Πέτρινα γεφύρια του Μαινάλου

Εισαγωγή

Το τοπίο της ορεινής Αρκαδίας - δηλαδή ολόκληρου του νομού, εκτός από την παράκτια Κυνουρία - χαρακτηρίζεται από την επαφή και επικάλυψη των γεωλογικών ζωνών Πίνδου και Τριπόλεως. Και οι δύο αυτές ζώνες περιλαμβάνουν εναλλαγές αδιαπέρατων και ανθρακικών πετρωμάτων, ένας συνδυασμός που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για βίαιες απορροές, μόνιμες ροές και έντονη τοπογραφία. Πράγματι, αν εξαιρέσουμε το ήπιο ανάγλυφο των λεκανών της Κανδήλας, Χωτούσας και Μαντινείας και τα λοφώδη Τεγεατικό και Ασεατικό πεδίο, η υπόλοιπη κεντρική Αρκαδία αυλακώνεται από μεγάλα ποτάμια, αδιάβατες ρεματιές και βαθιές χαράδρες.

Η άγρια αυτή τοπογραφία, μέσα στην οποία δεσπόζει ο όγκος του Μαινάλου, είναι πιο έντονα εκφρασμένη στα δυτικά και νότια, δηλαδή στην περιοχή που ανήκει στη Γορτυνία. Τα μεγάλα ρέματα της Γορτυνίας ρέουν προς τα νότια και τα δυτικά, κερματίζοντας την περιοχή και θέτοντας ανυπέρβλητα φυσικά εμπόδια.

Το πρόβλημα αυτό κλήθηκε να αντιμετωπίσει η γεφυροποιΐα, δηλαδή η επιστήμη και οι τεχνικές της κατασκευής φορέων που συνδέουν δύο σταθερά σημεία του εδάφους, υπερπηδώντας ένα χάσμα. Στην περίπτωση των παραδοσιακών γεφυριών, οι φορείς είναι συνήθως κτιστές τοξωτές κατασκευές, με ένα ή περισσότερα θλιβόμενα τόξα, ελεύθερα ή ενσωματωμένα σε μεγάλους λιθόκτιστους πεσσούς. Η κάλυψη του ανοίγματος της ζεύξης επιτυγχάνεται με τη μεταφορά των φορτίων από το σώμα της γέφυρας προς τα άκρα μέσω των μηχανικών ιδιοτήτων της πέτρας. Ο όλος χαλαρός φορέας ολοκληρώνεται με το "κλειδί" στην κορυφή του τόξου, καθώς η πέτρινη γέφυρα δεν μπορεί να λειτουργήσει ως αμφιέρειστο σύστημα ή εν προβόλω: τα φορτία πρέπει να μεταφερθούν μέσω του χαλαρού αλλά ασυμπίεστου πέτρινου φορέα προς τα ακλόνητα βάθρα, με τα οποία και ολοκληρώνεται η κατασκευή. Η καταστροφή των βάθρων σημαίνει ολική κατάρρευση της γέφυρας. Σημειώνουμε εδώ ότι ενώ το τολμηρό και κομψό σχήμα του τόξου προσεκλύει την προσοχή και το θαυμασμό του βιαστικού παρατηρητή, στην πραγματικότητα τα βάθρα είναι εξίσου κρίσιμο συστατικό της γέφυρας - αν όχι κρισιμότερο.

Επίσης, αν και έχει δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η τοξωτή κατασκευή είναι προϊόν της εμπειρίας και των ζύμωσεων της παραδοσιακής οικοδομικής, στην πραγματικότητα η κατασκευή των γεφυριών που συναντάμε σήμερα είναι το αποτέλεσμα μελετών, αναλύσεων και δοκιμών αιώνων πάνω στη συμπεριφορά των φερόντων τόξων, θέμα πάνω στο οποίο εργάστηκαν ατελείωτες γενιές μηχανικών της ύστερης αρχαιότητας, του Μεσαίωνα και της προβιομηχανικής περιόδου. Η παραδοσιακή γεφυροποΐα είναι το τελευταίο στάδιο πριν την έλευση των ολόσωμων φορέων από σκυρόδεμα, που και αυτοί κληρονόμησαν πολλά από τις παλαιότερες τεχνικές γνώσεις. Το ότι οι παραδοσιακές κατασκευές υλοποιήθηκαν από τεχνίτες της υπαίθρου δεν αναιρεί τη μεταβίβαση της τεχνικής γνώσης, που αποκρυσταλλώθηκε μέσα από την μεθοδική διερεύνηση και τις θετικές επιστήμες και διαδόθηκε μέσα από πολιτισμικές ανταλλαγές αιώνων.

Γεφύρια της Δημητσάνας

Οι συνδέσεις στην ευρύτερη περιοχή της Δημητσάνας, πραγματικό μελίσσι αγροτικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων, απαίτησαν την κατασκευή πολλών, μικρών και μεγαλύτερων, γεφυριών.

Η πρώτη γέφυρα, καθώς μπαίνουμε από τα βόρεια στην περιοχή της Δημητσάνας, είναι το γεφύρι Σερά (ή γέφυρα του Σέρβου). Το γεφύρι είναι κτισμένο στο στενότερο σημείο του άνω ρου του Λούσιου, ακριβώς στο σημείο που το ποτάμι αφήνει τον κάμπο της Καρκαλούς και μπαίνει στο φαράγγι ανάντη της Δημητσάνας. Στο σημείο αυτό, ο δρόμος από την Καρκαλού αλλάζει αναγκαστικά όχθη, καθώς μέχρι εκεί διατρέχει το ανατολικό μέρος του κάμπου, που είναι και εδαφικά σταθερότερο. Το γεφύρι στηρίζεται από τη μία σε βραχώδες πρανές και από την άλλη σε ένα στιβαρό βάθρο, γεγονός που επέτρεψε την κατασκευή ενός ισχυρού τόξου μήκους 19 μ. με πλατύ κατάστρωμα, που μπορεί να παραλάβει τα φορτία και τους κραδασμούς των σύγχρονων οχημάτων. Από την εποχή της κατασκευής του, το γεφύρι έχει δεχθεί αρκετές βελτιώσεις, όπως μεταλλικό στηθαίο και ενισχύσεις στο ένα βάθρο.

Ο Κάκαβος είναι το μεγάλο ρέμα που οριοθετεί τη Δημητσάνα από τα βόρεια και έπρεπε αναγκαστικά να γεφυρωθεί για να εξασφαλιστούν οι επικοινωνίες με τα Λαγκάδια και τη Βυτίνα, ακόμα και με τη Ζάτουνα. Έτσι παλιότερα είχε κατασκευαστεί το γεφύρι του Μακρή, με ένα μεγάλο φέρον τόξο και δύο ανακουφιστικά. Το γεφύρι κτίστηκε με χρήματα του τοπικού ευεργέτη Ν. Μακρή το 1851, όπως αναφέρεται σε αναμνηστική μαρμάρινη πλάκα στην ανατολική πλευρά του έργου. Ακριβώς δίπλα του στέκεται μεγάλη καμαροσκέπαστη κρήνη, επίσης χορηγημένη από τον Ν. Μακρή.

Ο δρόμος για τη Ζάτουνα περνά από ένα ακόμα γεφύρι, του Μπάρκουρα.

Το 1916 κατασκευάστηκε από Ιταλική τεχνική εταιρεία νεότερη γέφυρα στον Κάκαβο, ψηλότερα από του Μακρή και χωρίς να αλλοιώσει τη λειτουργία του. Το νέο αυτό γεφύρι, το μεγαλύτερο και πιο καλοφτιαγμένο γεφύρι της κώμης, μελετήθηκε ώστε να παραλάβει όχι μόνο τα βάρη των μεταφορικών μέσων της εποχής, αλλά και τα φορτία που θα προέκυπταν από μεγάλα οχήματα. Σήμερα η παλιά αυτή γέφυρα του Κάκαβου εξασφαλίζει την κύρια προσπέλαση της Δημητσάνας.

Το γεφύρι του Μαυρογιάννη (γνωστό και ως γεφύρι του Κοντού, από το όνομα του ιδιοκτήτη του γειτονικού μύλου) κατασκευάστηκε το 1850 στο Λούσιο και διεκπεραίωνε το μουλαρόδρομο που ένωνε τη Δημητσάνα με τη Ζάτουνα και από εκεί με την περιοχή της Ηραίας. Το γεφύρι έχει ένα κύριο φέρον τόξο και δύο ανακουφιστικά, είναι δηλαδή στην ουσία μονότοξο. Λόγω της έντονης κλίσης του καλντεριμιού, η χρήση του δρόμου αυτού ατόνησε όταν έγιναν τα καλντερίμια στο βόρειο πέταλο της λεκάνης.

Η μεγαλύτερη γέφυρα της ζώνης του Λούσιου είναι η μονότοξη γέφυρα της Μονόπορης, που εξασφαλίζει τη σύνδεση της μονής Φιλοσόφου, αλλά και των κτημάτων της δυτικής πλευράς του Λούσιου, με την κώμη και το επαρχιακό δίκτυο. Η γέφυρα έχει κατασκευαστεί με πρόβλεψη για διέλευση οχημάτων και σήμερα είναι ασφαλτοστρωμένη.

Λίγο ψηλότερα, η μικρότερη γέφυρα του Τζανή εξασφαλίζει τη διέλευση μιας δευτερεύουσας αλλά βαθιάς ρεματιάς. Τέλος, η μονή Αιμυαλών συνδεόταν με τις πηγές, τον νερόμυλο της, τα κτήματα και τους ληνούς της περιοχής Σαβαλά μέσω της καλοφτιαγμένης γέφυρας της μονής Αιμυαλών, που διατηρείται σήμερα σε άριστη κατάσταση πολύ κοντά στο μοναστήρι.

Εκτός απο τα πιο πάνω, είναι γνωστά στην περιοχή της Δημητσάνας τα γεφύρια της Κάτω Βρύσης, το γεφύρι της βρύσης Μουσταφά και το γεφύρι της Σολωμίνας (ή Σολωμής). Τέλος, το παλιό γεφύρι ανάμεσα στις μονές Φιλοσόφου και Προδρόμου έχει αντικατασταθεί με μια ασφαλή μεταλλική γέφυρα.

Γεφύρια στον κάτω ρου του Λούσιου

Από την περιοχή της αρχαίας Γύρτυνας μέχρι τη συμβολή του με τον Αλφειό, αλλού με τον πλούτο της μόνιμης ροής του και αλλού με την απρόβλεπτη χειμαρρική συμπεριφορά του, ο Λούσιος διαγράφει ένα φυσικό όριο. Τουλάχιστον τέσσερα γεφύρια εξασφάλιζαν την επικοινωνία της ΝΔ Γορτυνίας με την Καρύταινα, διοικητικό και εμπορικό πυρήνα της περιοχής.

Πρώτο στη ροή του ποταμού και δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας είναι το γεφύρι του Κόκορη.

Το γεφύρι του Ατσίχολου είναι ένα από τα κομψότερα μονότοξα γεφύρια της Πελοποννήσου. Κατασκευάστηκε τον 19ο αιώνα και ως έργο λαγκαδιανών μαστόρων είναι ιδιαίτερα καλοφτιαγμένο. Εδράζεται εκατέρωθεν σε υγιή βράχο και σε όλο το μήκος της μεγάλης καμάρας του έχει ψηλό στηθαίο. Αν και ουσιαστικά μονότοξο, έχει ένα μεγάλο ανακουφιστικό τόξο. Η καμπυλότητα της δυτικής πρόσβασης, που οπτικά μεταφράζεται ως ελαφράδα, μαρτυρά την τεχνική ευχέρεια των μαστόρων του.

Κατάντη της γέφυρας του Ατσίχολου, μέσα στην κοίτη του Λούσιου, βρίσκονται τα γεφύρια Ξερογέφυρο και Λιάπη.

Γέφυρα της Καρύταινας

Το πεντάτοξο γεφύρι της Καρύταινας είναι το παλιότερο πολύτοξο γεφύρι της Πελοποννήσου και ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά έργα της βυζαντινής περιόδου στην Ελλάδα.

Κτίστηκε αρχικά το 13ο αιώνα, περίοδο συγκρότησης της καστροπολιτείας της Καρύταινας από τους Φράγκους. Η γέφυρα είχε τεράστια στρατηγική σημασία, καθότι εξασφάλιζε όχι μόνο την επικοινωνία της Γορτυνίας με τη Μεγαλοπολίτιδα, τη Μεσσηνία και την Ηλεία, αλλά και την εύκολη άμυνα της πόλης από τα νότια, με απλό αποκλεισμό της γέφυρας.

