι τα καταφύγια της διαδρομής.
Οι Μεγάλες Διαδρομές της Ευρώπης
Όνομα |
Μήκος km |
Διάρκεια ημέρες |
---|---|---|
Tour du Mont Blanc | 170 | 11 |
Chamonix-Zermatt Haute Route | 180 | 14 |
Tour de Monte Rosa | 163 | 9 |
West Highland Way | 151 | 7 |
Kungsleden Trail | 430 | 20 |
Camino De Santiago Trail | 800 | 80 |
Westweg in Black Forest | 285 | 15 |
Alta Via 1 | 150 | 8 |
Dingle Way | 179 | 14 |
Slovenian Mountain Trail | 500 | 30 |
Caucasian Mountain Trail | 800 | 60 |
Transylvanian Mountain Trail | 130 | 10 |
Eagle Walk | 412 | 20 |
Τα GR - οι Μεγάλες Διαδρομές της Γαλλίας
Από το 1947, οπόταν η Γαλλική Ομοσπονδία Πεζοπορίας ξεκίνησε την οργάνωση και σήμανση των Μεγάλων Διαδρομών γνωστών παγκόσμια με το ακρωνύμιο GR (Grandes Randonnées), έχουν σηματοδοτηθεί περισσότερα από 206.000 χιλιόμετρα διαδρομών. Τα γαλλικά GR περπατιούνται συστηματικά κάθε χρόνο από εκατομμύρια πεζοπόρων και απασχολούν χιλιάδες εθελοντών για τη συντήρηση και βελτίωσή τους. Πάνω τους βασίζεται η οικονομία αναρίθμητων οικισμών και επιχειρήσεων, ενώ εκδίδονται εκατοντάδες τίτλοι χαρτών και οδηγών που πωλούνται σε δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα ετησίως.
Η εμπειρία Ελλήνων ορειβατών στις γαλλικές Μεγάλες Διαδρομές περιορίζεται στα GR10 και GR20.

κατά μήκος των συνόρων Γαλλίας-Ισπανίας
και από τον Ατλαντικό έως τη Μεσόγειο θάλασσα
Οι γνωστότερες Μεγάλες Διαδρομές της Γαλλίας (GR)
Κωδικός |
Διαδρομή |
Μήκος km |
---|---|---|
GR1 | Tour d'Ile de France | 542 |
GR2 | Sentier de la Seine | 862 |
GR3 | Sentier de la Loire | 1301 |
GR4 | De l'Atlantique à la Méditerranée | 1526 |
GR5 | Du Luxembourg à la Méditerranée | 1502 |
GR6 | De la Gironde aux Alpes-de-Haute-Provence | 1371 |
GR7 | Des Vosges aux Pyrénées | 1464 |
GR9 | Du Jura à la Méditerranée | 963 |
GR10 | Traversée des Pyrénées | 908 |
GR11 | Randonnée autour du Pays d'Ile de France | 651 |
GR12 | De Gué-d'Hossus (Ardennes) aux Etangs de Commelles (Oise) | 286 |
GR13 | Du Gâtinais (Seine-et-Marne) au Morvan (Saône-et-Loire) | 463 |
GR14 | Sentier des Ardennes | 579 |
GR14 | Traversée de la Corse | 183 |
Οι Μεγάλες Διαδρομές στην Ελλάδα
Οι δύο μεγαλύτερες διαδρομές στην Ελλάδα είναι τα τμήματα των Ευρωπαϊκών Μονοπατιών Ε4 και Ε6 που διατρέχουν τη χώρα διαμήκως και εγκάρσια αντίστοιχα. Το μήκος τους είναι μεγάλο αλλά όχι ακριβώς γνωστό, καθότι πολλά σκέλη τους έχουν αλλοιωθεί σημαντικά τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Και οι δύο διαδρομές έχουν ελλιπή σήμανση, ενώ μεγάλα τμήματά τους έχουν επικαλυφθεί από νεότερα οδικά δίκτυα.
Για παράδειγμα, η όδευση του Ε4 στη Στερεά Ελλάδα, δηλαδή από το Καρπενήσι μέχρι την Ιτέα, έχει οργανωθεί σε 13 ημερήσια τμήματα συνολικού μήκους 163 χλμ.
Το Ε4 στη Στερεά Ελλάδα
Διαδρομή |
Μήκος km |
Σχόλια |
---|---|---|
1. Καρπενήσι-Μυρίκη | 8.1 | Μέσω Καλλιθέας. Υπάρχει άλλη όδευση, με λιγότερο άσφαλτο. |
2. Μυρίκη-Κρίκελλο | 13.7 | Σχετικά ενδιαφέρουσα όδευση |
3. Κρίκελλο-Άμπλιανη | 10.6 | Διέλευση του Κρικελλοπόταμου χωρίς γέφυρα |
4. Άμπλιανη-Λεύκα | 12.8 | Ασαφές κατά τόπους, παλιά σήμανση |
5. Λεύκα-Γραμμένη Οξιά | 6.2 | Κυρίως χωματόδρομος |
6. Γραμμένη Οξιά-Αρτοτίνα | 7.1 | Σχετικά ενδιαφέρουσα διαδρομή |
7. Αρτοτίνα-Αθανάσιος Διάκος | 18.2 | Πολύ ενδιαφέρουσα διαδρομή, σχετικά σαφές μονοπάτι και καλή σήμανση |
8. Αθανάσιος Διάκος-Στρόμη | 11 | Πολύ ενδιαφέρουσα διαδρομή, σχετικά σαφές μονοπάτι και καλή σήμανση |
9. Στρόμη-Καλοσκοπή | 13.3 | Μεγάλο ποσοστό χωματόδρομου, ελλιπής σήμανση |
10. Καλοσκοπή-51 | 13.8 | Μεγάλο ποσοστό ασφάλτου |
11. 51-Αγόριανη | 17.7 | Διάσχιση του Δυτικού Παρνασσού |
12. Αγόριανη-Δελφοί | 17.5 | Κωρύκειο Άντρο και αρχαίο μονοπάτι Δελφών |
13. Δελφοί-Ιτέα | 13.2 | Διαδρομή με πολλά πολιτιστικά στοιχεία |
Το Ε4 στην Κρήτη διατρέχει όλο το νησί, από Δυτικά προς Ανατολικά, πριν αποπλεύσει προς την Κύπρο, όπου και τερματίζει. Το Ε4 έχει δύο παράλληλες χαράξεις στην Κρήτη, μια παράκτια και μια στην ενδοχώρα. Η πρώτη περνά από τα εντυπωσιακά και συχνά άγρια τοπία της νότιας ακτογραμμής του νησιού, ενώ η εσωτερική όδευση σκαρφαλώνει διαδοχικά σε όλα τα βουνά: τα Λευκά Όρη, τον Ψηλορείτη, τη Δίκτη και τα Όρη Ζάκρου. Το μεγαλύτερο τμήμα του Ε4 στην Κρήτη είναι σε πολύ καλοπατημένα μονοπάτια και η σήμανση είναι συχνά πλήρης και συνεπής. Το κύριο πρόβλημα της διαδρομής είναι η έλλειψη πηγών και άλλων σημείων υδροληψίας.
Τα Εθνικά μονοπάτια Ο1, Ο2, Ο3, Ο22, Ο31, Ο32 και Ο33 αποτελούν αξιόλογες Μεγάλες Διαδρομές. Ωστόσο, καθώς δεν επανασχεδιάστηκαν και συντηρήθηκαν ποτέ, με την πάροδο του χρόνου η αξία τους μειώθηκε λόγω των ολοένα μεγαλύτερων τμήματων αβέβαιης βατότητας.
Κοινός παρονομαστής των διαδρομών των πιο πάνω Ευρωπαϊκών και Εθνικών μονοπατιών είναι η ελλιπής σήμανσης και η μέτρια συνοχή τους ως προς το πεζοπορικό ενδιαφέρον.

