Η οροσειρά της Ροδόπης

Η Ελατιά

Η Ελατιά είναι η μεγαλύτερη δασική ενότητα της Ροδόπης, αρχίζει από τον άξονα του Βαθυρέματος, το όριο με την ενότητα της Μικρομηλιάς και φτάνει μέχρι το Αρκουδόρεμα, το φυσικό σύνορο με την περιοχή του Φρακτού. Η Ελατιά έχει ανοιχτή θέα προς το Φαλακρό, το Παγγαίο και τον Άθωνα.

Το παρόν κεφάλαιο προσπαθεί να δημιουργήσει ένα εύχρηστο εξηγηματικό σχήμα για το τοπίο και το φυσικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής της Ελατιάς.

Γεωμορφολογία και υδρογραφικό δίκτυο

Τα πετρώματα στην Ελατιά είναι τυπικά της Ροδόπης, με κυριαρχία πυριγενών και μικρές εμφανίσεις ασβεστολίθων.

Η γεωμορφολογία της Ελατιάς χαρακτηρίζεται από το γενικό στη Ροδόπη φαινόμενο της επιφάνειας επιπέδωσης στη ζώνη των 1500 μέτρων, που εκφράζεται με την παρουσία μιας σειράς οροπεδίων και που συνηγορεί, μαζί με τη διάβρωση, στη δημιουργία ενός ήπιου αναγλύφου με ομαλές ρεματιές από τις κορυφές μέχρι τα 1500-1600 μέτρα, ενώ από εκεί μέχρι τη βάση του βουνού το ανάγλυφο είναι πιο απότομο και οι ρεματιές βαθύτερες, με πιο ορμητικά νερά.

Σε αυτήν την επιφάνεια επιπέδωσης ανήκει και το πλάτωμα όπου βρίσκεται σήμερα το Δασικό Χωριό Ελατιάς.

Η Ελατιά αποστραγγίζεται μέσα από ένα ευρύ υδρογραφικό δίκτυο δενδριτικής δομής που συγκλίνει σε τρία μεγάλα ρέματα (Βαθύρεμα, Στραβόρεμα και Μεγάλο Ρέμα), που και αυτά τελικά συμβάλλουν με το Νέστο. Όλες οι πλαγιές αυλακώνονται από αναρρίθμητες ρεματιές, συνήθως μόνιμης, αν και κυμαινόμενης, ροής.

Οι κορυφές της Ελατιάς

Το λαβυρινθώδες ανάγλυφο της Ελατιάς κορυφώνεται πολλές φορές: ψηλότερη κορυφή είναι ο Τσάκαλος (1826 μ.), ενώ άλλες επώνυμες κορυφές είναι οι Οξιές (1811 μ.), η Ελατιά (1647 μ.), η Μπουζάλα (1631 μ.), η Πυραμίδα Κούτρα (1628 μ.), το Ζερβό (1578 μ.), τα Καλύβια Γραβάνη (υψόμ. 1556μ.) και άλλες μικρότερες. Όλες έχουν παρόμοιο υψόμετρο, ήπια μορφολογία και μικρή υψομετρική διαφορά με τον άμεσο περίγυρο: έτσι, οι περισσότερες είναι δυσεντόπιστες μέσα στο τοπίο.

Το πιο ενδιαφέρον ύψωμα είναι ο Τσάκαλος, όχι μόνο γιατί είναι το ψηλότερο σημείο του Καρά Ντερέ (1826 μ.), αλλά κυρίως για την ιστορική σημασία και την άπλετη θέα. Πράγματι στον Τσάκαλο βρίσκεται ένα από τα φυλάκια επιτήρησης των συνόρων, που όπως και τα άλλα αντίστοιχα κτίσματα της Ροδόπης εγκαταλείφθηκε στη δεκαετία του 1970. Το κτίσμα είναι εντελώς κατεστραμένο: μεγάλο μέρος της στέγης έχει καταρρεύσει και οι χώροι είναι ακατάλλληλοι για οποιαδήποτε χρήση. Το φυλάκιο είναι πλέον ένας απλός περιηγητικός στόχος, ένα τοπωνύμιο που ελκύει τον επισκέπτη να χαρεί την εξέχουσα θέση με την υπέροχη θέα.

Η κορυφή του Τσάκαλου στέφεται από έναν γρανιτικό μονόλιθο, που αντί για τριγωνομετρικό σημείο φέρει μια ελληνική σημαία. Στη βάση του βράχου, οι στρατιώτες του φυλακίου έκτισαν ένα μικρό, μονόχωρο εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο Αθανάσιο. Όπως και το φυλάκιο, το εκκλησάκι έχει φθαρεί και βανδαλιστεί.

Η βλάστηση

Η Ελατιά καταλαμβάνει έκταση 75 τετ.χλμ και καλύπτεται πλήρως από δάση, που περιλαμβάνουν μεγάλες συστάδες Ερυθρελάτης, από τις οποίες πήρε η περιοχή το παλιό όνομά της, Καρά Ντερέ, που σημαίνει Μαύρο Δάσος. Τα δάση της Ελατιάς είναι τα πιο παραγωγικά δάση της Ελλάδας.

Το δάσος συντίθεται χαμηλά από δρύες (Quercus petraea, Quercus frainetto και Quercus cerris) και ψηλότερα κυρίως από ορεινά κωνοφόρα, στα οποία κυριαρχεί η Ερυθρελάτη και το Δασόπευκο, ενώ σε μικρότερο ποσοστό συμμετέχουν το Μακεδονίτικο έλατο, το Μαυρόπευκο, η Οξιά, η Σημύδα και τα υγρόφιλα είδη (σκλήθρα, ιτιές, λεύκες, οστρυές).

Σε διάφορες θέσεις, σχεδόν πάντα στην άμεση περίμετρο παλιών μεγάλων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, εντοπίζονται λίγα λιβάδια, καθώς και θαμνώδεις ζώνες, κυρίως ως αποτέλεσμα πρόσφατων παρεμβάσεων, όπως οι εκχερσώσεις κατά μήκος της συνοριογραμμής.

Τέλος, στα δυτικά του Δασικού Χωριού και συγκεκριμένα στα ερείπια Βαθυρέματος (υψ. 1200 μ.), έχει εντοπιστεί μια συστάδα παραποτάμιου δάσους που αποτελείται από ιτιές, οστρυές και δασόπευκα αλλά κυρίως από Σκλήθρο της Ροδόπης (Alnus incana), είδος του περι-αρκτικού κύκλου που σχηματίζει στη Ροδόπη (και ίσως και άλλα βουνά των συνόρων μας) τις νοτιότερες επικράτειές του.

Στην Ελατιά συναντάμε δυο από τις τέσσερις επιφάνειες όξινων τυρφώνων της Ροδόπης. Πρόκειται για δυο λεκάνες, η μια πολύ κοντά στο σημερινό σύμπλεγμα κτηρίων του Δασικού Χωριού και η άλλη, σαφώς μεγαλύτερη, στο οροπέδιο των παλιών μηχανολογικών εγκαταστάσεων του εργοταξίου. Αναλυτική αναφορά γίνεται στο κεφάλαιο της βλάστησης, στο λήμμα Όξινοι τυρφώνες.

Η χλωρίδα

Η χλωρίδα της Ελατιάς, όπως και στην υπόλοιπη Ροδόπη, χαρακτηρίζεται από την παρουσία πολλών βαλκανικών ειδών, καθώς και φυτών ευρύτερης ευρωπαϊκής εξάπλωσης που στην Ελλάδα απαντώνται μόνο στη Ροδόπη και τα άλλα βουνά των συνόρων, όπου συχνά αγγίζουν το νοτιότερο ή ανατολικότερο σημείο της κατανομής τους.

Χαρακτηριστικά είδη είναι τα βαλκανικά Soldanella rhodopaea και Viola macedonica, τα φυτά του περι-αρκτικού κύκλου Neottia cordata και Moneses uniflora, η κεντρο-ευρωπαϊκής εξάπλωσης Ajuga pyramidalis, καθώς και τα φυτά ευρασιατικής κατανομής Sambucus racemosa και Primula elatior. Παραδόξως, δεν έχει βρεθεί το Lilium rhodopeum, αντ' αυτού συναντάμε το Lilium martagon.

Η πανίδα

Η Ελατιά έχει δυο ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά:

• αφενός, η κορυφογραμμή της εφάπτεται με το δυτικό άκρο της βουλγαρικής Ροδόπης, η οποία συνέχεται μέσω ενός αδιάλειπτα ορεινού τοπίου με το Πιρίν και τη Ρίλα, σχηματίζοντας ένα μεγάλο ορεινό πέταλο, που κλείνει στο Φαλακρό,
• αφετέρου, τα εκτεταμένα δάση Ερυθρελάτης και Δασικής πεύκης δημιουργούν, με την πυκνή συγκόμωση και την υψηλή προσφορά εδώδιμων στοιχείων, ένα ιδιαίτερα φιλόξενο ανθολόγιο πόρων για τα πουλιά και τα θηλαστικά.