Πιθανότατα κατασκευασμένη αρχικά ως σύμμικτη κατασκευή με πέτρινα βάθρα και ξύλινα δοκάρια, ανακαινίστηκε το 1440 με πέντε άνισα τόξα σε πέτρινα βάθρα.

Η απόφαση για την ανακατασκευή του έργου αποδίδεται στον άρχοντα Ραούλ Μανουήλ Μελική, που παρασύρθηκε από τα νερά, προσπαθώντας να περάσει τον Αλφειό μέσα από την κοίτη, παρακάμπτοντας την παλιά κατεστραμμένη γέφυρα. Στο μέσον της γέφυρας ενσωματώθηκε, κατά τη βυζαντινή παράδοση, μονόκλιτη εκκλησία της Γέννησης της Θεοτόκου, με την Παναγία σε ρόλο προστάτη του έργου. Λέγεται ότι στο στηθαίο της γέφυρας υπήρχε σχισμή, όπου οι διαβάτες έριχναν τον οβολό τους, ο οποίος κατέβαινε μέσω πέτρινου αγωγού σε δοχείο, πίσω από την εικόνα της Παναγίας. Μέσα στην εκκλησία υπήρχε παλιότερα επιγραφή με το όνομα του Μελική και την ημερομηνία ανακατασκευής της γέφυρας.

Η βυζαντινή γέφυρα είχε συνολικό μήκος 50 μ., ενώ είχε μια μεγάλη ανύψωση στο μέσον, όπου έφτανε σε ύψος τα 12 μ. Η γέφυρα δεν είχε ευθύγραμμη κάτοψη, αλλά ήταν ελαφρά κυρτωμένη προς τα ανάντη, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει την ορμή του ποταμού στις περιόδους πλημμυρών.

Η γέφυρα ανακατασκευάστηκε το 19ο αιώνα, οπότε δημιουργήθηκε το οριζόντιο επίπεδο του καταστρώματος και μια σειρά ορθογώνιων θυρίδων. Παρέμεινε σε χρήση μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα και υπέστη ποικίλες παρεμβάσεις και καταστροφές: σήμερα σώζονται τα τρία τόξα και το τμήμα που λείπει έχει συμπληρωθεί από ελαφριά ξύλινη γέφυρα.

Το μοναδικό αυτό πέρασμα από τη Γορτυνία προς τη Μεσσηνία και την Ηλεία έγινε αρκετές φορές πεδίο μαχών, κυρίως κατά τους χρόνους της Επανάστασης του 1821. Η θέση παραμένει στρατηγική και σήμερα και στον ίδιο πόρο έχει κατασκευαστεί νέα σύγχρονη οδική γέφυρα, που και αυτή αποτελεί αξιόλογο τεχνικό επίτευγμα.

Γεφύρια της Βυτίνας

Οριοθετημένη από τα ανατολικά από το Μαίναλο και βόρεια από τα άλλα χωριά, η αγροτική επικράτεια της Βυτίνας απλωνόταν κυρίως δυτικά και τα νότια, στα λιβάδια της Κερνίτσας και το Ζαρζί, δηλαδή σε περιοχές που αποκόπτονταν από το τόξο που διέγραφε ο Μυλάων στη μεσημβρινή περίμετρο της κώμης. Η κατασκευή γεφυριών για την προσπέλαση των περιοχών αυτών ήταν αναγκαία, τόσο για τη λειτουργία της οικονομίας της επιβίωσης του οικισμού, όσο και για τη διευκόλυνση των εμπορικών σχέσεων με τα γειτονικά χωριά αλλά και λόγους άμυνας.