Τα τελευταία χρόνια σχεδιάστηκαν και σηματοδοτήθηκαν αρκετές πολυήμερες πεζοπορικές διαδρομές στην Ελλάδα. Οι πιο αξιόλογες προσπάθειες έγιναν με σκοπό την πιστοποίηση κατά ERA. Οι διαδρομές αυτές είναι το Menalon Trail (75 km), το Nestos-Rodopi Trail (72 km) και το δίκτυο Andros Routes με μια διακριτή κυκλική διαδρομή 90 km. Στο νησιωτικό χώρο, έχει οργανωθεί από εθελοντές μια μεγάλη διαδρομή στην Κέρκυρα, το Corfu Trail, με μια κεντρική κάπως σηματοδοτημένη χάραξη και πολλές παραλλαγές, η μεγαλύτερη από τις οποίες έχει μήκος 180 km. Τέλος, υπό εξέλιξη βρίσκεται η υλοποίηση της μελέτης σήμανσης, καθώς και οι εργασίες αποκατάστασης της βατότητας στο Μεγάλο Μονοπάτι του Πηλίου.

Οι Μεγάλες Διαδρομές στην Ελλάδα
Διαδρομή |
Μήκος km |
Σχόλια |
---|---|---|
Menalon Trail | 75 | Πιστοποίηση κατά ERA, 8 ημέρες |
Nestos-Rodopi Trail | 72 | Πιστοποίηση κατά ERA, 6 ημέρες |
Andros Routes | 100 | Πιστοποίηση κατά ERA |
Corfu Trail | 180 | Πολλές παραλλαγές, 8-12 ημέρες |
Μεγάλο Μονοπάτι του Πηλίου Long Pelion Trail |
166 | 11 ημέρες |
Ειδικά για τη θεώρηση του Menalon Trail ως Μεγάλη Διαδρομή και την ολοκλήρωσή του σε 3 ή 4 μέρες, δείτε το σχετικό άρθρο: Το Menalon Trail στις Μεγάλες Διαδρομές.
Πέραν των πιο πάνω ολοκληρωμένων διαδρομών, βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλες - και μάλιστα πολύ μεγάλες - διαδρομές, όπως το Pindus Trail (600 χλμ.) και το Epirus Trail (360 χλμ.).
Ολοκληρωμένα δίκτυα μεγάλων αποστάσεων θα μπορούσαν να θεωρηθούν και οι μεγάλου μήκους αγώνες ορεινού τρεξίματος. Παρόλα αυτά, λόγω της άπαξ ετησίως διοργάνωσης, επιλέγονται υλικά σήμανσης που δεν είναι μόνιμα. Επιπλέον, οι ορεινοί αγώνες δεν είναι σχεδιασμένοι ως πεζοπορικές διαδρομές, καθότι περιλαμβάνουν μεγάλες υψομετρικές διαφορές, είναι σχεδόν πάντα κυκλικές πορείες χωρίς ενδιάμεσο σταθμό και δεν σχεδιάζονται με σκοπό την ενσωμάτωση των φυσικών και πολιτισμικών στοιχείων τη περιοχής, αλλά την επίτευξη των μετρητικών στόχων.