Ως άμεση συνέπεια, τα δάση της Ελατιάς - και σε ανάλογο βαθμό και τα δάση του Φρακτού - παρουσιάζουν σημαντική βιοποικιλότητα και παρουσία ειδών που δεν εξαπλώνονται ανατολικότερα ή νοτιότερα.

Τα θηλαστικά

Η πανίδα των θηλαστικών της Ελατιάς περιλαμβάνει σχεδόν όλα τα μεγάλα είδη της οροσειράς: Αρκούδα, Λύκος, Ζαρκάδι, Αγριογούρουνο, Αγριόγατο, Αλεπού, Νυφίτσα, Πετροκούναβο, Σκίουρο και Λαγό, ενώ αναφέρεται η παρουσία λίγων Ελαφιών και λίγων Αγριόγιδων. Οι πληθυσμοί των μεγαλύτερων θηλαστικών παρουσιάζουν μεγάλες διακυμάνσεις για ποικίλους λόγους, όπως επιδημίες στα αγριογούρουνα, θήρευση των ζαρκαδιών απο τους λύκους κλπ.

Τα πουλιά

Η ορνιθοπανίδα της Ελατιάς είναι εξαιρετικά ποικίλη και περιλαμβάνει όλα τα είδη της οροσειράς της Ροδόπης.

Επιπλέον των πέντε ειδών πουλιών για τα οποία η Ροδόπη είναι η περιοχή της μοναδικής ή κύριας παρουσίας τους στην Ελλάδα - η Σπουργιτόγλαυκα και ο Καρυοθραύστης ζουν μόνο εδώ, ενώ ο Αγριόκουρκος, η Δασόκοτα και ο Αιγωλιός παρουσιάζουν τους μεγαλύτερους ελληνικούς πληθυσμούς τους - η περιοχή της Ελατιάς φιλοξενεί ένα ακόμα είδος, τον δυσθεώρητο Τριδάχτυλο δρυοκολάπτη.

Στην περιοχή θα βρούμε ακόμα είδη όπως ο Μπούφος, ο Σταχτής δρυοκολάπτης, ο Βουνοδεντροβάτης, ο Χιονοκότσυφας, η Λοφιοπαπαδίτσα, η Βουνοπαπαδίτσα, ο Νανομυγοχάφτης, ο Πύρρουλας, ο Σταυρομύτης και το Χρυσοτσίχλονο.

Το Χειμώνα, χάρη στην κυριαρχία των κωνοφόρων, την ήπια μορφολογία και τα πλούσια εδάφη, το ορεινό δάσος της Ελατιάς προσφέρει καλύτερες συνθήκες διατροφής και καταφυγίου από άλλες περιοχές όπου επικρατεί η Οξιά, και αυτό αντανακλάται στην ποικιλία και τους πληθυσμούς των πουλιών.

Δασικό Χωριό Ελατιάς

Στο κέντρο της περιοχής σε κομβική θέση ως προς το δασικό οδικό δίκτυο και κοντά σε πολλά αξιοθέατα, έχει αναγερθεί ένα μεγάλο συγκρότημα σύγχρονων κτηρίων, που λειτούργησε ως κέντρο διοίκησης του δασικού συμπλέγματος και χώρος φιλοξενίας ερευνητών και φοιτητών της Δασολογικής Σχολής. Στο πάνω μέρος του χώρου υπάρχει ναός του Προφήτη Ηλία.

Υπάρχει η δυνατότητα φιλοξενίας επισκεπτών, μετά από συνεννόηση με τη Διεύθυνση Δασών Δράμας.

Κατοίκηση

Στην περιοχή της Ελατιάς, μετά τον άξονα του Νέστου, κατοικούνται σήμερα οι οικισμοί Σιδηρόνερο, Οροπέδιο, Παππάδες, Καλλίκαρπο και Σκαλωτή.

