Σύμπλεγμα Περιστέρι-Πύργος
Νότια Εύβοια
Σύμπλεγμα Περιστέρι-Πύργος
Το τοπίο των βουνών της Καρυστίας έχει πληγωθεί από τα λατομεία πέτρας και τις ανεμογεννήτριες
Το σύμπλεγμα Περιστέρι-Πύργος συνιστά ένα μεγάλο ορεινό τοπίο που απλώνεται στα ανατολικά του κεντρικού υδροκρίτη του νησιού στην περιοχή ανάμεσα στα βουνά του Ζάρακα και την Όχη.
Διακρίνονται δύο μεγάλες ενότητες: στα βόρεια, απλώνεται το συγκρότημα Περιστέρι-Παλιόκαστρο, μια μεγάλη ημιορεινή έκταση με αρκετά περίπλοκο ανάγλυφο. Μεσολαβεί η χαράδρα του Μεγάλου Ρέματος και νότια της ορθώνεται το συγκρότημα Πύργος-Χελώνα, που φτάνει μέχρι τη χαράδρα του Αγίου Δημητρίου.
Και τα δύο συγκροτήματα έχουν ήπιο ανάγλυφο και καλύπτονται από αραιές συστάδες αείφυλλων και φυλλοβόλων δρυών, θαμνώνες και φρύγανα. Οι κορυφογραμμές τους είναι κατειλημμένες από ανεμογεννήτριες.
Το συγκρότημα Πύργος-Χελώνα
Το συγκρότημα Πύργος-Χελώνα είναι μια μικρή κορυφογραμμή, που υψώνεται από τα 674 μ. της κορυφής Μαυρόπετρα στα 868 μ. του Πύργου, που είναι και το ψηλότερο σημείο του όλου βουνού, και χαμηλώνει στα 765 μ. της Χελώνας, από όπου σταδιακά πέφτει προς το Αιγαίο.
Οι χαράδρες που πλαισιώνουν το βουνό έχουν άγριο ανάγλυφο με απόκρημνες πλαγιές ή ορθοπλαγιές. Αντίθετα, η γραμμή των τριών πιο πάνω κορυφών είναι αρκετά ομαλή.
Στον άξονα της κορυφογραμμής σχηματίζονται ευμεγέθεις δολίνες
Τα βασικά χαρακτηριστικά του τοπίου του Πύργου και της Χελώνας είναι η χαμηλή βλάστηση, μέσα στην οποία εντοπίζονται διάσπαρτες συστάδες ψηλών θάμνων και δέντρων, τα ενεργά και αδρανή λατομεία πλάκας, οι σποραδικές δολίνες και η πλήρης κατάληψη της κορυφογραμμής από ένα πλέγμα ανεμογεννητριών.
Το οδικό δίκτυο του αιολικού πάρκου διακλαδίζεται σε όλες τις ράχες της ανώτερης ζώνης και συνδέεται με τους παλιούς κτηνοτροφικούς δρόμους, οι οποίοι είναι πλέον κακής βατότητας.
Το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία στέκεται στην είσοδο του οδικού δικτύου του αιολικού πάρκου Πύργου-Χελώνας
Παρόλη την κυριαρχία των ανεμογεννητριών, η κτηνοτροφική δραστηριότητα συνεχίζεται στο βουνό, κυρίως με αμιγή κοπάδια καρυστιανής γίδας.
Εκτός των υποδομών των αιολικών πάρκων και τα ανοιχτά λατομεία πλάκας, δεν υπάρχουν άλλες εγκαταστάσεις στην κορυφογραμμή.
Η γίδα Καρύστου, το μόνο ζώο που μπορεί να μετατρέψει το πετρώδες και άνυδρο τοπίο της ορεινής Καρυστίας σε παραγωγικό πόρο
Αντίστοιχα, κανένα χωριό δεν αναπτύχθηκε ποτέ ψηλότερα από τους άξονες των κοιλάδων, προφανώς λόγω της έλλειψης πηγών νερού. Πράγματι, σε όλη ζώνη πάνω από τα 300 μέτρα δεν υπάρχουν πηγές ή άλλες συλλογές νερού.
Μέσα στους βραχώνες της ανατολικής πλευράς διασώζονται μερικές ώριμες βελανιδιές
Το όρος Περιστέρι
Η κύρια κορυφογραμμή του βουνού Περιστέρι είναι κατειλημμένη από ανεμογεννήτριες
(πατήστε για μεγέθυνση)
Η κύρια κορυφογραμμή του βουνού Περιστέρι είναι κατειλημμένη από ανεμογεννήτριες
Το Περιστέρι είναι το ορεινό συγκρότημα που υψώνεται βόρεια από τη χαράδρα του Μεγάλου Ρέματος. Η ψηλότερη κορυφή, Περιστέρι, φτάνει τα 722 μ. υψόμετρο, ενώ άλλες αξιόλογες κορυφές είναι το Παλιόκαστρο (598 μ.) και το Λογγάκι (550 μ.).
Η μορφολογία και η βλάστηση του συγκροτήματος μοιάζουν με εκείνες του Πύργου. Τα κύρια χωριά της περιοχής είναι το Ακταίο (παλιά Σκούασι), η Εκάλη (παλιά Κοίλωση), οι Στουπαίοι, το Βατήσι και οι Βαρελαίοι.
Στα βόρεια του συγκροτήματος ρέει ο μικρός ποταμός Γλαύκος, που εκβάλλει στην παραλία Βαρελαίων.
Στην ΒΑ άκρη της κορυφογραμμής του όγκου, στην προέκταση της κορυφής Παλιόκαστρο και λίγο πριν το ακρωτήρι, πάνω στην ακμή μιας βραχώδους ράχης, βρίσκεται ένα από τα λιγότερο γνωστά οχυρά της Εύβοιας, η Φυλάγρα. Πρόκειται για αρχαίο οχυρωμένο οικισμό, που αναβίωσε στους Μέσους Χρόνους ως παράκτιο φυλάκιο. Κατόπιν των συμφωνιών ανάμεσα σε Φράγκους, Ενετούς και Καταλανούς, οι νεότερες προσθήκες αποδομήθηκαν και επί τόπου παρέμεινε μόνο το διασπασμένο αρχαίο τείχος και κυρίως τα τείχη και οι αμυντικοί πύργοι της ανατολικής πλευράς. Στο κέντρο του χώρου υπάρχει ναός του Αγίου Χαραλάμπους.
Η χαράδρα του Αγίου Δημητρίου
Το βορινό τοίχωμα της χαράδρας του Αγίου Δημητρίου υψώνεται μέχρι τις κορυφές Πύργος και Χελώνα
(πατήστε για μεγέθυνση)
Το βορινό τοίχωμα της χαράδρας του Αγίου Δημητρίου υψώνεται μέχρι τις κορυφές Πύργος και Χελώνα
Η χαράδρα του Αγίου Δημητρίου είναι το μείζον γεωμορφολογικό στοιχείο της περιοχής βόρεια της Όχης. Το ρέμα εκβάλλει στον όρμο της Σχινοδαύλειας, όπου και η ομώνυμη παραλία: αμφότερα έχουν πάρει το όνομα του μικρού αγροτικού συνοικισμού της εξόδους της χαράδρας. Στην αρχαιότητα, ο κλειστός όρμος ήταν γνωστός ως «λιμάνι των Κοίλων».
Αναλυτική παρουσίαστη της χαράδρας, με αναφορές στο σύστημα κατοίκησης και τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της, δίνεται στη σελίδα Το φαράγγι του Αγίου Δημητρίου.
Η χαράδρα του Μεγάλου Ρέματος
Το Μεγάλο Ρέμα ξεκινά από τον κάμπο στα Χάνια, παλιό παρόδιο σταθμό της περιοχής και μπαίνει ανάμεσα στα δύο συγκροτήματα του συμπλέγματος. Η άνω κοιλάδα της ρεματιάς είναι ομαλή και οι πλαγιές διατηρούν σημάδια από καλλιέργειες και μαντριά. Μετά το Πόθι το ρέμα σκάβει μια ανοιχτή χαράδρα, η οποία βαθαίνει απότομα κάτω από το Γιαννίτσι.
Παραδοσιακή οικοδομική
Χωρίς τις ορθοπλαγιές και το φαραγγώδη χαρακτήρα της χαράδρας του Αγίου Δημητρίου, η χαράδρα του Μεγάλου Ρέματος είναι εξίσου απρόσιτη και άγρια. Ο μοναδικός οδικός άξονας ακολουθεί μια ισοκλινή γραμμή στο νότιο πρανές.
Η εκβολή του Μεγάλου Ρέματος στη Γκρίχεζα
Η ρεματιά καταλήγει στην παραλία Γκρίχεζα, σχηματίζοντας έναν επιμήκη υγρότοπο με αρκετή παρόχθια βλάστηση. Το ποταμάκι εκβάλλει στη θάλασσα περνώντας υπόγεια κάτω από τους λοφίσκους της άμμου. Στην παραλία υπάρχει μόνο ένα αναψυκτήριο.
Το τελευταίο τμήμα, όπου το νερό είναι σχεδόν στάσιμο, φιλοξενεί δεκάδες Γραμμωτές Νεροχελώνες (Mauremys rivulata) και Ελληνικούς Βαλτοβάτραχους (Pelophylax kurtmuelleri). Στα καλάμια κρύβονται Ψευταηδόνια, Νερόκοτες, Φυλλοσκόποι και παπαδίτσες. Πάνω από τα βράχινα πρανή της ακτής πετούν σταχτάρες, χελιδόνια και βραχοκιρκίνεζα.
Βαλτοβάτραχος
Pelophylax
kurtmuelleri
Νεροχελώνα
Mauremys
rivulata
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Οδηγός της Νότιας Εύβοιας
Ο οδηγός Νότια Εύβοια topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Νότια Εύβοια περιλαμβάνεται στην ομάδα της Κεντρικής Ελλάδας. Αποκτήστε τον οδηγό της Νότιας Εύβοιας ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Νότια Εύβοια topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό της Νότιας Εύβοιας ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, κάνοντας τη σχετική αγορά από την ομάδα της Κεντρικής Ελλάδας.