Μεγάλες διαδρομές / Leading Quality Trails

Μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα: η δημιουργία μεγάλων πεζοπορικών δικτύων και διαδρομών


Leading Quality TrailsPorto Website Template

Πιστοποίηση Μονοπατιών Leading Quality Trails – Best of Europe

Η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων (ERA) εντάσσει τα καλύτερα δίκτυα μονοπατιών στο ευρωπαϊκό Δίκτυο Μονοπατιών Κορυφαίας Ποιότητας (Leading Quality Trails).

  • Τι είναι ένα Πιστοποιημένο Μονοπάτι Leading Quality Trails – Best of Europe
    Το πιστοποιητικό Leading Quality Trails – Best of Europe είναι ένα πιστοποιητικό ποιότητας, τεχνικής επάρκειας, ασφάλειας και αξιοπιστίας που απονέμει η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Πεζοπόρων (European Ramblers Association, ERA) σε δίκτυα μονοπατιών που αθροίζουν πάνω από 50 χλμ σειριακά, παρέχουν επαρκή υποδομή και πληρούν κριτήρια ποικιλότητας, ασφάλειας και εξυπηρετήσεων. Το πιστοποιητικό αυτό κάνει τα δίκτυα αυτά πολύ πιό ελκυστικά στα μέλη των εθνικών ομοσπονδιών πεζοπόρων 33 κρατών της Ευρώπης, που αριθμούν περισσότερα από 3 εκατομμύρια μέλη. Η διαδικασία αξιολόγησης βασίζεται σε μιά μεθοδολογία που συνέταξε πριν από 12 χρόνια η Γερμανική Ομοσπονδία Πεζοπορίας και υιοθετήθηκε απο την ERA. Μέχρι σήμερα έχουν πιστοποιηθεί 16 δίκτυα σε όλη την Ευρώπη.
  • Υποβολή υποψηφιότητας και εκπαίδευση
    Αρχικά, η ενδιαφερόμενη ομάδα ή φορέας (φορέας τουριστικής ανάπτυξης, φορέας διαχείρισης, σύλλογος κλπ) επικοινωνεί με την ERA για την εκκίνηση της διαδικασίας πιστοποίησης. Αμέσως μετά, η ERA οργανώνει ένα 3ήμερο σεμινάριο για την τοπική ομάδα που θα υλοποιήσει το μονοπάτι στην περιοχή. Η εκπαίδευση εστιάζει σε όλα τα θέματα που σχετίζονται με τα θετικά και τα λιγότερο θετικά στοιχεία του μονοπατιού, πάνω στα οποία θα βασιστεί η αξιολόγηση, και δίνει λύσεις για την αναβάθμισή τους.
    Η τοπική ομάδα συλλέγει τις πληροφορίες, μελετά και οργανώνει το δίκτυο και υποβάλει τον φάκελο αξιολόγησης, που αποτελείται από χάρτες, πίνακες και φωτογραφίες, με βάση τα οποία τεκμηριώνεται η επάρκεια του δικτύου σε σχέση με τα κριτήρια αξιολόγησης. Μετά την υποβολή του φακέλου Αξιολόγησης, μια επιτροπή της ERA έρχεται στην περιοχή για ένα διήμερο έλεγχο των κριτηρίων. Αν ο έλεγχος καταλήξει σε θετικό πόρισμα, το μονοπάτι παίρνει το χαρακτηρισμό Leading Quality Trails (Μονοπάτι Κορυφαίας Ποιότητας). Αν διαπιστωθούν ελλείψεις, αλλά θεωρηθεί οτι μπορούν να συμπληρωθούν, η πιστοποίηση αναβάλεται και ζητείται συμπληρωματικός φάκελος με τεκμήρια υλοποίησης των προταθέντων παρεμβάσεων. Αν τέλος το δίκτυο εμφανίζει εγγενείς αδυναμίες να πιστοποιηθεί, η υποψηφιότητα απορρίπτεται ή η διαδικασία αναστέλλεται.
    Η διάρκεια της ισχύος της πιστοποίησης είναι τρία χρόνια. Μετά από αυτήν την περίοδο, η κατάσταση του μονοπατιού πρέπει να αξιολογηθεί ξανά, οπότε και θα πρέπει να διαπιστωθούν βελτιώσεις και εξελίξεις στην όλη υποδομή.
  • Φορέας αξιολόγησης
    Η ERA έχει εξουσιοδοτήσει την Γερμανική Ομοσπονδία Πεζοπορίας (Deutscher Wanderverband Service Ltd.) για την εφαρμογή του προγράμματος πιστοποίησης.
  • Βιώσιμη ανάπτυξη
    Ο φορέας διαχείρισης του μονοπατιού δεσμεύεται ότι η λειτουργία και η διαχείριση του μονοπατιού υιοθετούν την περιβαλλοντική νομοθεσία και ρυθμίσεις, ειδικά σε ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές (εθνικοί δρυμοί, υγρότοποι κλπ).
  • Συντήρηση
    Ο φορέας διαχείρισης του μονοπατιού δεσμεύεται ότι στη διάρκεια ισχύος της πιστοποίησης θα διατηρεί σε άριστη κατάσταση το δίκτυο και τις υποδομές του μονοπατιού. Πρέπει να συντάσσονται περιοδικές επιθεωρήσεις της υποδομής και να αποστέλλονται στην ERA. Ειδικά η σήμανση πρέπει να διατηρεί τα πρότυπα που έχει υιοθετήσει η ERA (Bechyne/ Czech Republic, 2004).
  • Διάρκεια
    Η ισχύς της πιστοποίησης αρχίζει με την ημέρα της απονομής της και διαρκεί 3 χρόνια.
  • Συνεργασία
    Όλοι οι φορείς και ομάδες που έχουν κοινωνική ή οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή του μονοπατιού, όπως οι δασικές και άλλες περιβαλλοντικές υπηρεσίες, ομάδες τουριστικών συμφερόντων, ορειβατικοί και πεζοπορικοί σύλλογοι, ιδιοκτήτες αφορώμενων εκτάσεων και τοπική αυτοδιοίκηση, πρέπει να είναι ενήμεροι για τη διαδικασία από τα αρχικά στάδια.

Κριτήρια αξιολόγησης των Leading Quality Trails

Α. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΟΣ 4 ΧΛΜ
Τύπος υποστρώματος
A1. Φυσικό μονοπάτι: φυσικά, μη διανοιγμένα μονοπάτια, χωρίς τεχνικά έργα στήριξης. Στην ελληνική πραγματικότητα αντιστοιχούν σε όλα τα απλά χωμάτινα μονοπάτια και ατραπούς. Αποτελούν την πλέον ευχάριστη και ευκολότερη κατηγορία βατότητας. Το ελάχιστο αποδεκτό μήκος είναι 1000μ. Μέχρι τα 1000μ παίρνει 1 μονάδα, μετά τα 2000μ παίρνει 2 μονάδες.
A2. Διαμορφωμένα μονοπάτια: Μονοπάτια διανοιγμένα με μηχανικά μέσα ή υποστηριζόμενα με τεχνικά μέσα αλλά όχι επιστρωμένα. Αφορά κυρίως στα καλντερίμια (χωρίς κονία). Χωρίς όριο.
A3. Δύσκολα αλλά βατά μονοπάτια: διαβρωμένα τμήματα μονοπατιών, σάρες, επικλινή ασταθή τμήματα. Το μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος είναι 300μ
A4. Επιστρωμένα μονοπάτια: Τσιμεντόδρομοι, άσφαλτοι, καλντερίμι οικισμού με κονία, τσιμεντένια ή επιστρωμένα σκαλιά. Το μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος είναι 500μ
A5. Ατραπός. Το ελάχιστο συνολικό αποδεκτό μήκος είναι 500μ. Μέχρι τα 1500μ παίρνει 1 μονάδα, μετά τα 1500μ παίρνει 2 μονάδες.
A51 Υποκατηγορία του 1+2+3 που πρέπει να επισημανθεί: τμήματα των 1, 2 & 3 που έχουν πλάτος < 1 μ.
A52 Υποκατηγορία του 1+2+3 που πρέπει να επισημανθεί: μονοπάτι με τεχνητά ασφαλιστικά μέσα
A6. Κεντρικοί δρόμοι: κάθε είδους δρόμος με έντονη κυκλοφορία, συμπεριλαμβανομένων των ισόπεδων μη προστατευμένων διαβάσεων. Το μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος είναι 50μ.
A7. Παράλληλα με οχλούμενους δρόμους: Κάθε μονοπάτι που απέχει λιγότερο από 10 μ. από το άκρο κεντρικού δρόμου (με την πιό πάνω έννοια) θεωρείται οχλούμενο. Το μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος είναι 300μ.
Σήμανση
A8. Πλακίδια: Υιοθέτηση του εθνικού ή τοπικού συστήματος σηματοδότησης σε ότι αφορά τον τρόπο και τα σύμβολα σήμανσης, εφόσον καλύπτει τις προδιαγραφές της ERA (Bechyne/ Czech Republic, 2004). Η σήμανση πρέπει να είναι μοναδική (να μην επεκτείνεται σε άλλα μονοπάτια), ομοιογενής (με τουλάχιστον ένα κοινό σύμβολο, δηλ. το χρώμα ή το σήμα του μονοπατιού), πλήρης, χωρίς κενά, με σωστό προσανατολισμό και χωρίς λάθη.
A9. Πινακίδες προσανατολισμού.
A10. Πινακίδες του δικτύου μονοπατιών.

Τοπίο και φύση
A11. Ποικιλία τοπίου. Τουλάχιστον 3 διακριτοί τύποι τοπίου, με ελάχιστο μήκος διαδρομής 100μ. Μήκος διαδρομής 100μ σε μια ακμή ανάμεσα σε δύο τοπία (εκ των οποίων το ένα είναι νέος τύπος) μετράει ως νέο τοπίο.
A12. Απουσία όχλησηςΤουλάχιστον 1000μ της διαδρομής των 4χλμ πρέπει να είναι ελεύθερα όχλησης από θορύβους μηχανών και κυκλοφορίας. Τυπικές ακτίνες όχλησης είναι τα όρια των οικισμών, 100μ απόσταση από κεντρικό άσφαλτο και 50μ απόσταση από δευτερεύοντα άσφαλτο βασικής σύνδεσης
A13. Ελκυστικά φυσικά τοπία. Τουλάχιστον ένα φυσικό τοπίο ή γεωμορφή, δασική μορφή, παράκτια διαμόρφωση ή βραχώδη σχηματισμό που ξεχωρίζουν μέσα στο λοιπό τοπίο. Αν είναι περισσότερα από ένα μετράνε έως 2 πόντοι.
A14. Φυσικό νερό. Τουλάχιστον ένα σημείο μόνιμης παρουσίας επιφανειακού νερού, όπως ποτάμια, ρέματα συνεχούς ροής, πηγάδια, λίμνες, λούτσες κλπ. Αν είναι περισσότερα από ένα μετράνε έως 2 πόντοι.
A15. Θέσεις φυσικής αισθητικής αξίας. Τουλάχιστον ένα σημείο φυσικής αισθητικής αξίας όπως κορυφές, φαράγγια, μεγάλοι βράχοι, σπηλιές, καταρράκτες, κηρυγμένες θέσεις φυσικής κληρονομιάς. Αν είναι περισσότερα από ένα μετράνε έως 2 πόντοι.
A16. Θέσεις εντυπωσιακής πανοραμικής θέας. Τουλάχιστον ένα σημείο από όπου ο πεζοπόρος έχει τουλάχιστον 45 μοίρες γωνία θέασης του τοπίου και για μήκος τουλάχιστον 2000μ. Η παράμετροι ορατότητας της θέσης πρέπει να είναι εγγυημένες για τουλάχιστον 3 χρόνια (κάλυψη από δέντρα, θάμνους κλπ). Αν οι θέσεις θέας είναι περισσότερες από μία μετράνε έως 2 πόντοι.

Πολιτισμός
A17. Ενδιαφέροντα αστικά τοπία. Τουλάχιστον ένα ενδιαφέρον αστικό στοιχείο (παλιά αστικά κέντρα, παραδοσιακά αγροτικά χωριά, αντιπροσωπευτικά κτίρια και δημόσιοι χώροι).
A18. Στοιχεία τοπικού πολιτισμού. Τουλάχιστον δύο πολιτισμικά ή/και ιστορικά στοιχεία τοπικής ή περιφερειακής σημασίας.
A19. Εθνικά μνημεία. Τουλάχιστον ένα εθνικό μνημείο (κάστρα, ακροπόλεις, βυζαντινά μοναστήρια, άλλα κηρυγμένα μνημεία).

Ανθρωπογενές περιβάλλον
A20. Χώροι έντασης δραστηριοτήτων. Μέγιστη επιτρεπόμενη διαδρομή 300μ μέσα από ζώνες οργανωμένης δόμησης, βιοτεχνικές και βιομηχανικές ζώνες, βιολογικοί καθαρισμοί.
A21. Εξυπηρετήσεις. Τουλάχιστον ένα σημείο προμήθειας τροφίμων (ανοιχτό από το μεσημέρι, τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα).
A22. Πρόσβαση σε δημόσια ή ιδιωτικά μέσα μεταφοράς. Τουλάχιστον ένα σημείο πρόσβασης σε δημόσιο ή ιδιωτικό δίκτυο μεταφοράς με συχνότητα δρομολογίων ανά 2 ώρες.
A23. Χώροι αναψυχής. Τουλάχιστον δύο οργανωμένες θέσεις ανάπαυσης με υποδομή (παγκάκια ή τραπέζια πικ-νικ ή ψησταριά ή καταφύγιο ανάγκης κλπ).