Τεχνικά, το σημαντικότερο γεφύρι της Βυτίνας είναι της Τζαβάραινας. Το γεφύρι είναι κτισμένο σε μια ενδιαφέρουσα υδρολογικά θέση: η κοίτη στο σημείο που επιλέχθηκε είναι αρκετά πλατιά και έτσι η στάθμη του ποταμού είναι μάλλον χαμηλή στο τμήμα αυτό, βοηθώντας σε μια χωρίς έντονους στροβιλισμούς ροή ανάμεσα στα βάθρα. Παρόλα αυτά, εδώ υπήρχε άλλο γεφύρι παλιότερα, που παρασύρθηκε από τα νερά και έτσι το 1868 κατασκευάστηκε το σημερινό έργο: ένα ιδιαίτερα στιβαρό μονότοξο γεφύρι, με πολύ πεπλατυσμένο τόξο, λύση που απαιτεί καλοφτιαγμένα βάθρα. Πράγματι, το γεφύρι της Τζαβάραινας πατά σταθερά στα ψηλά πρανή της όχθης και το μονοπάτι φτάνει εύκολα στο ύψος του άξονα της γέφυρας.

Το γεφύρι της Τζαβάραινας συνέδεε την περιοχή της Βυτίνας (και της γειτονικής Νυμφασίας) με τα χωριά της δυτικής Γορτυνίας, κυρίως τα Μαγούλιανα και το Βαλτσινίκο, αλλά και την κτηματική περιφέρεια του ήδη χαμένου οικισμού Κερνίτσα, δηλαδή τα λιβάδια πάνω από το ποτάμι, γνωστά και ως "λάκκες της Τζαβάραινας". Μάστορας του έργου ήταν ο Γ. Γιαννακόπουλος από τα Μαζαίικα.

Σήμερα η ανατολική πλευρά του γεφυριού προσεγγίζεται με πολύ καλό μονοπάτι από τη Βυτίνα ή τη Νυμφασία (τμήματα του 4ου σκέλους του Menalon Trail), ενώ η δυτική από κτηνοτροφικά μονοπάτια από την περιοχή της μονής Κερνίτσας.

Ένα ακόμα ενδιαφέρον γεφύρι είναι εκείνο της μονής Κερνίτσας, που συνδέει το μοναστήρι με τη Νυμφασία, δρασκελίζοντας ένα ακόμα φαράγγι του Μυλάοντα.

Τέλος, ιδιαίτερα καλοφτιαγμένη είναι και η μονότοξη γέφυρα προς το Ζαρζί, στο μέσο ρου του Μυλάοντα ποταμού.

Τα γεφύρια του Ελισσώνα

Ο Ελισσώνας διατρέχει την πλούσια σε εδαφικούς πόρους κοιλάδας της Δαβιάς και βγαίνει από το πλαίσιο του Μαινάλου, στρεφόμενος προς τη Μεγαλοπολίτιδα.

Το κυριότερο γεφύρι του Ελισσώνα βρίσκεται στην περιοχή Καρτερόλι. Είναι ένα μονότοξο, καλοφτιαγένο γεφύρι που εδράζεται σε μάλλον ψαθυρά εδάφη. Παρόλα αυτα διατηρείται σε καλή κατάσταση και εξυπηρετεί τη διέλευση του Μπλε Μονοπατιού.

Κοντά του διακρίνονται στην κοίτη του ποταμού τα βάθρα παλιότερης γέφυρας, που αποτελείτο από δύο μικρότερα τόξα.

Γεφύρια στον Αλφειό

Το παλιό λιθόκτιστο τοξωτό γεφύρι του Κούκου είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά γεφύρια της Πελοποννήσου. Γεφυρώνει το στενότερο πέρασμα του Αλφειού ποταμού, επιτρέποντας τη σύνδεση της ομάδας των χωριών Βλαχόρραφτη, Σαρακίνι, Ατσίχολος κλπ με το δρόμο προς την Ανδρίτσαινα και την Ηλεία.

Το γεφύρι του Κούκου (ή Βαλαβάνη ή Βλαχορραφτίτικο) βρίσκεται στη θέση "Τρία Αλώνια". Αποτελείται από μία ημικυκλική καμάρα ανοίγματος 25 μ., που στηρίζει ένα επίπεδο κατάστρωμα με πλευρικά στηθαία. Τα πρανή στη θέση του γεφυριού είναι καθαρός και ασφαλής ασβεστόλιθος, ωστόσο τεχνικά, το γεφύρι του Κούκου παρουσιάζει ένα σημαντικό πρόβλημα: την αδυναμία κατασκευής ξυλότυπου ή σκαλωσιάς, καθώς το φαράγγι έχει μεγάλο ύψος (> 35 μ.) και η κοίτη και οι όχθες είναι αποσπέλαστες. Ο τολμηρός λαγκαδιανός μάστορας Αντώνης Κάτσαινος, που ανέλαβε το έργο, στήριξε τις σκαλωσιές πάνω σε ένα σχοινένιο πλέγμα, κρεμασμένο από τα δέντρα στης στέψης του φαραγγιού. Λέγεται ότι για το σκοπό αυτό χρησιμοποίησε σχοινί μήκους 24 χιλιομέτρων ! Η κατασκευή διήρκησε 2 ολόκληρα χρόνια και ολοκληρώθηκε το 1880.

Γεφύρια στα Λαγκαδιανά ποτάμια

Με δεδομένη τη δεξιότητα των Λαγκαδιανών μαστόρων στην κατεργασία της πέτρας και τη δημιουργία τολμηρών έργων, δεν είναι παράξενο που τα περισσότερα αρκαδικά γεφύρια αποτελούν τεκμήρια της δουλειάς τους. Αντίστοιχα, οι Λαγκαδιανοί έχτισαν μια σειρά από γεφύρια στα ποτάμια της ίδιας της επικράτειάς τους.

Το πρώτο γεφύρι που συναντάμε φτάνοντας στην κοιλάδα των Λαγκαδιών είναι το παλιό γεφύρι της Σγούρνας (ή Γούρνας). Το γεφύρι είναι μισογκρεμισμένο, αλλά είναι φανερό ότι επρόκειτο για ένα μεγάλο μονότοξο ημικυκλικό γεφύρι, ιδιαίτερα καλής οικοδομικής τέχνης. Το γεφύρια απενεργοποιήθηκε στη δεκαετία του 1950, όταν κατασκευάστηκε το νέο γεφύρι στην ίδια θέση.

Το γεφύρι στο Κοτόμυαλο δρασκελίζει το ρέμα Πλατανίτσα, κοντά στο μνημείο του "Λαγκαδινού χτίστη". Είναι χτισμένο στις αρχές του 20ού αιώνα από ντόπιους μαστόρους και έχει μια μικρή καμάρα με ευσταλείς πεσσούς, φτάνοντας το μήκος των 29 μέτρων.

Κοντά στου Φούσκαρη είναι είναι γνωστά τρία γεφύρια στις όχθες του Τουθόα ποταμού, τα οποία εξασφάλιζαν τη σύνδεση από τα Λαγκάδια προς τα χωριά της Ηραίας.

Γεφύρια του Νταραίικου κάμπου

Στον Κάμπο του Δάρα σώζονται έξι μονότοξα, πέτρινα γεφύρια. Πιστεύεται ότι τα περισσότερα κτίστηκαν από Λαγκαδινούς μαστόρους.

Το προφανέστερο από την ομάδα αυτή είναι το γεφύρι στο ρέμα Χελώνα, όπως λέγεται ο ανώτερος κλάδος του Τράγου ποταμού, κοντά στη θέση όπου βρισκόταν το παλιό παρόδιο Χάνι του Μάντη. Το γεφύρι βρίσκεται δίπλα στην νεότερη οδική γέφυρα και οι ντόπιοι το λένε "Παλιό γεφύρι".

Κοντά στο κύριο αυτό γεφύρι, βρίσκεται το γεφύρι του Πόρου, που εξυπηρετούσε τη σύνδεση με την Παναγίτσα, άλλοτε Γκιούσι, όπου βρίσκονται οι μεγάλες καρστικές πηγές του Τράγου ποταμού.

To μικρό γεφύρι του Ξεροπόταμου, κοντά στην Κώμη έχει μετατραπεί σε "ξερογέφυρο", καθότι η κοίτη του χειμάρρου τον οποίο δρασκέλιζε μετατοπίστηκε. Ένα ακόμα μικρό μονότοξο γεφυράκι βρίσκεται στη θέση Ρίζα.

Το γεφύρι του Μπαμπαλή βρίσκεται στο ρέμα που πηγάζει κοντά στο μεσαιωνικό πύργο του Δαραίικου κάμπου και δημιουργεί το Καρνεσαίικο ρέμα. Λίγο στα κατάντη βρίσκεται το γεφύρι του Μυλαύλακου.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος