Ορχιδέες της Νότιας Εύβοιας

Το φυσικό περιβάλλον της Νότιας Εύβοιας περιλαμβάνει βιοτόπους και συνθήκες που είναι ιδιαίτερα κατάλληλες για την εποίκηση των ορχιδεών, ειδικά των ειδών του χαμηλού και μέσου υψομέτρου. Αν και τα είδη που συναντάμε εδώ είναι τα πλέον διαδεδομένα στην Ελλάδα - τα βρίσκει κανείς σε παρόμοια τοπία όλης της νότιας ηπειρωτικής χώρας -, η παρουσία τους στην Όχη και το Καβο Ντόρο αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα προσθήκη σε ένα ήδη αξιόλογο χλωριδικό πλούτο.

Σημειώνουμε ότι οι ορχιδέες είναι σχετικά κοσμοπολίτικοι οργανισμοί και η εξάπλωσή τους επηρεάζεται κυρίως από τις κλιματικές και γεωλογικές συνθήκες και λιγότερο από περίπλοκους βιογεωγραφικούς παράγοντες. Ο ενήμερος παρατηρητής θα προσέξει ότι η ποικιλία των ορχεοειδών της περιοχής θυμίζει πολύ εκείνη της Άνδρου και του Πηλίου, δηλαδή το νησί και τη χέρσο που παρουσιάζουν εμφανείς τοπογραφικές, εδαφικές και κλιματικές αναλογίες με τη Νότια Εύβοια.

Οι πρώιμες ανθοφορίες

Η πρώτη ορχιδέα της χρονιάς είναι η Γιγαντορχιδέα Himantoglossum robertianum, θέση για την οποία συναγωνίζεται με τις επίσης πρώιμες Neotinea maculata και Neotinea tridentata. Από κοντά ακολουθεί η Orchis quadripunctata και το ρωμαλέο Anacamptis pyramidalis, ενώ λίγες βδομάδες αργότερα στα ίδια λιβαδάκια ανάμεσα στα βράχια θα βρούμε τα συγγενικά Anacamptis coriophora και Anacamptis sancta.

Το γένος Ophrys

Το γένος Ophrys είναι το καλύτερα προσαρμοσμένο στα περιβάλλοντα της Νότιας Εύβοιας - φρύγανα, πετρότοποι και χαμηλός θαμνώνας και δεν είναι παράξενο που εκπροσωπείται με τα περισσότερα taxa. Πρώτη στη χρονιά εμφανίζεται η Ophrys fusca και ακολουθείται από την Ophrys ferrum-equinum.

Η ομάδα των Ophrys περιλαμβάνει επίσης τα πολυάριθμα αλλά και ποικιλόμορφα Ophrys lutea (από την περιοχή αναφέρεται η Ophrys sicula, που εντωμεταξύ έχει ταξινομηθεί ως υποείδος της Ophrys lutea), καθώς και τα υποείδη spruneri, mammosa και aesculapii της Ophrys sphegodes - άλλο πολύμορφο είδος και αυτό !

Το γένος Orchis

Εκτός από Orchis quadripunctata, το γένος των Orchis αντιπροσωπεύεται στη Νότια Εύβοια με τα Orchis boryi, Orchis italica, Orchis laxiflora και Orchis provincialis που προτιμούν το χαμηλό και φωτεινό θαμνώνα, ενώ η Dactylorhiza romana κρύβεται σε πιο σκιερές θέσεις.

Serapias και Limodorum

Το γένος των Serapias εκπροσωπείται εδώ με τα Serapias lingua και Serapias vomeracea, που μπορεί να είναι και άφθονα σε παλιές πεζούλες και βραχότοπους. Στα δασικά συνήθως περιβάλλοντα θα βρούμε τα ημιπαρασιτά Limodorum abortivum.

Οι Επιπάκτιδες

Οι Επιπάκτιδες είναι μια ιδιαίτερη ομάδα ορχιδεών, που προτιμούν υγρές και σκιερές γωνιές στο ημιορεινό δάσος. Παρόλη τη μικρή κάλυψη των δασικών εκτάσεων, τέτοια περιβάλλοντα είναι αρκετά διαδεδομένα σε πολλές περιοχές της Όχης, όπως στη χαράδρα του Δημοσάρη και στις κοιλάδες του Πλατανιστού. Στις κατάλληλες θέσεις, ο προσεκτικός παρατηρητής θα εντοπίσει τις διακριτικές - και αρκετά παρόμοιες - Epipactis helleborine και Epipactis microphylla.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος