Το Φαράγγι του Αγίου Δημητρίου
Τα φαράγγια της Νότιας Εύβοιας
Το φαράγγι του Αγίου Δημητρίου
Ο Μπούφος (Bubo bubo) είναι τυπικός κάτοικος των μεγάλων φαραγγιών της Εύβοιας
Πατήστε για μεγέθυνση
Ο Μπούφος (Bubo bubo) είναι τυπικός κάτοικος των μεγάλων φαραγγιών της Εύβοιας
Η χαράδρα του Αγίου Δημητρίου αποτελεί τη βαθύτερη, μακρύτερη και πιο εντυπωσιακή τομή στο ανάγλυφο της βόρειας ακτής της Καρυστίας. Ορεογραφικά, η χαράδρα σηματοδοτεί το όριο ανάμεσα στην Όχη και το σύμπλεγμα του Πύργου (868 μ.), ενός χαμηλού αλλά εκτεταμένου ασβεστολιθικού όγκου που αποτελεί συνέχεια της Όχης προς το βορρά, όντας ωστόσο ένα ανεξάρτητο και πολύ διαφορετικό βουνό.
Η χαράδρα του Αγίου Δημητρίου μέσα από τη Σκινοδαύλεια
Η χαράδρα συγκεντρώνει τις απορροές των κορυφών της Όχης, αλλά και τους χειμάρρους των κορυφών Μαυρόπετρα, Πύργος και Χελώνα, τις οποίες παροχετεύει στο Αιγαίο, μπροστά σε μια κλειστή χαλικόστρωτη παραλία, η οποία διατηρεί το όνομα του κτηνοτροφικού συνοικισμού που άνθισε άλλοτε στην περιοχή, της Σκινοδαύλειας. Η χαράδρα κρατάει ωστόσο το όνομα του μοναδικού χωριού που φώλιασε στις πλαγιές της, του Αγίου Δημητρίου.
Ο Άγιος Δημήτριος
Ο βυζαντινός ναός του Αγίου Δημητρίου
Παρόλο το άγριο ανάγλυφό της, η χαράδρα του Αγίου Δημητρίου έχει αρκετούς φυσικούς πόρους: πηγές, καλλιεργήσιμες λαχίδες και κυρίως βοσκοτόπια, όπως ο όρος αυτός προσαρμόζεται μέσα στη μορφολογία του πολύπτυχου σχηματισμού, δηλαδή ένα πλήθος διάσπαρτα και δυσπρόσιτα ζωνάρια, κατάλληλα μόνο για τα σκληροτράχηλα ζώα της Καρυστίας.
Η νέα θέση του Αγίου Δημητρίου
Οι πόροι αυτοί και η ασφάλεια που πρόσφερε το δραματικό ανάγλυφο - φρουριακό, αλλά και γεμάτο διαφυγές για τους γνώστες - προσέλκυσαν τους πρώτους εποίκους που συσπειρώθηκαν κάπου στον 13ο αιώνα - αρκετούς αιώνες νωρίτερα από την τυπική περίοδο συγκρότησης των ορεινών οικισμών - σε μια ομαλή λεκάνη στην ανάντη ζώνη, όπου και έχτισαν την πρώτη εκκλησία τους, μια κομψή σταυρεπίστεγη βασιλική αφιερωμένη στον πολεμικό Άγιο Δημήτριο.
Ο σημερινός οικισμός του Αγίου Δημητρίου, όπως φαίνεται από τον Πύργο
Αν και σήμερα τα ερείπια είναι λιγοστά στην παλιά αυτή θέση, φαίνεται ότι η μικρή κοινωνία της πρώτης αυτής εγκατάστασης παρέμεινε στην παρόδια και προσήλια τοποθεσία της επί αιώνες, πριν μετακινηθεί στη σημερινή σκιερή και παράμερη κοιλάδα. Το νέο χωριό, που διατηρεί το όνομα του προστάτη αγίου, απλώνεται ανάμεσα στις πλατιές πεζούλες δυο-τριών πτυχώσεων, όπου προφανώς ήταν τα παλιά καλύβια του. Η νέα θέση έχει άφθονα νερά, ένα πλεονέκτημα που μεταφράστηκε σε νερόμυλους.
Η Σκινοδαύλεια
Η Σκινοδαύλεια δεν ήταν οικισμός, ούτε καν συνοίκηση: ήταν ένα μικρός γαλαξίας κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, είτε διαταγμένων κατά μήκος του παλιού μονοπατιού, είτε σκαρφαλωμένων σε άλλες θέσεις της χαράδρας. Οι πιο εύλογοι μάρτυρες της δραστηριότητας, τα πετρόχτιστα μαντριά, κρυμένα κάτω από αρνητικά και στέγες, είναι σήμερα έρημα. Οι μόνες κτηνοτροφικές μονάδες που λειτουργούν ακόμα βρίσκονται στις καμπές ενός κακοτράχαλου αγροτικού οδικού δικτύου.
Η εκβολή της ρεματιάς στην παραλία Σκινοδαύλειας
Σήμερα, το τοπωνύμιο Σκινοδαύλεια έχει μεταφερθεί κατάντη, στην παραλία, που χάρη στα βαθυγάλανα νερά και την απόλυτη απομόνωση από τον σύγχρονο κόσμο προσελκύει ένα ειδικό κοινό, που θα κατέβει τον απότομο τσιμεντόδρομο για να κλειστεί στην προστασία των πέτρινων τοίχων.
Τα πουλιά
Η χαράδρα του Αγίου Δημητρίου είναι η καρδιά ενός πολύ μεγάλου ορεινού οικοσυστήματος, που περιλαμβάνει φρύγανα, θαμνώνες, πετρολίβαδα, αραιά δάση φυλλοβόλων δρυών και αριάς, ρέοντα και στάσιμα νερά και προφανώς ατελείωτες ορθοπλαγιές. Για την ορνιθοπανίδα, που χάρη στην ευχέρεια κίνησης μπορεί να τα συνδυάσει, τα συστατικά αυτά συλλειτουργούν ως μέρη ενός πολύπτυχου συνόλου. Μοναδική παραφωνία σε όλα αυτά είναι τα αιολικά πάρκα που πλαισιώνουν και από τις δύο πλευρές τη χαράδρα.
Ο Σπιζαετός (Aquila fasciata) είναι ένα από σημαντικότερα είδη της περιοχής
Φωτό: Λ. Σταύρακας
Το απέραντο αυτό θηρευτικό πεδίο της χαράδρας με τις αναρίθμητες και απροσπέλαστες θέσεις φωλεοποίησης προσέλκυσε πολλά είδη πουλιών και κυρίως αρπακτικών. Έτσι, εδώ έχουν καταγραφεί τόσο τα διαδεδομένα είδη των ανοιχτών εκτάσεων (βραχοκιρκίνεζα, πετρίτες, γερακίνες, φιδαετοί και ξεφτέρια), αλλά και κιρκινέζια και μαυροπετρίτες. Τέλος, έχει παρατηρηθεί συστηματικά ο σπάνιος Σπιζαετός, ένα μικρός αετός με σποραδική παρουσία στα βραχώδη παράκτια συμπλέγματα της χώρας.
Βουνοσταχτάρα (Tachymarptis melba)
Ακόμα, όπως και όλες οι ανάλογες χαράδρες της Εύβοιας, έτσι και η χαράδρα του Αγίου Δημητρίου φιλοξενεί σταχτάρες, βουνοσταχτάρες, βραχοχελίδονα, κοράκια, βραχοτσομπανάκους, γαλαζοκότσυφες και αγριοπερίστερα.
Κλειδωνάς (Poecile lugubris)
Αντίστοιχα, στον ψηλό θαμνώνα κρύβονται όλα τα αναμενόμενα είδη (με πιο ενδιαφέροντα τον Κοκκινοτσιροβάκο, τον Κλειδωνά, τον Κρικομυγοχάφτη και τον Θαμνοψάλτη.
Κοκκινοκεφαλάς (Lanius senator)
Στα πετρολίβαδα των κορυφών παραμονεύουν κοκκινοκεφαλάδες, ασπροκωλίνες, σταχτοπετροκλήδες και φανέτα.
Διασχίζοντας το Φαράγγι του Αγίου Δημητρίου
Το φαράγγι του Αγίου Δημητρίου, μαζί με το φαράγγι του Δημοσάρη, υπήρξαν οι δυο κυριότεροι άξονες επικοινωνίας της απομονωμένης βόρειας Καρυστίας με το φυσικό κέντρο της περιοχής, την Κάρυστο. Παρόλο το μεγαλύτερο υψόμετρο που είχε να δρασκελίσει, το φαράγγι του Δημοσάρη ήταν σαφώς πιο καλόβατο, με ηπιότερες κλίσεις και πιο πλατύ μονοπάτι και έτσι αποτέλεσε τον κυριότερο δρόμο της ζώνης αυτής, εξυπηρετώντας και τους πλησιόχωρους οικισμούς του Κάβο Ντόρο. Το μονοπάτι της Σκινοδαύλειας, περνώντας μέσα από τους γκρεμούς του φαραγγιού, περέμεινε ένας τοπικός δρόμος, που τον χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά οι κάτοικοι της χαράδρας.
της διαδρομής
στη διαδρομή
Το παλιό μονοπάτι της Σχινοδαύλειας παρουσιάζεται αναλυτικά στη σελίδα Φαράγγι Αγίου Δημητρίου. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μερικές καταβάσεις από τον Άγιο Δημήτριο μέχρι την παραλία ΜΕΣΑ από την κοίτη της ρεματιάς. Η πορεία αυτή έχει το πλεονέκτημα του ότι ακολουθεί έναν προφανή φυσικό άξονα, είναι όμως δύσβατη και φυσικά πλήρως εκτεθειμένη στον ήλιο.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Το Φαραγγι του Αγιου Δημητριου
Ο οδηγός Νότια Εύβοια topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Νότια Εύβοια περιλαμβάνεται στην ομάδα της Κεντρικής Ελλάδας. Αποκτήστε τον οδηγό της Νότιας Εύβοιας ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Νότια Εύβοια topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό της Νότιας Εύβοιας ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, κάνοντας τη σχετική αγορά από την ομάδα της Κεντρικής Ελλάδας.
Στην εφαρμογή, η περιγραφή του φαραγγιού του Αγίου Δημητρίου πλαισιώνεται από μια λεπτομερή χαρτογράφηση και ένα πλήθος διαδραστικών Σημείων Ενδιαφέροντος, που καθοδηγούν τον περιηγητή και ερμηνεύουν τα στοιχεία της χλωρίδας και της πανίδας της περιοχής.