Τα χωριά της Ευρυτανίας

Αναζητώντας όσο το δυνατόν πιο κρυπτικές και συνεπώς ασφαλείς τοποθεσίες, οι Ευρυτάνες εγκαταστάθηκαν στις πιο απρόσιτες πλαγιές των πιο απόκρημων κοιλάδων του Κρικελοπόταμου και του Καρπενησιώτη. Τα κυριολεκτικά μετέωρα αυτά χωριουδάκια των 5 ή 10 σπιτιών, επικοινωνούσαν μέσα από ένα πλέγμα από αέρινα καλντερίμια και τολμηρά γεφυράκια. Μοναδικά στολίδια του δωρικού αυτού τοπίου της πέτρας, τα εικονοστάσια και τα ξωκλήσια, οι κρήνες και τα αλώνια, μνημεία της απόλυτης λιτότητας ενός ποτισμού του ελαχίστου.

Πυρήνες αυτού του γαλαξία πολύ μικρών οικισμών, κρυμένων στους λόγγους και τις πλαγιές, αναδείχθηκαν τα δύο κύρια κεφαλοχώρια της νότιας Ευρυτανίας, το Κρίκελο στα ανατολικά και ο Προυσός στα δυτικά, και τα δύο στο κέντρο ενός άξιου λόγου - για τα δεδομένα της περιοχής - γεωργικού θύλακα και πάνω στον άξονα επικοιωνίας με την Ορεινή Ναυπακτία και το Θέρμο, αντίστοιχα.

Νότια του Καρπενησίου και πριν το απρόριστο κρυσφήγετο του Προυσού, ο σημαντικότερος οικιστικός πυρήνας είναι το δίπολο Μικρό και Μεγάλο Χωριό.

Μέσα στο εξαιρετικά απόκρημνο αυτό τοπίο, κάθε σπιθαμή ήμερης και γόνιμης γης έχει κατοικηθεί εδώ και αιώνες. Απίστευτα χωριά των 5 σπιτιών, γαντζωμένα στο ελάχιστο χώμα ανάμεσα σε δυο βραχουριές, αποκαλύπτονται στις πτυχές των κάθετων αντερεισμάτων του βουνού.

Τα τοπωνύμια Άγιος Χαράλαμπος, Κοντίβα, Μαρίνος, Ψιανά, Καστανούλα, Στουρνάρα, Μερτσίστα χαρτογραφούν την έννοια της οριακής επιβίωσης. Συγκριτικά με τους οικισμούς αυτούς, η Σκοπιά, η Ροσκά και τα άλλα χωριά μοιάζουν ευλογημένα από το Θεό.

Ένας πεζοπορικός οδηγός της σειράς topoguide για την Ευρυτανία είναι σε εξέλιξη. Ωστόσο, όλα τα μονοπάτια της περιοχής περιλαμβάνονται ήδη στη χαρτογραφική εφαρμογή topoguide Greece, διαθέσιμη τόσο για συσκευές Android, όσο και για συσκευές iOS (iPhone και iPad).