Β. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ
Β1. Ασφάλεια: σε όλα τα ημερήσια τμήματα, οι όροι αφάλειας πρέπει να εναρμονίζονται με την εθνική νομοθεσία και ρυθμίσεις.
Β2. Δυσκολία: Το ημερήσιο τμήμα αξιολογείται ως εύκολο, μέτρια δύσκολο, απαιτητικό, πολύ δύσκολο.
Β3. Ενημέρωση επισκεπτών: παροχή πληροφοριών για το μονοπάτι στις πύλες εισόδου, την υποδοχή, τους χώρους στάθμευσης.
Β4. Διαμονή και εστίαση (ξενοδοχεία, ξενώνες, κάμπινκ, μεταφορά αποσκευών, εστιατόρια, ταβέρνες). Σε όλες τις αφετηρίες και τους τερματισμούς των ημερήσιων τμημάτων πρέπει να υπάρχουν εξυπηρετήσεις διαμονής και εστίασης ή συνεχώς διαθέσιμος τρόπος μεταφοράς.
Β5. Πρόσβαση ιδιωτικών χώρων: Η πρόσβαση σε ιδιωτικούς χώρους (συνήθως προστατευμένοι με πόρτες, περιφράξεις, φράκτες, τοίχους κλπ) πρέπει να είναι διασφαλισμένη από τις 9.00 έως τις 17.00 κάθε ημέρας.

C. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΜΟΝΟΠΑΤΙΟΥ
Κεντρικό κριτήριο είναι το κριτήριο του συνολικού μήκους. Το μονοπάτι πρέπει να προσφέρει μια πεζοπορία τουλάχιστον 3 τυπικών ημερήσιων τμημάτων και να έχει συνεχή διαδρομή μεγαλύτερη ή ίση με 50 χλμ. Η ERA εξετάζει θετικά προτάσεις δικτύων που κερματίζονται από φυσικά όρια αλλά διασυνδέονται πάγια με δημόσια μεταφορικά μέσα (πχ. ένα μικρό/μεσαίο ελληνικό νησί δύσκολα δίνει συνεχόμενη πορεία 50χλμ, αλλά μπορεί να συνδυαστεί με άλλο γειτονικό νησί, εφόσον υπάρχει σταθερή σύνδεση με πλοίο).
C1. Φυσικά μονοπάτια: τουλάχιστον το 35% του συνολικού μήκους του μονοπατιού πρέπει να είναι φυσικό μονοπάτι (μονοπάτια της κατηγορίας A1). Στο μήκος αυτό μπορεί να προσμετρηθεί και το 50% του μήκους των τεχνητά ασφαλισμένων μονοπατιών (κριτήριο A52).
C2. Δύσκολα αλλά βατά μονοπάτια: το συνολικό μήκος της κατηγορίας A3 δεν πρέπει να ξεπερνά το 5% του όλου μήκους του μονοπατιού και να μην έχουν συνεχές μήκος πάνω από 1500 μ.
C3. Επιστρωμένες επιφάνειες: το συνολικό μήκος της κατηγορίας A4 δεν πρέπει να ξεπερνά το 20% του όλου μήκους του μονοπατιού και να μην έχουν συνεχές μήκος πάνω από 3000 μ.
C4. Κεντρικοί δρόμοι: το συνολικό μήκος της κατηγορίας A6 δεν πρέπει να ξεπερνά το 3% του όλου μήκους του μονοπατιού και να μην έχουν συνεχές μήκος πάνω από 300 μ.
C5. Παράλληλα με οχλούμενους δρόμους: το συνολικό μήκος της κατηγορίας A7 δεν πρέπει να ξεπερνά το 10% του όλου μήκους του μονοπατιού και να μην έχουν συνεχές μήκος πάνω από 3000 μ.
C6. Σήμανση: Όλο το μήκος του μονοπατιού πρέπει να είναι σημασμένο.
C7. Ποικιλότητα: τουλάχιστον 2 αλλαγές τοπίου ανά 8 χλμ.
C8. Πρόσληψη αισθητικών και πολιτισμικών στοιχείων: τουλάχιστον 4 μονάδες των κριτηρίων A13 έως A19 ανά 8 χλμ.
C9. Χώροι έντασης δραστηριοτήτων: το συνολικό μήκος δεν πρέπει να ξεπερνά το 10% του όλου μήκους του μονοπατιού και να μην έχουν συνεχές μήκος πάνω από 3000 μ.
C10. Ενημέρωση επισκεπτών (στην αρχή και το τέλος του μονοπατιού): τουλάχιστον από μία μεγάλη κεντρική πινακίδα αναλυτικών πληροφοριών για το μονοπάτι, σε 2 γλώσσες (την τοπική και αγγλικά/γαλλικά/γερμανικά).
C11. Μετακίνηση (από/προς την στην αρχή και το τέλος του μονοπατιού από δημόσια μέσα μεταφοράς ή συμφωνημένο δίκτυο ταξί): τουλάχιστον 2 δρομολόγια την ημέρα.