Περιήγηση στο Εθνικό Πάρκο Αμβρακικού
Λιμνοθάλασσα Ροδιάς

Ο άνω δυτικό λοβός του Αμβρακικού καταλαμβάνεται από ένα σύμπλεγμα λιμνοθαλασσών, ελών, πλυμμηρισμένων χωραφιών, καλαμιώνων και καναλιών που επικοινωνούν μεταξύ τους, συνθέτοντας έναν τεράστιο υγροτοπικό οικοσύστημα έκτασης περίπου 30 τετ.χλμ. Η ενότητα αυτή, που απλώνεται κάτω από το επίμηκες βουναλάκι Μαυροβούνι (330 μ.) και αγκαλιάζεται από τα δυτικά από το Λούρο, αποτελεί τη λιμνοθάλασσα της Ροδιάς. Περίπου 60% της συνολικής έκτασης της Ροδιάς καλύπτεται από έλη και καλαμιώνες.

Μέσα στον υδάτινο λαβύρινθο της Ροδιάς, οι ψαράδες αναγνωρίζουν επιμέρους περιοχές, που τις οριοθετούν με βάση τις λουρονησίδες και τις αβαθείς ζώνες: το ΝΑ τμήμα, προς το ανάχωμα της Σαλαώρας, λέγεται Αυλερή, ενώ πιο βόρεια και μέχρι τα έλη του Αγίου Γεωργίου, εκτείνεται το Τσουκαλαριό. Κοντά στη Στρογγυλή εντοπίζεται η λίμνη Τσουκαλού, δυτικά είναι η λιμνοθάλασσα Κωνστάντιου, που δεν προσπελαύνεται οδικά και βορειότερα απλώνεται ο απέραντος Βάλτος της Ροδιάς, ένας ρηχός και πρακτικά απροσπέλαστος τομέας.

Όλοι οι πιο πάνω επιμέρους χώροι της Ροδιάς επικοινωνούν μέσα από ένα πλέγμα από φυσικές νησίδες, εσωτερικές λίμνες και καλαμιώνες, που λειτουργούν σαν περατό διάφραγμα.

Οι επιμέρους λιμνοθάλασσες που συνθέτουν τη Ροδιά έχουν μεγάλες καθαρές υδάτινες επιφάνειες, που τις διακόπτουν μόνο οι λουρονησίδες. Αντίθετα, στην περίμετρο των λιμνοθαλασσών απλώνονται πολύ μεγάλα έλη - όπως οι βάλτοι κοντά στη Βίγλα και το έλος Αγίου Γεωργίου - και καλαμιώνες - ο Βάλτος της Ροδιάς είναι ο μεγαλύτερος ενιαίος καλαμιώνας στην Ελλάδα. Σε πολλες τοποθεσίες, όπως κοντά στη Βίγλα και στο Κωνστάντιο, εκτείνονται οργανωμένα διβάρια με αναχώματα και νησίδες, τα οποία είναι κατάφυτα από ψαθιά, καλάμια, αρμυρήθρες και κατά τόπους αρμυρίκια.

Η Ροδιά είναι ένας πολύ πλούσιος ψαρότοπος και τα διβάριά της (που τοπικά λέγονται ιβάρια) έχουν μεγάλη ιχθυοπαραγωγή και κυρίως παραγωγή χελιών. Το ιβάρι στο Κωνστάντιο είναι το πιο ζωναντό από τα τρία διβάρια της ενότητας.

Χάρη στο μωσαϊκό περιβαλλοντικών συνθηκών και την μεγάλη αδιατάρακτη ζώνη, η Ροδιά είναι, από πλευράς αριθμού ειδών και πληθυσμούς πουλιών, η πλουσιότερη ενότητα του Αμβρακικού. Στο σύνολο του συμπλέγματος ενδημούν τρέφονται και διαχειμάζουν περισσότερα από 200 είδη πουλιών, που τις καλές χρονιές αθροίζουν έναν πληθυσμό της τάξης των 100.000 ζώων, η μεγαλύτερη συγκέντρωση πουλιών στη χώρα. Εκτός από τις εξαιρετικά σημαντικές αποικίες από Αργυροπελεκάνους, Χουλιαρομύτες, Χαλκόκοτες και ερωδιούς, η Ροδιά αποτελεί το κύριο καταφύγιο της Βαλτόπαπιας (Aythya nyroca) και του Ήταυρου (Botaurus stellaris).

Για τους φτερωτούς θηρευτές, οι μεγάλοι πληθυσμοί των υδρόβιων και παρυδάτιων και τα ανοιχτά τοπία μεταφράζονται σε καλύτερες ευκαιρίες κυνηγιού. Επιπλέον, οι κεντρικές λιμνοθάλασσες της Ροδιάς γειτονεύουν με τη μεσημβρινή πλευρά του Μαυροβουνίου, μια ζώνη με έντονα αέρια ρεύματα, άρα ιδανική για την ανύψωση των αρπακτικών πουλιών. Ανάμεσα στα πολλά είδη ημερόβιων αρπακτικών, αξιοσημείωτες είναι οι παρουσίες του Θαλασσαετού, του Τσίφτη και του Ψαλιδιάρη, του Χρυσαετού και του Φιδαετού, καθώς και των δυο μελών του γένους Clanga, του Στικταετού και του Κραυγαετού.

Σε σχέση με την παρατήρηση και φωτογράφιση πουλιών, σημειώστε ότι η Ροδιά προσπελαύνεται μόνο περιμετρικά, από το δρόμο Βίγλας-Στρογγυλής και εν μέρει από το ανάχωμα της Σαλαώρας, ενώ ο πυρήνας της παραμένει ένα τεράστιο φυσικό άβατο, αφιερωμένο στα πουλιά των ανοιχτών υδάτινων εκτάσεων.

Παλαιότερα, μπορεί κανείς να επισκεφθεί ένα από τα πιο άγνωστα τμήματα της Ροδιάς, το διβάρι Κωνστάντιο, με το πλοιάριο «Αγία Άννα» που ξεκινούσε από το «μώλο Χατζάρα» της Στρογγυλής. Σήμερα, το σκάφος και η ξενάγηση έχουν εγκαταληφθεί, ο δε κατ' ευφημισμόν πλέον «μώλος» έχει παρακμάσει εντελώς. Τέλος, το παρατηρητήριο της Αγίας Αικατερίνης δίνει μόνο μακρινές εικόνες του χώρου.

Έτσι, στις περισσότερες περιπτώσεις, η παρατήρηση των πουλιών γίνεται από αρκετά μακριά.

Τα κύρια συστατικά της Ροδιάς είναι η καθεαυτό λιμνοθάλασσα στα νότια και το μεγάλο έλος στα ΒΔ, που επικοινωνούν μέσα από ένα πλέγμα από φυσικές νησίδες, εσωτερικές λίμνες και καλαμιώνες, που λειτουργούν σαν περατό διάφραγμα.

Η λιμνοθάλασσα της Ροδιάς προσπελαύνεται μόνο περιμετρικά, από το δρόμο Βίγλας-Στρογγυλής και εν μέρει από το ανάχωμα της Σαλαώρας, ενώ ο πυρήνας της παραμένει ένα τεράστιο φυσικό άβατο, αφιερωμένο στα πουλιά των ανοιχτών υδάτινων εκτάσεων. Σημειώστε ότι και το παρατηρητήριο της Αγίας Αικατερίνης προσφέρει πολύ μακρινές εικόνες του χώρου.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος