Ανακαλύψτε την Κίρφη

Η Κίρφη είναι ο μεγάλος όγκος που υψώνεται νότια του Παρνασσού, από το πέρασμα του Ζεμενού μέχρι και την έξοδο της κοιλάδας του Πλειστού ποταμού, στην περιοχή του Χρισού και της Κίρρας. Αν και το βουνό είναι πολύ μεγάλο, επισκιάζεται από τον Παρνασσό και θεωρείται συχνά σαν ένα παραβούνι του. Πρόκειται ωστόσο για αυτόνομο ορεινό συγκρότημα, με εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα από τον Παρνασσό.

Η ψηλότερη κορυφή της Κίρφης βρίσκεται ακριβώς νότια του Ζεμενού και λέγεται Ξηροβούνι (1.560 μ.), όνομα που συχνά χρησιμοποιείται και για όλόκληρη την Κίρφη ή τουλάχιστον για το ανατολικό τμήμα της.

Το δυτικό τμήμα της Κίρφης, με ψηλότερη κορυφή το Νεραϊδολάκκωμα (1.280 μέτρα) χωρίζεται από το Ξεροβούνι με το διάσελο Σκλιβινίτσα, παμπάλαιο πέρασμα ανάμεσα στο Δίστομο και την Αράχωβα. Πιο δυτικά απλώνεται το οροπέδιο της Δεσφίνας, που στην πραγματικότητα είναι μια μεγάλη πόλγη, δηλαδή μια καρστική λεκάνη με εσωτερική υδρογραφία. Στο δυτικό άκρο του οροπεδίου υψώνεται ένα λοφώδες σύμπλεγμα, με ψηλότερες κορυφές γύρω στα 850-900 μέτρα και πιο γνωστή κορυφή τον Προφήτη Ηλία.

Η βόρεια πλευρά του Ξεροβουνίου, παρόλο που είναι βραχώδης και απότομη, διατηρεί εκταταμένα και πυκνά δάση ελάτων, ενώ όλο το υπόλοιπο συγκρότημα καλύπτεται από φρύγανα και θαμνώνες, με κατά τόπους συστάδες δρυών και κέδρων.

Νότια της Δεσφίνας εκτείνεται ο Μακρανικόλας, μια ζώνη μέσου υψομέτρου, αλλά με έντονα ορεινή τοπογραφία, που σχηματίζει μια τριγωνική σφήνα μέσα στον Κορινθιακό.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην Κίρφη παρουσιάζουν οι τεχνικές συγκέντρωσης του νερού. Η άνιση κατανομή των υδατικών πόρων, με ζώνες απόλυτα άνυδρες και ζώνες με μεγάλες πηγές, αλλά και γενικότερα το θέμα των τεχνικών συλλογής νερού σχολιάζονται με πολλά παραδείγματα στην σελίδα Το νερό στην Κίρφη και τον Μακρανικόλα.

Φαίνεται ότι η αυτή η ζώνη γύρω και νότια της Δεσφίνας, λόγω του απομονωμένου και δυσπρόσιτου της περιοχής, αλλά ταυτόχρονα χάρη στην εγγύτητα με τους πλούσιους οικισμούς και πόρους του Κιρραϊκού πεδίου, υπήρξε κατάλληλη για την εγκατάσταση μοναστικών πόλων. Το σημαντικότερο εκκλησιαστικό μνημείο της περιοχής είναι η παλαιά μονή Προδρόμου, κτισμένη σε κρυπτική κοιλάδα ΝΔ της Δεσφίνας - η μονή εγκαταλείφθηκε και αναβίωσε σε νέα θέση κοντύτερα στη Δεσφίνα. Αντίστοιχα, στο νότιο άκρο του Μακρανικόλα, στο ομώνυμο ακρωτήρι, διατηρείται σε καλή κατάσταση, αλλά έρημο, το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου.

Στην Κίρφη είναι γνωστές λίγες πεζοπορικές διαδρομές. Η πιο σημαντική είναι αναμφίβολα ο διασκελισμός της ψηλότερης ζώνης του βουνού από το 4ο σκέλος του Εθνικού Μονοπατιού Ο22. Συγκεκριμένα, το σκέλος Ζεμενό-Δίστομο περνά απο το ψηλότερο διάσελο της Κίρφης, κοντά στην κορυφή του όγκου.

Άλλες γνωστές διαδρομές απλώνονται γύρω από τη Δεσφίνα, προς το Μακρανικόλα ή τους Δελφούς. Οι πιο ενδιαφέρουσες διαδρομές είναι η ανάβαση από το Χρισό στη Δεσφίνα από το παλιό καλντερίμι και η προσπέλαση της μονής Αγίου Νικολάου στο Μακρανικόλα.