Ανακαλύψτε τη Βασιλίτσα, τον Όρλιακα και τον Τσούργιακα

Ανακαλύψτε τη Βασιλίτσα,
τον Όρλιακα και τον Τσούργιακα

Η Βασιλιτσα

Βασιλίτσα: Αναμετρώντας την απόσταση από την κορυφή της Βασιλίτσας μέχρι τη Βάλια Κάλντα
Βασιλίτσα
Αναμετρώντας την απόσταση από την κορυφή της Βασιλίτσας μέχρι τη Βάλια Κάλντα
Πατήστε για μεγέθυνση

Η Βασιλίτσα είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό της ΒΑ Πίνδου, δηλαδή του κλάδου της Βόρειας Πίνδου που απλώνεται ανάμεσα στις πηγές και την εκβολή του Αώου στον κάμπο της Κόνιτσας. Τα άλλα μέλη της οροσειράς είναι ο Ζυγός και οι κορυφές της Βάλια Κάλντα, που υψώνονται πάνω από τα οροπέδια του Μετσόβου, ο Σμόλικας και η Τραπεζίτσα.

Η Βασιλίτσα συνέχεται άμεσα με το σύμπλεγμα της Βάλια Κάλντα στο διάσελο Τίζα (πέρασμα ανάμεσα στη Βοβούσα και το Περιβόλι), ενώ με το Σμόλικα συνδέεται μέσω μιας σειράς ραχών. ;Eνα παρακλάδι από τα ανάγλυφα αυτά συνδέεται και με τον Τάλιαρο, προπομπό του Βόιου.

Βασιλίτσα: Η Βασιλίτσα από την κορυφή Μαντιλίτσα
Βασιλίτσα
Η Βασιλίτσα από την κορυφή Μαντιλίτσα
Πατήστε για μεγέθυνση

Το συγκρότημα της Βασιλίτσας σχηματίζεται πάνω σε πλουτώνια πετρώματα, που δημιουργούν ένα πολυσχιδές ανάγλυφο, από το οποίο αποκλίνουν διάφορα παρακλάδια, ειδικά προς τα ανατολικά, τα οποία και κορυφώνονται ως ανεξάρτητα βουνά, όπως ο Όρλιακας και ο Τσούργιακας.

Βάλια Κάλντα topoguide
Βάλια Κάλντα
Το καταφύγιο της Βασιλίτσας

Ο κεντρικός άξονας του συγκροτήματος υψώνεται σταδιακά από τα νότια (διάσελο Τίζα) μέχρι το ψηλότερο σημείο, στα 2.248 μέτρα. Βόρεια από την κορυφή, το ανάγλυφο χαμηλώνει λίγο στα 1780 μ., σε ομαλό διάσελο όπου βρίσκεται ο πυρήνας του Χιονοδρομικού Κέντρου Βασιλίτσας και από όπου περνά ο δρόμος από τη Σμίξη προς το Δίστρατο. Αμέσως μετά, οι πλαγιές ξαναϋψώνονται και κορυφώνονται στην κορυφή Μπαλτούμης (2.027 μ.) και μετά στη Γομάρα (2126 μ.), δεύτερη σε ύψος κορυφή του συγκροτήματος, η οποία πέφτει απότομα προς την δύσβατη χαράδρα του Σαμαρινιώτικου ρέματος, το φυσικό όριο με το Σμόλικα. Από τις πλαγιές της Γομάρας αποκλίνουν μια σειρά πολυκόρυφες ράχες (με πιο χαρακτηριστικά υψώματα την Αννίτσα, τη Σκούρτζα και την Κίρκουρη), που ολοκληρώνουν τη σύνδεση με το Σμόλικα, περιβάλλοντας τη λεκάνη της Σαμαρίνας.

Βασιλίτσα: Η κορυφή Γομάρα
Βασιλίτσα
Η κορυφή Γομάρα
Πατήστε για μεγέθυνση

Ποτάμια, λίμνες και πηγές

Όπως σε ολόκληρη την οφιολιθική μάζα της ΒΑ Πίνδου, έτσι και στη Βασιλίτσα τα διαπέρατα πετρώματα διοχετεύουν επιφανειακά τα όμβρια, δημιουργώντας αναρίθμητες συγκλίνουσες ρεματιές, μεγάλα ρέματα συνεχούς ροής και αρκετές μόνιμες λίμνες.

Ποτάμια, λίμνες και πηγές της Βασιλίτσας: Η Δρακόλιμνη Γομάρας
Ποτάμια, λίμνες και πηγές της Βασιλίτσας
Η Δρακόλιμνη Γομάρας
Πατήστε για μεγέθυνση

Η πιο ενδιαφέρουσα λίμνη της Βασιλίτσας είναι αναμφίβολα η λεγόμενη Δρακόλιμνη Γομάρας (ή λίμνη Δίστρατου, παρόλο που απέχει αρκετά από το χωριό). Η λίμνη βρίσκεται στα 1.720 μ. υψόμετρο, στη δυτική βάση του κώνου του Μπαλντούμη. Αν και η θέση βρίσκεται στο άνω δασοόριο, τοπιολογικά έχει αλπικό χαρακτήρα. Με περίμετρο που φτάνει τα 250 μ., η Δρακόλιμνη Γομάρας είναι μια ιδιαίτερα προσιτή λίμνη, με ωραία θέα στις ορθοπλαγιές της Γκαμήλας, σε ένα λιβάδι με πλούσια χλωρίδα, όπου είναι εύκολο να βρούμε αρκετά από τα ενδιαφέροντα είδη φυτών της υποαλπικής ζώνης της Βασιλίτσας.

Βάλια Κάλντα topoguide
Ποτάμια, λίμνες και πηγές της Βασιλίτσας
Μια μικρή λίμνη κοντά στην κορυφή της Βασιλίτσας

Πολλές άλλες λίμνες, συνήθως σταθερής στάθμης και μόνιμης παρουσίας, είναι ορατές γύρω από τη Βασιλίτσα, ενώ κάποιες έχουν δεχθεί βελτιωτικές παρεμβάσεις με σκοπό τον καλύτερο ποτισμό των ζώων.

Τα χωριά της Βασιλίτσας

Τα χωριά της Βασιλίτσας: Η Σμίξη μέσα στο πέλαγος των πτυχώσεων της ΒΑ Πίνδου
Τα χωριά της Βασιλίτσας
Η Σμίξη μέσα στο πέλαγος των πτυχώσεων της ΒΑ Πίνδου
Πατήστε για μεγέθυνση
Βάλια Κάλντα topoguide
Τα χωριά της Βασιλίτσας
Η Σμίξη

Βάλια Κάλντα topoguide
Τα χωριά της Βασιλίτσας
Οι Φιλιππαίοι

Το μνημείο στην Αννίτσα

Βάλια Κάλντα topoguide
Η Βασιλίτσα
Το μνημείο στην Αννίτσα

Κατάκορφα του υψώματος Αννίτσα (υψόμετρο 1728 μ., κολωνάκι 1703 μ.) σε περίοπτη θέση, έχει κατασκευαστεί μεγάλο μνημειακό σύμπλεγμα προς τιμή των στρατιωτών του Εθνικού Στρατού, που έπεσαν στις μάχες για την αντιμετώπιση της Ιταλικής προέλασης στις αρχές του 2ου ΠΠ. Οι μάχες δόθηκαν ανάμεσα στην επίλεκτη Ιταλική Τρίτη Μεραρχία Αλπινιστών «Τζούλια», που επιχειρούσε να διεισδύσει από την Κόνιτσα στην ΒΑ Πίνδο, και ελληνικές δυνάμεις, αρχικά μικρού αριθμού, που σύντομα ενισχύθηκαν με την Ταξιαρχία Ιππικού και άλλες μονάδες του Β΄ Σώματος Στρατού.

Στο χώρο γίνεται την πρώτη Κυριακή μετά το Δεκαπενταύγουστο, ημερομηνία που θυμίζει την ημέρα της επιστράτευσης στα Γρεβενά με σκοπό τη συγκρότηση της άμυνας, ετήσια εκδήλωση μνήμης.

Περισσότερα στο άρθρο ΠΙΝΔΟΣ 28η Οκτωβρίου 1940 – ύψωμα “ΑΝΝΙΤΣΑ”.

Ο Ορλιακας

Ο Όρλιακας είναι ένα μικρό σε έκταση βουνό που αποσχίζεται από τις κεντρικές μάζες της ανατολικής πλευράς της Βόρειας Πίνδου και απλώνεται ανάμεσα στους δυο ορεινούς κλάδους του Βενέτικου ποταμού, παραπόταμου του Αλιάκμονα. Συγκεκριμένα, το βουνό υψώνεται ανάμεσα στον Ασπροπόταμο (ή Περιβολιώτικο ρέμα), που πηγάζει από τις βορινές πτυχώσεις της Βάλια Κάλντα, και τον κύριο ρου του Βενέτικου (ή Βελονιά), που έρχεται από τις λεκάνες ανάμεσα στην Βασιλίτσα και το Βόιο.

Βρείτε εδώ ένα μικρό αφιέρωμα στη γεωγραφία και τη φύση του Όρλιακα, μαζί με αναφορές στα στοιχεία του πολιτισμού της αφανούς αυτής περιοχής.

Ο Τσουργιακας

Βορειότερα του Όρλιακα υψώνεται ένας ακόμα ασβεστολιθικός όγκος, ο Τσούργιακας, μικρός όγκος που ωστόσο με τις ορθοπλαγιές και το φαράγγι του ξεχωρίζει σαν νησιά μέσα στην άμορφη μάζα των πλουτώνιων.

Βάλια Κάλντα topoguide
Τα χωριά της Βασιλίτσας
Ο Τσουργιακας και η λεκάνη του Σμιξιώτικου ρέματος

Διαβάστε στο λήμμα Τσούργιακας μια αναλυτική αναφορά στη γεωγραφία, τη φύση, τα χωριά και την ιστοράι της περιοχής του Τσούργιακα.

Ο Τσούργιακας και ο Όρλιακας, με τις ορθοπλαγιές και τα φαράγγια τους, ξεχωρίζουν σαν νησιά μέσα στην άμορφη μάζα των πλουτώνιων και ταυτόχρονα δημιουργούν δυο ενότητες με ιδιαίτερες περιβαλλοντικές συνθήκες, οι οποίες κάμπτουν τα ανύσματα της ανθρωπογεωγραφίας και της ιστορίας και ελκύουν την κατοίκηση, τους δρόμους, τις θέσεις άμυνας και την ένταση της παραγωγής, παράγοντες που με τη σειρά τους διαμορφώνουν τις περιβαλλοντικές συνθήκες μέσα στις οποίες παγιδεύεται η άγρια ζωή της περιοχής.

Έτσι, τα δυο μικρά, χαμηλά αλλά ασβεστολιθικά αυτά βουνά συνιστούν είναι ένα σπουδαίο περιβαλλοντικό στοιχείο, ένα οντολογικό συστατικό της ΒΑ Πίνδου.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

topoguide greece

ΟΔΗΓΟΣ ΤΗΣ ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ

Αναλυτικά κείμενα, χαρτογράφηση, φωτογραφίες και διαδρομές για τη Βασιλίτσα περιλαμβάνονται στον οδηγό Βάλια Κάλντα topoguide.

Ο οδηγός είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide greece. Η Βάλια Κάλντα περιλαμβάνεται στην ομάδα της Βόρειας Ελλάδας. Αποκτήστε τον οδηγό της Βάλια Κάλντα ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Ο οδηγός Βάλια Κάλντα topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό της Βάλια Κάλντα ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Η εφαρμογή παρέχει ενεργητική πλοήγηση κατά μήκος των διαδρομών, καθώς και έναν πλούσιο οδηγό στη γεωγραφία, τη φύση και τον πολιτισμό της περιοχής.

topoguide greece