Πουλιά της Ελλάδας

Ο Στραβολαίμης (Jynx torquilla)

Ο ευρωπαϊκός Στραβολαίμης (Jynx torquilla) είναι μέλος της ομάδας των Δρυοκολαπτών και της ιδιαίτερης οικογένειας των Jynginae που περιλαμβάνει ένα μόνο γένος genus (Jynx) και αυτό με τη σειρά έχει δύο μόνο είδη, τον ευρωπαϊκό Στραβολαίμη και ένα υποσαχάριο είδος, τον Jynx ruficollis. Ο ευρωπαϊκός Στραβολαίμης έχει καθαρά παλαιαρκτική εξάπλωση, μέσα στην οποία εμφανίζει 6 υποείδη.

Πέραν των μορφολογικών και ηθολογικών διαφορών από τους τυπικούς δρυοκολάπτες, για τις οποίες θα μιλήσουμε πιο κάτω, ο ευρωπαϊκός Στραβολαίμης είναι επιπλέον ο μοναδικός δρυοκολάπτης που μεταναστεύει: το σύνολο του ευρωπαϊκού πληθυσμού διαχειμάζει στην τροπική Αφρική και τη νότια Ασία. Στην Ελλάδα, ο Στραβολαίμης εξαπλώνεται και φωλιάζει σε μια ευρεία ζώνη της ηπειρωτικής χώρας από τη Στερεά Ελλάδα μέχρι την Θράκη.

×

Τα πουλιά της Ελλάδας
Ο Στραβολαίμης (Jynx torquilla)

Σε αντίθεση με τους τυπικούς δρυοκολάπτες, ο Στραβολάιμης είναι πουλί των ανοιχτών εκτάσεων, όπως τα ημιορεινά τοπία με δάση και ανοίγματα, οι αγροτικές ζώνες και οι οπορώνες. Τον βρίσκουμε ωστόσο και στο ορεινό δάσος, σε ζώνες με μεγάλο προσοστό ξέφωτων και λιβαδιών.

Ο ελληνικός πληθυσμός εκτιμάται σε λίγες εκατοντάδες ζευγάρια, πρέπει ωστόσο να ληφθεί υπόψην ότι είναι ένα πουλί που λόγω της διακριτικής συμπεριφοράς του και της μικρής ηχητικής δραστηριότητας, μπορεί εύκολα να περάσει απαρατήρητο - αντίθετα, πάλι, με τους μεγάλους δρυοκολάπτες, που η καταγραφή τους σε μια περιοχή μπορεί να γίνει με ασφάλεια ακόμα και μόνο ηχητικά.

Τα πουλιά της Ελλάδας
Στραβολαίμης (Jynx torquilla) στο ελατόδασος του Ε.Δ. Παρνασσού

Ο Στραβολαίμης είναι, μαζί με το Νανοδρυοκολάπτη, οι μικρότεροι από τους ελληνικούς δρυοκολάπτες (μήκος περίπου 16 εκ., ο Νανοδρυοκολάπτης είναι λίγο μικρότερος). Τα χρώματα και η μορφολογία δεν μοιάζουν με των άλλων δρυοκολαπτών και το ράμφος του δεν είναι κατάλληλο για το σκάψιμο των κορμών: πράγματι, αναζητά την τροφή του (διάφορα έντομα, λάρβες, γυμνοσάλιαγκες και μυρμήγκια) στην επιφανειακή στρώση του σάπιου ξύλου ή στο έδαφος και όχι στο βάθος ορυγμάτων που ανοίγει στον κορμό. Ακόμα και για τη φωλιά του, χρησιμοποιεί υπάρχουσες κοιλότητες στους κορμούς ή φωλιές άλλων δρυοκολαπτών. Στο μόνο που θυμίζει δρυοκολάπτη είναι ότι ανηφορίζει του κορμούς ελικοειδώς και όταν είναι σε κάθετη θέση στηρίζεται με την ουρά στον κορμό - αν και στέκεται συνήθως σε μάλλον οριζόντια θέση σε κλαδιά.

Ο Στραβολαίμης έχει την ικανότητα να περιστρέφει το κεφάλι του σε γωνία 180 μοιρών, ιδιότητα που του χάρισε το ελληνικό (αλλά και το αγγλικό) λαϊκό όνομά του. Το όνομα του γένους προέρχεται από την δρυάδα Ίυγξ, μυθολογική κόρη του θεού Πάνα (ή του Πιέρου, γενάρχη των λαών της Πιερίας), που ήξερε ξόρκια για να δημιουργεί την επιθυμία του έρωτα και να φέρνει πίσω ένα αγαπημένο πρόσωπο - μια ακόμα αναφορά στο πλήρες γύρισμα του κεφαλιού, φαινόμενο στο οποίο αναφέρεται και το όνομα του είδους (από το ρήμα torquere, περιστρέφω στα μεσαιωνικά λατινικά). Ως αντήχηση της αρχαιοελληνικής πίστης για την ικανότητα της Ίυγας να φέρει πίσω το αντικειμένο του έρωτα, στο Μεσαίωνα οι ατυχήσαντες ερωτευμένοι έδεναν ένα Στραβολαίμη με ένα σπάγκο και τον γυρνούσαν γύρω-γύρω, καλώντας πίσω το απομακρυνόμενο πρόσωπο.

Κείμενο & φωτογραφίες Τ. Αδαμακόπουλος

topoguide greece

ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Φωτογραφίες και περιγραφές των σημαντικότερων πουλιών της Ελλάδας περιλαμβάνονται στους οδηγούς που αποκτώνται μέσα από την εφαρμογή topoguide greece.

Το topoguide greece είναι διαθέσιμο για συσκευές Android από το Play Store της Google topoguide greece.

Το topoguide greece είναι επίσης διαθέσιμο για συσκευές iOS (iPhone και iPad) από το App Store της Apple Topoguide Greece.

Κάθε περιοχή περιέχει έναν πλούσιο οδηγό στη γεωγραφία, τη φύση και τον πολιτισμό της περιοχής και παρέχει ενεργητική πλοήγηση κατά μήκος δεκάδων πεζοπορικών και ορειβατικών διαδρομών.