Πουλιά της Ελλάδας

Ο Γυπαετός (Gypaetus barbatus)
ο δυσθεώρητος μυστακοφόρος γύπας

×

Τα πουλιά της Ελλάδας
Ο Γυπαετός (Gypaetus barbatus)

Ο Γυπαετός (Gypaetus barbatus) είναι ο αναμφισβήτητος μοναχικός αυτοκράτορας των πουλιών στα Λευκά Όρη.

Πρόκειται για ένα τεράστιο πουλί, που τρέφεται με νεκρά ζώα, με το κρέας τους (όπως και τα Όρνια και άλλα πουλιά), αλλά κυρίως με ένα μέρος του ζώου που δεν μπορεί να καταναλώσει κανένα άλλο είδος: το μεδούλι από τα κόκκαλα. Για να το κάνει αυτό, πετάει με δεξιοτεχνία τα κόκκαλα από μεγάλο ύψος πάνω σε βράχια, έτσι ώστε να σπάσουν σε κομμάτια, τα οποία στη συνέχεια καταπίνει ολόκληρα και τα χωνεύει χάρη στα εξαιρετικά ισχυρά πεπτικά υγρά που διαθέτει.

Αυτή η θαυμαστή τροφική του εξειδίκευση του έχει χαρίσει το λαϊκό όνομα «Κοκκαλάς» στην Κρήτη.

Θα τον δούμε κατά κανόνα σε πτήση, να ανεμοπορεί χωρίς φτερουγίσματα και θα τον αναγνωρίσουμε ακόμα και από μεγάλη απόσταση χάρη στη μακριά οξύληκτη (ρομβοειδή) ουρά του, αντίθετα με την κοντή και ευθεία ουρά των πολύ πιο άφθονων Όρνιων. Αν βρεθεί πιο κοντά μας, πιθανότατα θα διακρίνουμε το χαρακτηριστικό «μουστάκι» του (barbatus = μουσάτος, στα Λατινικά) να εξέχει κάτω από το ράμφος, καθώς και το μπεζ προς καστανό (χρώμα της σκουριάς) σώμα και κεφάλι των ενήλικων, απόχρωση που αποκτά από τις οξειδώσεις των ασβεστολιθικών βράχων στα οποία τρίβεται. Τα μικρότερα σε ηλικία άτομα έχουν μουντές γκριζόμαυρες αποχρώσεις στο φτέρωμα.

Ο Γυπαετός είναι το πιο απειλούμενο αναπαραγόμενο στην Ελλάδα πτηνό: μόλις 4-5 ζεύγη έχουν απομείνει στην Ελλάδα, όλα στους ορεινούς όγκους της Κρήτης (κυρίως στα Λευκά Όρη και Αστερούσια). Έχει εξαφανιστεί από την ηπειρωτική Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια, λόγω του συνδυασμού της υποχώρησης της κτηνοτροφίας (μειωμένη διαθεσιμότητα τροφής) και της - παράνομης και καταστροφικής για την άγρια ζωή - χρήσης των δηλητηριασμένων δολωμάτων (φόλες) από κτηνοτρόφους. Φτιάχνει τη φωλιά του σε μεγάλες κοιλότητες γκρεμών και ζευγαρώνει δια βίου.

Πεζοπορώντας το καλοκαίρι στα μεγάλα υψόμετρα και ανάμεσα στους κώνους των δεκάδων γυμνών κορυφών των Λευκών Ορέων, έχουμε πολύ καλές πιθανότητες (αν είμαστε υποψιασμένοι) να δούμε κάποιον Γυπαετό να πλανάρει από πάνω μας, γυρεύοντας κάποιο νεκρό ζώο. Νωρίτερα την άνοιξη, όσο είναι ακόμα χιονισμένες οι κορυφές και τα κοπάδια βρίσκονται στα πιο χαμηλά, μπορεί να τον παρατηρήσουμε και σε χαμηλά υψόμετρα (π.χ. γύρω από τον Ομαλό, αλλά και στην παράκτια ζώνη των Σφακίων).

Κείμενα: Απ. Καλτσής
Φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

topoguide greece

ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Φωτογραφίες και περιγραφές των σημαντικότερων πουλιών της Ελλάδας περιλαμβάνονται στους οδηγούς που αποκτώνται μέσα από την εφαρμογή topoguide greece.

Το topoguide greece είναι διαθέσιμο για συσκευές Android από το Play Store της Google topoguide greece.

Το topoguide greece είναι επίσης διαθέσιμο για συσκευές iOS (iPhone και iPad) από το App Store της Apple Topoguide Greece.

Κάθε περιοχή περιέχει έναν πλούσιο οδηγό στη γεωγραφία, τη φύση και τον πολιτισμό της περιοχής και παρέχει ενεργητική πλοήγηση κατά μήκος δεκάδων πεζοπορικών και ορειβατικών διαδρομών.