Περιήγηση στο Εθνικό Πάρκο Αμβρακικού
Εκβολές Λούρου

Ό Λούρος είναι ένα μικρό σε μήκος ποτάμι (75-80 χλμ.) που κατεβαίνει από τις πλαγιές του Τόμαρου στον βόρειο Αμβρακικό. Ο άνω ρους του διασχίζει το ορεινό τοπίο ανάμεσα στα Θεσπρωτικά Όρη και στο Ξεροβούνι και διατρέχει δυο φαραγγώδεις σχηματισμούς, τα Βόρεια Στενά του Λούρου, μήκους 8 χλμ. και τα Νότια Στενά, όπου το ποτάμι εισρέει στον ταμιευτήρα του παλιού υδροηλεκτρικό φράγματος Λούρου. Μετά το φράγμα, το ποτάμι βγαίνει στην πεδιάδα της Φιλιππιάδας και διαγράφοντας ένα μεγάλο πέταλο στη βάση των βουνών Βαλαώρα και Όρη Ζαλόγγου, μπαίνει στον ΒΔ λοβό του Αμβρακικού, στο χώρο του Βάλτου Ροδιάς.

Κατάντι της Φιλιπππιάδας, το ποτάμι είναι πρακτικά πλωτό: μέχρι το τέλος της Οθωμανικής κατοχής της περιοχής (δηλ. μέχρι το 1913), προϊόντα από τα ορεινά χωριά μεταφέρονταν με σκάφη μέχρι την Πέτρα και από εκεί προωθούνταν στην Πρέβεζα. Μάλιστα, κάπου στα 1870 κυκλοφόρησε ένα σχέδιο ανάπτυξης μεταφορών με ατμόπλοιο. Μικρότερα σκάφη έπλεαν στο ποτάμι μέχρι τα μέσα της δεκαετίας 1960.

Σήμερα, ο κάτω ρους του ποταμού διασχίζει αγροτικές περιοχές, μέχρι να πλησιάσει τη Στρογγυλή, από όπου εντάσσεται στις ζώνες προστασίας του εθνικού πάρκου. Το τμήμα κατάντι της Στρογγυλής και μέχρι τη συμβολή με τον Αμβρακικό θεωρείται ως εκβολές του Λούρου. Το τμήμα αυτό συνιστά ένα από τα πιο αυθεντικά τοπία του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Αμβρακικού.

Παρόλο που η κοίτη του ποταμού έχει ευθυγραμμιστεί και πλαισωθεί με αναχώματα, η συνεχώς μειούμενη ανθρώπινη δραστηριότητα στην ενότητα έχει επιτρέψει στη φύση να επαναποικίσει τόσο τις όχθες όσο και τις περιβάλλουσες, άλλοτε γεωργικές, εκτάσεις. Επιπλέον, με την πύκνωση της βλάστησης κατά μήκος των παλιών δρόμων εξυπηρέτησης των αναχωμάτων, είναι πρακτικά αδύνατον να προσπελάσει κανείς τη φυσική εκβολή του Λούρου. Έτσι, η πρόσβαση στον κάτω ρου, ακόμα και η οπτική επαφή με το υδάτινο στοχείο, είναι εξαιρετικά περιορισμένη και ουσιαστικά είναι εφικτή στα ελάχιστα και ελάχιστου πλάτους ανοίγματα που συντηρούν οι ντόπιοι για να χρησιμοποιούν τις βάρκες τους. Μοναδικό σημείο εποπτείας ενός μικρού τμήμα τους ποταμού είναι το μεταλλικό παρατηρητήριο, στο μέσον του μήκους του ανατολικού αναχώματος.

Οι όχθες και η γύρω από αυτές ζώνη είναι κατάφυτες από υγρόφιλα είδη, που σχηματίζουν ένα αδιάπεραστο δάσος από λυγαριές, ιτιές, φράξους, παλατάνια και πολλούς μεγάλους θάμνους. Στις άφθονες λυγαριές οφείλει, κατά πάσα πιθανότητα, το ποτάμι το σημερινό όνομά του, καθώς θεωρείται ότι το "Λούρος", που συναντάται και σε άλλες παραποτάμιες περιοχές, αναφέρεται στις "λούρες", τα κλαδιά της λυγαριάς, που χρησιμοποιούνται στην οικοτεχνία. Στη ζώνη των εκβολών διασώζεται ένα τμήμα από τα μεγάλα παραποτάμια δάση της περιοχής, το δάσος του Αγίου Βαρνάβα, που συντίθεται κυρίως από Νερόφραξους (Fraxinus angustifolia).

Στα εκπληκτικά τοπία του Λούρου ζουν ολοχρονίς ή κατά διαστήματα περίπου 200 είδη πουλιών.

Η πανίδα των αρπακτικών είναι ιδιαίτερα πλούσια και περιλαμβάνει όλα σχεδόν τα είδη που ενδημούν, διαχειμάζουν ή αναπαράγονται στον Αμβρακικό, όπως ο Χρυσαετός, ο Βασιλαετός, ο Θαλασσαετός, ο Στικταετός, ο Κραυγαετός, ο Ψαραετός και ο Φιδαετός. Από τα γεράκια ξεχωριστές είναι οι παρουσίες του Δεντρογέρακου, του Νανογέρακου και του το Σαϊνιού, ενώ οι κίρκοι αντιπροσωπεύονται από τον Καλαμόκιρκο και το Χειμωνόκιρκο. Τέλος, το παραποτάμιο δάσος είναι ιδανικό καταφύγιο για τη διημέρευση του Μπούφου, που το βράδυ κυνηγά σιωπηλά στα απέραντα υγρά λιβάδια της περιοχής.

Οι όχθες του ποταμού έχουν ανακτήσει πλήρως τη φυσικότητά τους και προσφέρουν όλη την πιθανή ποικιλία ευκαιριών διατροφής, καταφυγής και φωλιάσματος στα πουλιά, ανάμεσα στα οποία και πολλά ασυνήθη είδη όπως ο Βαλτότρυγγας, η Δρεπανοσκαλίδρα και η Σταχτιά Νανοσκαλίδρα.

Παντού κυκλοφορούν αναρίθμητοι τσικνιάδες, χουλιαρομύτες, κορμοράνοι, λαγγόνες, λιμόζες και παπιά, ενώ στις εκβολές κουρνιάζουν θαλασσοκόρακες, Εκτός από το κοινό Μπεκατσίνι, στο Λούρο καταφεύγουν και διπλομπεκάτσινα και μπεκάτσες, αλλά και το ακριβοθώρητο Μικρομπεκάτσινο.

Άλλα είδη της ενότητας που δύσκολα θα τα δούμε στον υπόλοιπο Αμβρακικό είναι ο Καπακλής, ο Νυχτοκόρακας, ο Χαλκόκοτα, ο Νανοδρυοκολάπτης, η Χαλκοκουρούνα, η Φάσσα, το Βραχοχελίδονο, η Ωχροσταχτάρα, ο Κούκος, ο Κοκκοθραύστης, η Κοκκινότσιχλα, ο Δεντροσπουργίτης, ο Σταχτοκεφαλάς, η Ψαθοποταμίδα, η Σχοινοποταμίδα, η Κιτρινοστριτσίδα, ο Κλειδωνάς, ο Μουστακαλής, ο Κηποτσιροβάκος, ο Θαμνοτσιροβάκος, ο Καλαμοτριλιστής, ο Δασοφυλλοσκόπος και ο Κρικομυγοχάφτης.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
Πληροφορίες: Γ. Λούπας