Η Σκαλωτή, ο πιο προωθημένος οικισμός, συγκροτήθηκε από Ποντίους πρόσφυγες στο πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα, κοντά σε προϋπάρχοντες καταυλισμούς Πομάκων αγροτών. Τα καλοκαίρια της δεκαετίας του 1930, Πόντιοι, Πομάκοι και Σαρακατσάνοι άπλωναν πάνω από 150.000 πρόβατα στα απέραντα βοσκοτόπια ενός Καρά Ντερέ με ελάχιστα δάση. Σήμερα η Σκαλωτή, που σώζει ακέραιο το οικιστικό απόθεμά της, ερημώνει το χειμώνα. Το χωριό διατάσσεται σχεδόν γραμμικά κατά μήκος του κύριου δρόμου Δράμα-Ελατιά, που το διασχίζει. Στο ψηλότερο σημείου του οικιστικού πλάγματος βρίσκεται η νεότερη εκκλησία του Προφήτη Ηλία και δίπλα της το παλιό κοινοτικό γραφείο. Στην αντικρινή συνοικάι βρίσκεται το σχολείο, ανακαινισμένο αλλά φυσικά άδειο. Όλα τα σπίτια είναι ανακατασκευές των παλιών πέτρινων σπιτιών, με νεότερα υλικά και προσθήκες, ενώ τα ελάχιστα αυθεντικά πετρόχτιστα σπίτια είναι ερειπωμένα.

Το Σιδηρόνερο, πιο κοντά στη Δράμα και με πιο ήπιο κλίμα, διατηρεί 2-3 ξενώνες, ένα καφενείο-μπακάλικο και μια ταβέρνα.

Πέραν των πιο πάνω μόνιμων οικισμών, πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελατιά, ενδεχομένως μαζί με το Ζαγόρι, υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα βοσκοτόπια των Σαρακατσάνων στην Ελλάδα και γνώρισε επί μακρόν ετήσια θερινά κύματα εποίκησης. Οι εγκαταστάσεις των Σαρακατσάνων διασπάρθηκαν μέσα το δασικό τοπίο, το οποίο σε κάποιο βαθμό μετέτρεψαν σε αγροδασικό, αραιώνοντας και εκχερσώνοντας, προωθώντας τα άγρια καρποφόρα και φυτεύοντας ήμερα δέντρα ή καλλιεργώντας λίγες πεζούλες.

Ένας από τους συνοικισμούς αυτούς, η Σφήκα, βρισκόταν σε μια ομαλή λεκάνη, στα ΝΑ της Ελατιάς. Ο παλιός αυτός κτηνοτροφικός συνοικισμός είχε δημιουργηθεί γύρω από τα λιβάδια και την μεγάλη πηγή της Σφήκας και περιλάμβανε 2-3 τσελιγκάτα.

Σήμερα, η λεκάνη της Σφήκας διατηρεί το λιβαδικό τοπίο της και εξυπηρετείται από σύντομο χωματόδρομο. Οι εποχιακές καλύβες έχουν χαθεί και στη θέση τους κατασκευάστηκαν δυο νεότερα κτήρια. Στο νότιο άκρο του λιβαδιού διασώζεται ένα παλιότερο συγκρότημα από πρόχειρους οικίσκους, που εξυπηρετούσαν ποικίλες λειτουργίες. Τα σπιτάκια είναι ανοιχτά και βανδαλισμένα.
Η πηγή έχει διευθετηθεί και το άφθονο νερό της παροχετεύεται σε μικρή δεξαμενή.

Χαρακτηριστικό λιβάδι της σαρακατσάνικης εποποΐας είναι το οροπέδιο Καλύβια Κούτρα, το παλιό κέντρο των τσελιγκάτων των Σαρακατσάνων της περιοχής του Καρά Ντερέ, χάρην των αναβλύσεων που βρίσκονται στη βάση της κορυφής Πυραμίδα Κούτρα. Η ευρύτερη ζώνη του Καρά Ντερέ αυτή ήταν χωρισμένη σε 30 οικογενειακά τσελιγκάτα, που αναφέρονταν με το όνομα της πατριάς: το όνομα, που αρχικά συντασσόταν με το κτητικό «του» (πχ., «του Τσάκαλου») μετατράπηκε αργότερα σε τοπωνύμιο.

Η παραμονή των Σαρακατσάνων έφτασε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1940, οπότε και κάτω από την πίεση των συρράξεων οι νομάδες παρέμειναν στον κάμπο, όπου και παγιώθηκαν.

Είναι βέβαιο ότι οι θέσεις που κατέλαβαν οι Σαρακατσάνοι είχαν χρησιμοποιηθεί και από άλλους - μονιμότερους - αγρότες της ορεινής ζώνης, που είχαν ήδη αναγνωρίσει τις θέσεις με ευνοϊκή τοπογραφία, τις πηγές και τις βασικές συνδέσεις. Σήμερα στην Ελατιά δεν απομένει τίποτα από τα δυο αυτά κύματα εποίκησης, εκτός από τα τοπωνύμια, λίγα ερείπια και κάποια πρόχειρη καλύβα, ήδη εγκαταλελειμένη. Συνολικά, οι θέσεις που είναι γνωστό ότι κατοικήθηκαν είναι η Αγριοκερασιά, η Αετοράχη, τα Άνω και Κάτω Μανδριά, το Βαθύρεμα, το Διπλοχώρι, το Δέλτα, η Ελατιά, ο Θησαυρός, τα Κλειστά, τα Καλύβια Καρυώτη, το Κάροβο, το Κόκκινο, η Λακκούδα, το Μαυροχώρι, η Μελισσόμανδρα, η Μίλητος, η Μυλόπετρα, τα Συκίδια και το Ψυχρό.

Η παραμονή των Σαρακατσάνων στο βουνό άφησε ένα ξεκάθαρο αποτύπωμα, όχι μόνο στο περιβάλλον, αλλά και στη συλλογική μνήμη της ιδιαίτερης αυτής ομάδας κτηνοτρόφων. Έτσι, δεκαετίες μετά την οριστική στροφή τους σε εδραίες δραστηριότητες, οι ανά τη χώρα σύλλογοι των Σαρακατσάνων άρχισαν να οργανώνουν στην Ελατιά και τη Χαϊντού ετήσιες συγκεντρώσεις αναβίωσης των εθίμων τους. Συγκεκριμένα, κάθε χρόνο, στις 20 Ιουλίου (του Προφήτη Ηλία), σε μεγάλο υπαίθριο χώρο στα ανατολικά του Δασικού Χωριού Ελατιάς, οργανώνεται ένα εθιμοτυπικό «Αντάμωμα» με μουσική, χορούς και κρεοφαγία κατά βούληση.

Παραγωγικές και άλλες δραστηριότητες

Η Ελατιά είναι, μαζί με τη Χαϊντού, τα δυο πιο παραγωγικά δάση της χώρας. Από την αρχή του Καλοκαιριού μέχρι και τα μέσα Φθινοπώρου, οι υλοτόμοι αφαιρούν χιλιάδες «χωρικά» δασικών προϊόντων, κυρίως κωνοφόρα με προορισμό τεχνική ξυλεία ή κολώνες, και σε μικρότερο ποσοστό οξιές που δίνουν κυρίως καυσόξυλα. Οι παρανέστιες περιοχές δίνουν ξύλο βελανιδιάς, με τελική χρήση ως καυσόξυλα, είτε όπως είναι, είτε με μορφή κάρβουνου.

Μεταπολεμικά, δημιουργήθηκε ο πρώτος καταυλισμός υλοτόμων και αργότερα κτίστηκε το νέο σύμπλεγμα του Δασικού Χωριού Ελατιάς.

Ένα από τα δασικά συμπλέγματα της ενότητας της Ελατιάς είναι και ο Φτεριάς (ή Φιντέρνα). Πρόκειται για την περιοχή ανάμεσα στον κεντρικό δρόμο της Ελατιάς και το Αρκουδόρεμα (συνέχεια του Στραβορέματος της Ελατιάς). Το λαβυρινθώδες ανάγλυφο της περιοχής απλώνεται ένα μεγάλο δάσος Οξιάς, με τις συστάδες των κωνοφόρων να καλύπτουν τις πιο εκτεθειμένες και ξηρές τοποθεσίες.

Το σύμπλεγμα του Φτεριά βρίσκεται υπό δασική εκμετάλλευση και αποδίδει κυρίως Οξιά - τόσο καυσόξυλα, όσο και τεχνική ξυλεία - και λιγότερο τεχνική ξυλεία Δασόπευκου.
Ο δρόμος που εξυπηρετεί το σύμπλεγμα του Φτεριά φτάνει μέχρι τη θέση του παλιού εργοταξίου, όπου άλλοτε υπήρχε ένα μονόχωρο λυόμενο κτήριο διοίκησης, από το οποίο δεν απομένει παρά η τσιμεντένια βάση.
Δίπλα στη θέση του λυομένου διακρίνονται ένα εικονοστάσι, μια καλύβα και ένας φούρνος.

Προσπέλαση και περιήγηση

Η Ελατιά προσπελαύνεται από τη Δράμα μέσω του ασφαλτόδρομου που εξυπηρετεί τα χωριά Λιβαδερό, Σιδηρόνερο και Σκαλωτή. Ο δρόμος περνά από τον αυχένα Τουλουμπάρι, στο 28ο χλμ., όπου και το παλιό στρατιωτικό φυλάκιο. Από το σημείο αυτό αρχίζουν και οι πρώτες σημύδες.

Μετά το Τουλουμπάρι, ο δρόμος κατηφορίζει έντονα και περνά τον άξονα του Νέστου με τη γέφυρα των Παπάδων, που πήρε το όνομά της από την ομώνυμη μάχη του Β' Παγκ. Πολέμου. Περνάμε το Λιβαδερό και το Σιδηρόνερο και φτάνουμε στη Σκαλωτή, στη βάση του ορεινού δάσους. Μετά τη Σκαλωτή ο δρόμος ανηφορίζει με ελιγμούς, περνά από το παλιό εργοτάξιο των υλοτόμων και αφήνοντας τον - κλειστό πλέον - ξενώνα «Ελατιά» στα αριστερά, φτάνει στο Δασικό Χωριό Ελατιάς. Από εδώ αποκλίνουν διάφοροι δασικοί δρόμοι που οδηγούν είτε στο Στραβόρεμα, είτε στα δυο συνοριακά φυλάκια της περιοχής - στα ερείπια Ελατιάς και τον Τσάκαλο. Από το Στραβόρεμα εκκινεί ο μεγάλος εγκάρσιος δρόμος που διατρέχει το δάσος της Οξιάς και συνδέεται με το δρόμο Παρανέστι-Φρακτό.

Παρόλη την εύκολη πρόσβαση της εισόδου της δασικής περιοχής και την ικανοποιητική βατότητα του κεντρικού δασικού οδικού πλέγματος, η Ελατιά παραμένει ένας προορισμός ολιγόωρης επίσκεψης. Στο διάστημα αυτό, η μοναδική δραστηριότητα που μπορεί να ασκηθεί είναι μια σύντομη περιήγηση.

Είναι χαρακτηριστικό λόγω του μικρού μεγέθους των γύρω αστικών κέντρων και της εν γένει άτονης τοπικής οικονομίας, δεν υπάρχουν οργανωμένες προτάσεις για ξενάγηση στη φύση (πχ., birdwatching), ένας τομέας στον οποίο η Ελατιά είναι καταλληλότατη. Έτσι, οι όποιες απόπειρες συγκρότησης κάποιας τουριστικής υποδομής στην ορεινή περιοχή, όπως το μικρό ξενοδοχείο «Ελατιά», γρήγορα υποχρεώθηκαν σε αναστολή.

Πεζοπορία

Μετά την εποχή της Σαρακατσάνικης εποποΐας, και παρόλο που το Δασικό Χωριό Ελατιάς αποτελούσε τόπο πρακτικής άσκησης των μελλοντικών δασολόγων, κανείς δεν ασχολήθηκε με τη δημιουργία πεζοπορικών διαδρομών στην περιοχή. Έτσι, σήμερα, η εξερεύνηση της Ελατιάς γίνεται είτε με αυτοκίνητο (πάνω στους δασικούς δρόμους Α και Β κατηγορίας, όπου ήδη χρειάζεται ψηλό όχημα 4x4), είτε με τα πόδια, πάνω στους δρόμους Γ κατηγορίας (που μετά τη διέλευση των φορτηγών ξυλείας δεν είναι βατοί από απλό 4x4).

Οι δυο πορείες που προτείνουμε περιστρέφονται γύρω από τον πυρήνα Ελατιά-Στραβόρεμα και έχουν χαρακτήρα περιβαλλοντικής ξενάγησης. Η τρίτη διαδρομή οδηγεί στον Τσάκαλο, την ψηλότερη κορυφή της περιοχής.

Η προσπέλαση του Τσάκαλου γίνεται αποκλειστικά μέσω του Δασικού Χωριού Ελατιάς. Προωθούμαστε στη Διασταύρωση Στραβορέματος (2.5 χλμ. από το Δ.Χ. Ελατιάς, σε αρκετά καλό δασικό δρόμο Α κατηγορίας). Από εδώ και μέχρι τον Τσάκαλο ο δρόμος έχει μήκος 9 χλμ. και είναι κακής έως και πολύ κακής βατότητας και μπορεί να γίνει μόνο από καλά εξοπλισμένο τετρακίνητο όχημα. Η καλύτερη εκδοχή είναι η πεζοπορία, ακόμα και αν 9+9 χιλιόμετρα σε δρόμο φαίνονται πολλά. Η τοποθεσία αποζημιώνει.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος