Ανακαλύψτε την Ευρυτανία
Ανακαλύψτε την Ευρυτανία
Το συγκρότημα του Τυμφρηστού από τη θέση Ποτιστήδες της Χελιδώνας
Πατήστε για μεγέθυνση
Το συγκρότημα του Τυμφρηστού από τη θέση Ποτιστήδες της Χελιδώνας
Η Ευρυτανία είναι η πιο περιχαρακωμένη μέσα στα βουνά περιοχή της Ελλάδας: σε μια χώρα που όλες σχεδόν οι ενότητες έχουν κάποια επαφή με τη θάλασσα, η Ευρυτανία κρύβεται κυριολεκτικά πίσω από τα βουνά και ακόμα και σήμερα παραμένει η πιο ορεινή και η πιο απομονωμένη ζώνη της χώρας, αποκομένη από το κύριο οδικό δίκτυο, χωρίς κανένα εγκάρσιο δρόμο, χωρίς εσωτερικούς πόλους και χωρίς διεξόδους.
Χτισμένη μέσα στην Πίνδου, η Ευρυτανία κατατέμνεται από ένα δύστροπο και δυσανάγνωστο ανάγλυφο, όπου αν και μπορεί να αναγνωρίσει κανείς κάποιες μεγάλες ορεογραφικές γραμμές που αποκόπτονται από τη μητρική οροσειρά, αυτές σύντομα διασπώνται προς όλες τις κατευθύνσεις, δημιουργώντας από τη μια ένα λαβύρινθο κορυφών και ραχών και από την άλλη ένα πλέγμα ελισσόμενων κοιλάδων, μέσα στις οποίες ρέουν μεγάλοι ποταμοί, παρεμβάλλοντας ένα αόμη εμπόδιο στις επικοινωνίες. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά τα φυσικά φράγματα, ο άνθρωπος πρόσθεσε δυο μεγάλες τεχνητές λίμνες, που κάνουν την επαφή με τα δυτικά και τα νότια ακόμα πιο περίπλοκη.
Μέσα στο λαβύρινθο αυτόν, η καρδιά της μεγάλης αυτής ορεινής περιοχής εξακοκουθεί να χτυπά δυνατά και να τροφοδοτεί της δυο όψεις της: μία στα νότια, που περιστρέφεται γύρω από το σταχτί σώμα του Βελουχιού και τις αιχμηρές κορυφές της Καλιακούδας και της Χελιδώνας, και μια άλλη, πιο άγρια, βορειότερα, στα Άγραφα.
Το Βελούχι και το Καρπενήσι από την Καλλιθέα
Μπροστά ο ναός του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καλλιθέας
Πατήστε για μεγέθυνση
Το Βελούχι και το Καρπενήσι από την Καλλιθέα
Μπροστά ο ναός του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου Καλλιθέας
Η καρδιά της Ευρυτανίας χτυπά και στις δύο πλευρές της μεγάλης αυτής ορεινής περιοχής: μία στα νότια, στο σταχτί σώμα του Βελουχιού και στις αιχμηρές κορυφές της Καλιακούδας και της Χελιδώνας, και μια άλλη, πιο άγρια, βορειότερα, στα Άγραφα. Η απέραντη ευρυτανική βουνοθάλασσα αρχίζει από τα όρια με την Αιτωλία, ήδη μια σειρά δυσπρόσιτες κορυφές, και φτάνει μέχρι την Κεντρική Πίνδο.
Η μονή Προυσού, το σημαντικότερο μοναστικό κέντρο της Ευρυτανίας
Απρόσιτο ορεινό καταφύγιο όλων των περιόδων, η νότια Ευρυτανία συνδυάζει την ιστορική συνέχεια με τη διαφύλαξη των πιο βαθειών παραδόσεων, που εκφράζονται μέσα από έναν υλικό πολιτισμό της επιβίωσης και την προσήλωση σε βασικά θρησκευτικά στοιχεία.
Τα "πατήματα της Παναγίας"
Οπωσδήποτε, η εισαγωγική εικόνα της Ευρυτανίας είναι η χιονισμένη, αυστηρή και απειλητική μορφή του Βελουχιού. Το Βελούχι ή Τυμφρηστός, όπως είναι το αρχαίο όνομά του, είναι το ψηλότερο βουνό της Ευρυτανίας (2.315 μ.) και αποτελεί βασικό κρίκο του ορεογραφικού άξονα της Πίνδου, καθώς είναι το σημείο σύνδεσης των τελευταίων μικρών βουνών των Ανατολικών Αγράφων με τους γίγαντες της Ρούμελης - τα Βαρδούσια και τη Γκιώνα.
Η κορυφογραμμή από τα Κοκκάλια μέχρι την Οξιά. Στο κέντρο διακρίνονται τα Βαρδούσια
Η σύνδεση του Βελουχιού με τα Βαρδούσια γίνεται μέσω του αυχένα Ράχες Τυμφρηστού, από όπου και ξεκινά η μεγάλη ομαλή κορυφογραμμή από τα Κοκκάλια μέχρι την Οξιά, που κορυφώνεται στο ύψωμα Σαράνταινα (1923 μ.). Η Οξιά συνδέεται με τον κύριο όγκο των Βαρδουσίων μέσω της βόρειας κορυφογραμμής τους, δηλαδή της διαδοχής των κορυφών από το διάσελο της Οξιάς μέχρι το Βουνό της Χωμήριανης.
Το μνημείο της μάχης κατά των Γαλατών, στα Κοκκάλια
Τα Κοκκάλια πήραν το όνομά τους από τα λείψανα της μεγάλης μάχης που έδωσαν οι Αιτωλοί και οι Ευρυτάνες, αποδεκατίζοντας το στρατό των Γαλατών, που υπό τον Βρέννο επέδραμαν στην νότια Ελλάδα τον 1ο μ.Χ. αιώνα, προκαλώντας μεγάλες καταστροφές. Το μνημείο είναι πρόσφατο και έχει στηθεί σε θέση που σχετίζεται νοητά με την περιοχή της μάχης.
Ο όγκος του Βελουχιού υψώνεται πάνω από το Καρπενήσι
Το Βελούχι είναι ένας απότομος αλλά όχι απόκρημνος όγκος. Στα βόρεια, ανατολικά και δυτικά καλύπτεται από πυκνά δάση, ενώ η νότια όψη του πέφτει μεμιάς στην κοιλάδα του Καρπενησιώτη, αυλακωμένη από βαθειές χαραδρώσεις. Στη βάση αυτής της νότιας πλευράς φωλιάζει το Καρπενήσι, πρωτεύσουσα και κύριο εμπορικό και οικονομικό κέντρο της Ευρυτανίας.
Ο ταμιευτήρας των Κρεμαστών
Το πολυσχιδές υδρογραφικό πλέγμα της νότιας Ευρυτανίας συγκεντρώνεται σε δύο κύριους υδάτινους άξονες, τον Καρπενησιώτη και τον Κρικελοπόταμο, που συναντιώνται στα Διπόταμα και κατευθύνονται μαζί προς τον ταμιευτήρα των Κρεμαστών.
Η παλιά γέφυρα στα Διπόταμα
Περιοχή κατοικημένη από την απαρχή των χρόνων, η Ευρυτανία παρέμεινε ωστόσο απομονωμένη από την μεγάλη ιστορία των γύρω πεδινών περιοχών. Με εξαίρεση λίγα αρχαία λείψανα, όπως την οχύρωση στο Μικρό Χωριό, και την παλαιοχριστιανική βασιλική του Αγίου Λεωνίδη στο Κλαυσί, τα περισσότερα δείγματα τεχνικής είναι απλά πρακτικά έργα, όπως τα πέτρινα γεφύρια και οι αμυντικοί πύργοι στον Προυσό.
Οι απόκρημνες ανατολική και βόρεια όψεις της Καλιακούδας
Νότια από το Βελούχι υψώνονται τα δύο πέτρινα πουλιά, η Καλιακούδα και η Χελιδώνα. Η Καλιακούδα είναι ένας πολύ μεγάλος όγκος, που απλώνεται από το Καρπενήσι μέχρι τον Κρικελλοπόταμο. Η κορυφή της (2099 μ.) είναι πολύ απόκρημνη: όλες οι όψεις της, και κυρίως οι νότιες πτυχές της, είναι πιο απότομες από της Χελιδώνας και του Βελουχιού.
Η νότια πλευρά της Καλιακούδας (αριστερά η κύρια κορυφή, δεξιά το Μεγάλο Ίσωμα)
Στα νότια της Καλιακούδας κυλά ο Κρικελοπόταμος, που διανοίγει ένα μακρύ δρόμο ανάμεσα στις απόκρημνες ασβεστολιθικές πλαγιές της Καλιακούδας και των όγκων της αιτωλικο-ευρυτανικής μεθορίου. Τα κάθετα πρανή της χαράδρας σχηματίζουν διαδοχικά φαράγγια, ενώ στα ανατολικά του στενού τμήματος ένα δευτερεύον ρέμα δημιουργεί τον καταρράκτη Πανταβρέχει.
Η κορυφή της Χελιδώνας
Ο δυτικός φύλακας της κοιλάδας του Καρπενησιώτη είναι η Χελιδώνα. Με το κατοπτρικό αδερφό βουνό, την Καλιακούδα, αποτελούν τα αιχμηρά λείψανα του ενιαίου όγκου που κατέτμησαν τα ρήγματα και ο Καρπενησιώτης. Η κορυφή της (1974 μ.) ενώνεται μέσω μιας μακρύτατης ράχης με το Βελούχι, στο πέρασμα Μπαγασάκι.
Η χαράδρα του Κρικελοπόταμου
Το ασφάλτινο οδικό δίκτυο της Νότιας Ευρυτανίας έχει περιορισμένη κάλυψη και επικεντρώνεται στην εξυπηρέτηση της σύνδεσης Καρπενήσι-Προυσός-Αγρίνιο και του άξονα Κρίκελο-Δομνίστα-αιτωλική μεθόριος. Το στοιχειώδους έκτασης αυτό δίκτυο απαίτησε πολλά τεχνικά έργα, κυρίως μεγάλες γέφυρες, αλλά και δαπανηρές διανοίξεις σε απόκρημνα πρανή ή φαράγγια.
Το εντυπωσιακό οδικό πέρασμα στον Καρπενησιώτη
Το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4
Η Ευρυτανία διατρέχεται από το τμήμα του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού Ε4 που διασχίζει την Κεντρική Ελλάδα. Συγκεκριμένα, το Ε4 διασχίζει την κοιλάδα του Αγραφιώτη, περνά από τη Βίνιανη, φτάνει στο το Καρπενήσι και συνεχίζει μέχρι την Αρτοτίνα, περνώντας από το Κρίκελο και την Άμπλιανη.
Νεότερη κρήνη κοντά στον Άγιο Νικόλαο
topoguide greece
Οδηγος της Ευρυτανιας
Ο οδηγός Ευρυτανία topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide greece. Η Νότια Ευρυτανία περιλαμβάνεται στην ομάδα της Κεντρικής Ελλάδας. Αποκτήστε τον οδηγό Ευρυτανία topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Ευρυτανία topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό της Ευρυτανία ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, επιλέγοντάς τον από την ομάδα της Κεντρικής Ελλάδας.
Η εφαρμογή παρέχει ενεργητική πλοήγηση κατά μήκος των ορειβατικών και πεζοπορικών διαδρομών, ενώ όλα τα σημεία ενδιαφέροντος που απεικονίζονται στο χάρτη αποτελούν διαδραστικές πηγές πληροφορίας της εφαρμογής: στο πεδίο, κάθε σημείο προβάλλεται αυτόματα στην οθόνη όταν το πλησιάζουμε και μας οδηγεί στο σχετικό λήμα του ψηφιακού οδηγού που περιέχεται στην εφαρμογή.
