Η φύση του Βέρμιου

Τα πουλιά του Βέρμιου

Η παράθεση των δασικών με τα εκτεταμένα λιβάδια και τους βραχώνες των χαραδρών και των κορυφών του Βέρμιου συνθέτουν ένα τοπίο μεγάλης ελκτικότητας για την ορνιθοπανίδα μιας ευρύτατης περιοχής που περιλαμβάνει τους κάμπους της Νάουσας και της Βέροιας, καθώς και την Εορδαία και μέρος της περιοχής της Έδεσσας. Στην ανώτερη ζώνη του βουνού βρίσκουν καταφύγιο και πεδίο θήρας αρκετά σπάνια αρπακτικά της ορεινής ζώνης, ενώ στα δάση ενδημεί μια τυπική αλλά πολυάριθμη πανίδα στρουθιόμορφων, δρυοκολαπτών και αρπακτικών του δάσους.

Συνολικά, έχουν παρατηρηθεί περίπου 120 είδη πουλιών, χωρίς να υπολογίζουμε τα πουλιά του πεδινού περίγυρου, της χαράδρας του Αλιάκμονα και των μικρών υγροτόπων κοντά στο βουνό.

Οι τρεις εμφανέστερες περιβαλλοντικές ενότητες σε σχέση με τις ενσωμάτωση των πουλιών στο τοπίο είναι:

• η Χαράδρα της Αραπίτσας και συγκεκριμένα το κατάντη τμήμα της στον Άγιο Νικόλαο Νάουσας,


• τα δάση κωνοφόρων του βουνού, με τυπικό δείγμα το δάσος μαυρόπευκων στο Ξερολίβαδο,


• τα εκτεταμένα υποαλπικά λιβάδια, τόσο στο Άνω όσο και στο Κάτω Βέρμιο.

Η Χαράδρα της Αραπίτσας και το πάρκο Αγίου Νικολάου

Το ρέμα Αραπίτσα είναι ο κορμός του μεγαλύτερου υδρογραφικού πλέγματος του Βέρμιου. Ξεκινά από τα νότια του δίδυμου Χαμίτης και Τσακνάκη, των δυο ψηλότερων κορυφών του βουνού και διασχίζοντας τα ομαλά ανάγλυφα της ανώτερης ζώνης (περιοχή του οικισμού Άνω Βέρμιο) μπαίνει στους ασβεστόλιθους της ανατολική πλευράς και διαγράφει μια βαθιά χαράδρα, που στα ανάντη λέγεται Σελιώτικος Λάκκος. Η ρεματιά συγκεντρώνει τις απορροές των πλευρικών κοιλάδων και χάνεται σταδιακά σε μια βαθιά χαράδρα, που τα σκοτεινά νερά της της χάρισαν το όνομα Αραπίτσα.

Η Αραπίτσα, πολύυδρη και ορμητική, φτάνει τέλος στους ανατολικούς πρόποδες του συγκροτήματος, κοντά στην πόλη της Νάουσας, όπου ενισχύεται σημαντικά από τις εκεί πηγές. Η παρουσία ενός μεγάλου ρέματος μόνιμης, άφθονης και ορμητικής ροής υπήρξε καθοριστικός παράγοντας της εξέλιξης και ευημερίας της Νάουσας, προσφέροντάς της μια φυσική γραμμή άμυνας, ένα σημαντικό ενεργειακό πόρο και βέβαια μια αδιάλειπτη πηγή υδροδότησης.

Στην έξοδο της Αραπίτσας, το ριπίδιο των φερτών υλικών της ρεματιάς σχηματίζει ένα μεγάλο ομαλό χώρο, που αποτέλεσε από τον 19ο αιώνα χώρο αναψυχής των κατοίκων της Νάουσας και αργότερα ονομάστηκε, από το εκεί παλιό εκκλησάκι, Πάρκο Αγίου Νικολάου. Η σημερινή διαμόρφωση του πάρκου καλύπτει έκταση 400 στρεμμάτων και οφείλεται σε διαδοχικές παρεμβάσεις, που ξεκίνησαν το 1926 και πήραν οργανωμένη μορφή στα 1959 με σχέδια του σπουδαγμένου στη Γαλλία αρχιτέκτονα τοπίου Β. Παλάσκα. Το πάρκο αποτελείται από τρεις ενότητες: στα βόρεια υπάρχει το μνημείο πεσόντων του 1822, στο κέντρο μέσα σε άλσος ψηλών δέντρων δεσπόζει το Κιόσκι, μεγάλος πολυχώρος σε σχέδια του γνωστού από τα γαλλικά project του αρχιτέκτονα - πολεοδόμου Γ. Κανδύλη, ενώ στα νότια απλώνονται κήποι και μια μικρή λίμνη. Ο χώρος διατρέχεται από σύντομα μονοπάτια που συνδέονται με γεφυράκια και περιλαμβάνει λιβαδάκια, κρήνες, θέσεις θέας και ανάπαυσης.

Ο χώρος του πάρκου, τόσο γύρω από τον άξονα του ποταμού, όσο και στη λίμνη και στο πλούσιο άλσος, που αποτελείται από πλατάνια, καστανιές, φλαμουριές και βελανιδιές, είναι ιδανικός για την παρατήρηση και φωτογράφιση πουλιών. Εκτός από κάποια προφανή υδρόβια και παρυδάτια, όπως οι Πρασινοκέφαλες πάπιες (Anas platyrhynchos), ο προσεκτικός παρατηρητής θα εντοπίσει νεροκότσυφες, σουσουράδες, πολλά είδη παπαδίτσας, δεντροτσομπανάκους, καμποδεντροβάτες, διάφορες τσίχλες, σπίζες, τσιροβάκους, φυλλοσκόπους και μυγοχάφτες, αλλά και δασικά και νυχτόβια αρπακτικά.

Το ορεινό δάσος

Ανάμεσα στα οροπέδια των κορυφών και τη γραμμή αλλαγής κλίσης που σημαδεύει τη στέψη του ασβεστολιθικού μετώπου, δηλαδή ανάμεσα στα 1000 με τα 1600 μ., μεσολαβεί μια ζώνη υπερβασικών (σύμπλεγμα οφιολιθικών πετρωμάτων, όπως περιδοτίτης, γάβρος και σερπεντίνης, δολομιτικά πετρώματα, γνεύσιοι και διάφοροι σχιστόλιθοι) εδαφών με ιδιαίτερα ομαλή τοπογραφία, αρκετά πλούσιο υπόροφο και τοπικές αναβλύσεις. Η ζώνη αυτή είχε εποχική και σήμερα δεν έχει πρακτικά κατοίκηση - όλα τα χωριά μόνιμης κατοίκησης στο Βέρμιο βρίσκονται στην περίμετρο του βουνού, με μοναδική εξαίρεση το Κάτω Βέρμιο, που υπήρξε προκεχωρημένος πυρήνας των διάσπαρτων κτηνοτροφικών συνοικήσεων.

Η ενότητα αυτή αντιστοιχεί στη ζώνη των ψυχρόβιων δέντρων, που στο Βέρμιο περιλαμβάνει κυρίως το Μαυρόπευκο (Pinus nigra) και την Οξιά (Fagus sylvatica), με το Έλατο να έχει μικρή συμμετοχή. Το μεγαλύτερο μέρος της ενότητας καλύπτεται από μαυρόπευκα, που σχηματίζουν ευσταλή δάση με μεγάλο ύψος και καλή συγκόμοση. Τα δάση αυτά φιλοξενούν όλα τα αναμενόμενα είδη πουλιών, με ξεχωριστές παρουσίες το Διπλοσάινο, το Σαΐνι, την Καστανοπαπαδίτσα, τη Λοφιοπαπαδίτσα, το Σταυρομύτη, τον Πύρρουλα και τον Κοκκοθραύστη.

Στο πάνω όριο (1300 – 1500 μ.) αυτής της ζώνης των ψυχρόβιων ειδών αναπτύσσεται το κατ΄εξοχήν ψυχρόβιο δέντρο της Ελλάδας, η Οξιά. Το δάσος Οξιάς είναι πιο σιωπηλό, με προφανέστερο κάτοικο τον Πράσινο δρυοκολάπτη.

Τα υποαλπικά λιβάδια

Οι περιοχές πάνω από το σημερινό όριο του δάσους, που τώρα εμφανίζονται άδεντρες και μοιάζουν με υπαλπικά λιβάδια, άλλοτε αποτελούσαν μέρος του ορεινού δάσους και ευλογοφανώς θα καλύπτονταν από μαυρόπευκα και οξιές, με λίγες διάσπαρτες συστάδες ρόμπολων στα ψηλότερα και πιο βραχώδη σημεία. Ωστόσο, το ομαλό ανάγλυφο και το μέτριο υψόμετρο προσέλκυσε τους ημινομάδες Σαρακατσάνους και οι Βλάχους κτηνοτρόφους που διαχείμαζαν στους πέριξ κάμπους: η χρήση των εκτάσεων αυτών ως θερινών βοσκοτόπων και η πολύμηνη εγκατάσταση των κοπαδιών, με ότι αυτό συνεπαγόταν - βόσκηση, ξύλευση για ξυλεία και καυσόξυλα, πυρκαγιές - δημιούργησε σταδιακά και μετά συντήρησε ετήσια τα σημερινά απέραντα λιβάδια. Τα δάση αντικασταστάθηκαν από μια χαμηλή βλάστηση αγροστωδών, ψυχανθών και άλλων ποσωδών φυτών, με πολύ μικρή συμμετοχή μεγάλων θάμνων και δέντρων.

Από τις αρχές του 21ου αιώνα τα υποαλπικά λιβάδια του Βέρμιου διατρέχουν την ύφεση βιοποικιλότητας που σε όλη την Ελλάδα ακολουθεί το τέλος της κτηνοτροφίας και που εκφράζεται με δυο παραμέτρους:

• αφενός χάνονται τα υπεραρπακτικά - λύκοι, γύπες και ασπροπάρηδες - που στην Ελλάδα ήσαν πλήρως ενταγμένα ή μάλλον παγιδευμένα στο σύστημα υψηλής παραγωγικότητας που διαμόρφωναν τα κοπάδια, και


• αφετέρου, την πολύ αργή εξέλιξη της βλάστησης, που θα απαιτήσει αιώνες για να επανέλθει στο αρχέγονο μωσαϊκό συστάδων, ξέφωτων, ρεματιών και υγροτόπων, καθότι οι σχετικά αντίξοες κλιματικές συνθήκες της ζώνης επιβραδύνουν την επαναποίκηση των δέντρων.

Έτσι, τα υποαλπικά λιβάδια εμφανίζουν με αντίθετους αλλά εξίσου αμείλικτους όρους το πρόβλημα που απειλεί όλα τα δασικά οικοσυστήματα χαμηλού και μέσου υψομέτρου, που από τη στιγμή που έπαψαν να βόσκονται, έγιναν λεία των δασικών πυρκαγιών: η εκτατική κτηνοτροφία διαμόρφωνε μια κατάσταση ισορροπίας, είτε αραιώνοντας τη χαμηλή βλάστηση και καθιστώντας το δάσος πιο ανθεκτικό στις πυρκαγιές, είτε τροφοδοτώντας τα μεγάλα ζώα με τις απώλειες της πρωτόγονης οργάνωσής της. Αυτη η ισορροπία διαταράχθηκε και δεν υπάρχει τρόπος να επιτευχθεί με διαχειριστικά ή άλλα μέσα.

Στην περίπτωση του Βερμίου, φυσικά, η σημερινή κατάσταση της ελάχιστης βόσκησης, της σημειακής τουριστικής δραστηριότητας και της μικρής κυνηγετικής πίεσης διαμορφώνει ένα σχετικά ασφαλές τοπίο, όπου οι χρυσαετοί και άλλοι μικροί αετοί, τα νυχτόβια αρπακτικά και τα κορακοειδή καταφέρνουν ακόμα να συντηρήσουν τους πληθυσμούς τους θηρεύοντας μικρά ζώα και ερπετά. Από την άλλη, τη θέση των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων έχουν πάρει οι ανεμογεννήτριες, που προσθέτουν έναντι των αρπακτικών ακόμα έναν - τουλάχιστον - αρνητικό παράγοντα, αυτόν της όχλησης.

Εν πάσει περιπτώσει, στα οροπέδια του Βέρμιου μπορεί να δει κανείς αρκετά αρπακτικά των ανοιχτών εκτάσεων, με κυρίαρχο το Χρυσαετό, αρκετά στρουθιόμορφα της ανώτερης ζώνης των βουνών, όπως το Χιονοκότσυφα, τη Χιονάδα και το Χιονοψάλτη, σημαντικούς πληθυσμούς από πουλιά που ξεκαλοκαιριάζουν στα ορεινά, όπως η Σιταρήθρα, ο Σταχτοπετρόκλης και το Φανέτο, καθώς και πουλιά που κινούνται σε όλο το υψομετρικό εύρος κατάλληλων βιοτόπων, όπως η Αετογερακίνα, ο Κόρακας και ο Αετομάχος.

Ο πιο κάτω πίνακας παρουσιάζει τις μέχρι τώρα παρατηρήσεις και αναφορές, ανηγμένες στις τρεις πιο πάνω ενότητες. Η κατανομή στις τρεις ενότητες είναι ενδεικτική: ορισμένα από τα είδη - και ειδικά τα ευρύοικα - από τη μια ενότητα μπορεί κάλλιστα να παρατηρηθούν υπό τις κατάλληλες συνθήκες και σε κάποια άλλη.

Αρπακτικά

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Χρυσαετός	Golden eagle	Aquila chrysaetos	-	-	✔
Φιδαετός	Short-toed snake eagle	Circaetus gallicus	-	-	✔
Γερακαετός	Booted eagle	Aquila pennata	-	✔	✔
Γερακίνα	Common buzzard	Buteo buteo	✔	✔	✔
Αετογερακίνα	Long-legged buzzard	Buteo rufinus	-	-	✔
Σφηκιάρης	European honey buzzard	Pernis apivorus	-	✔	-
Διπλοσάινο	Eurasian goshawk	Accipiter gentilis	-	✔	-
Ξεφτέρι	Eurasian sparrowhawk	Accipiter nisus	-	✔	-
Σαΐνι	Levant sparrowhawk	Accipiter brevipes	-	✔	-
Τσίφτης	Black kite	Milvus migrans	-	✔	-
Πετρίτης	Peregrine falcon	Falco peregrinus	✔	-	✔
Βραχοκιρκίνεζο	Kestrel	Falco tinnunculus	✔	✔	✔
Κιρκινέζι	Lesser kestrel	Falco naumanni	✔	-	-
Μαυροπετρίτης	Eleonora's falcon	Falco eleonorae	✔	-	-
Δεντρογέρακο	Eurasian hobby	Falco subbuteo	-	✔	-
Μαυροκιρκίνεζο	Red-footed falcon	Falco vespertinus	-	✔	-

Νυχτοπούλια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Μπούφος	Eagle owl	Bubo bubo	✔	-	-
Χουχουριστής	Tawny Owl	Strix aluco	-	✔	-
Κουκουβάγια	Little Owl	Athene noctua	✔	✔	-
Τυτώ	Barn owl	Tyto alba	✔	-	-
Γκιώνης	Scops Owl	Otus scops	✔	✔	-

Πελαργοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Μαυροπελαργός	Black stork	Ciconia nigra	✔	-	-

Δρυοκολάπτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Μαύρος Δρυοκολάπτης	Black woodpecker	Dryocopus martius	-	✔	-
Πράσινος Δρυοκολάπτης	European green woodpecker	Picus viridis	✔	✔	-
Λευκονώτης Δρυοκολάπτης	White-backed woodpecker	Dendrocopos leucotos	-	✔	-
Πευκοδρυοκολάπτης	Great spotted woodpecker	Dendrocopos major	-	✔	-
Μεσαίος Δρυοκολάπτης	Middle spotted woodpecker	Leiopicus medius	✔	✔	-
Βαλκανικός Δρυοκολάπτης	Syrian woodpecker	Dendrocopos syriacus	✔	-	-
Νανοδρυοκολάπτης	Lesser spotted woodpecker	Dryobates minor	-	✔	-
Στραβολαίμης	Eurasian wryneck	Jynx torquilla	✔	-	-

Κορακοειδή

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Κόρακας	Raven	Corvus corax	-	✔	✔
Κουρούνα	Carrion crow	Corvus cornix	✔	✔	-
Κάργια	Western jackdaw	Corvus monedula	✔	-	-
Κίσσα	Eurasian jay	Garrulus glandarius	✔	✔	-
Καρακάξα	Eurasian magpie	Pica pica	✔	✔	-
Κιτρινοκαλιακούδα	Alpine chough	Pyrrhocorax graculus	-	-	✔
Ψαρόνι	Common starling	Sturnus vulgaris	✔	-	-

Κορακιόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Μελισσοφάγος	European bee-eater	Merops apiaster	-	✔	-
Τσαλαπετεινός	Eurasian hoopoe	Upupa epops	✔	✔	-

Περιστερόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Δεκαοχτούρα	Eurasian collared dove	Streptopelia decaocto	✔	✔	-
Τρυγόνι	European turtle dove	Streptopelia turtur	✔	✔	-
Φάσσα	Common wood pigeon	Columba palumbus	-	✔	-
Αγριοπερίστερο	Rock dove	Columba livia	✔	✔	-

Χελιδόνια & σταχτάρες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Σπιτοχελίδονο	Western house martin	Delichon urbicum	✔	✔	-
Σταβλοχελίδονο	Barn swallow	Hirundo rustica	✔	✔	-
Μιλτοχελίδονο	Red-rumped swallow	Cecropis daurica	✔	✔	-
Βραχοχελίδονο	Eurasian crag martin	Ptyonoprogne rupestris	✔	-	-
Βουνοσταχτάρα	Alpine swift	Tachymarptis melba	✔	-	✔
Σταχτάρα	Common swift	Apus apus	✔	✔	-
Ωχροσταχτάρα	Pallid swift	Apus pallidus	✔	✔	-

Ορνιθόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Πεδινή Πέρδικα	Grey partridge	Perdix perdix	-	✔	-
Πετροπέρδικα	Rock partridge	Alectoris graeca	-	-	✔
Μπεκάτσα	Eurasian woodcock	Scolopax rusticola	-	✔	-
Ορτύκι	Common quail	Coturnix coturnix	-	✔	✔

Κούκοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Κούκος	Common cuckoo	Cuculus canorus	✔	✔	-

Σπίζες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Καρδερίνα	European goldfinch	Carduelis carduelis	✔	✔	✔
Σπίνος	Eurasian chaffinch	Fringilla coelebs	✔	✔	-
Χειμωνόσπινος	Brambling	Fringilla montifringilla	✔	-	-
Πύρρουλας	Eurasian bullfinch	Pyrrhula pyrrhula	-	✔	-
Χιονάδα	Horned lark	Eremophila alpestris	-	-	✔
Σταυρομύτης	Red crossbill	Loxia curvirostra	-	✔	-
Φανέτο	Common linnet	Linaria cannabina	-	-	✔
Σκαρθάκι	European serin	Serinus serinus	✔	✔	-
Φλώρος	European greenfinch	Chloris chloris	-	✔	-
Λούγαρο	Eurasian siskin	Spinus spinus	✔	✔	-
Κοκκοθραύστης	Hawfinch	Coccothraustes coccothraustes	-	✔	-

Τσίχλες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Τσαρτσάρα	Mistle thrush	Turdus viscivorus	-	✔	-
Τσίχλα	Song thrush	Turdus philomelos	-	✔	-
Κεδρότσιχλα	Fieldfare	Turdus pilaris	-	✔	-
Κότσυφας	Common blackbird	Turdus merula	✔	✔	-
Γαλαζοκότσυφας	Blue rock thrush	Monticola solitarius	✔	-	-
Χιονοκότσυφας	Ring ouzel	Turdus torquatus	-	-	✔
Πυρροκότσυφας	Common rock thrush	Monticola saxatilis	-	-	✔

Τσιχλόνια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Τσιφτάς	Corn bunting	Emberiza calandra	-	-	✔
Βλαχοτσίχλονο	Ortolan bunting	Emberiza hortulana	-	-	✔
Βουνοτσίχλονο	Rock bunting	Emberiza cia	-	-	✔
Σιρλοτσίχλονο	Cirl bunting	Emberiza cirlus	-	✔	✔
Χρυσοτσίχλονο	Yellowhammer	Emberiza citrinella	-	-	✔

Σπουργίτια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Σπιτοσπουργίτης	House sparrow	Passer domesticus	✔	✔	-
Δεντροσπουργίτης	Eurasian tree sparrow	Passer montanus	-	✔	-

Κεφαλάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Αετομάχος	Red backed shrike	Lanius collurio	✔	✔	✔

Σουσουράδες & Κελάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Λευκοσουσουράδα	White Wagtail	Motacilla alba	✔	✔	-
Σταχτοσουσουράδα	Grey Wagtail	Motacilla cinerea	✔	✔	-
Ωχροκελάδα	Tawny pipit	Anthus campestris	-	-	✔
Νεροκελάδα	Water pipit	Anthus spinoletta	-	✔	-
Δεντροκελάδα	Tree pipit	Anthus trivialis	-	✔	-

Κορυδαλλοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Κατσουλιέρης	Crested lark	Galerida cristata	-	✔	-
Σιταρήθρα	Eurasian skylark	Alauda arvensis	-	-	✔
Δεντροσταρήθρα	Woodlark	Lullula arborea	-	✔	-

Παπαδίτσες, τσομπανάκοι και συγγενή

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Καλόγερος	Great tit	Parus major	✔	✔	-
Ελατοπαπαδίτσα	Coal tit	Periparus ater	✔	✔	-
Λοφιοπαπαδίτσα	Crested tit	Lophophanes cristatus	-	✔	-
Αιγίθαλος	Long-tailed tit	Aegithalos caudatus	✔	✔	-
Γαλαζοπαπαδίτσα	Eurasian blue tit	Cyanistes caeruleus	✔	✔	-
Κλειδωνάς	Sombre tit	Poecile lugubris	✔	✔	-
Καστανοπαπαδίτσα	Marsh tit	Poecile palustris	✔	✔	-
Καμποδεντροβάτης	Short-toed treecreeper	Certhia brachydactyla	-	✔	-
Βραχοτσοπανάκος	Western rock nuthatch	Sitta neumayer	✔	-	-
Δεντροτσοπανάκος	Eurasian nuthatch	Sitta europaea	✔	✔	-
Τρυποφράχτης	Wren	Troglodytes troglodytes	✔	✔	-

Τσιροβάκοι, τριλιστές & βασιλίσκοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Μαυροσκούφης	Eurasian blackcap	Sylvia atricapilla	✔	✔	-
Θαμνοτσιροβάκος	Common whitethroat	Curruca communis	✔	✔	-
Πυρροβασιλίσκος	Common firecrest	Regulus ignicapilla	✔	✔	-
Χρυσοβασιλίσκος	Goldcrest	Regulus regulus	✔	✔	-
Ψευταηδόνι	Cetti's warbler	Cettia cetti	✔	✔	-

Ψάλτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Χιονοψάλτης	Alpine accentor	Prunella collaris	-	-	✔
Θαμνοψάλτης	Dunnock	Prunella modularis	✔	-	-

Φυλλοσκόποι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Δασοφυλλοσκόπος	Wood warbler	Phylloscopus sibilatrix	-	✔	-
Δεντροφυλλοσκόπος	Common chiffchaff	Phylloscopus collybita	✔	✔	-

Αιγοθηλίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Γιδοβύζι	European nightjar	Caprimulgus europaeus	-	✔	-

Μυγοχάφτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Σταχτομυγοχάφτης	Spotted flycatcher	Muscicapa striata	✔	✔	-
Κρικομυγοχάφτης	Collared flycatcher	Ficedula albicollis	-	✔	-
Δρυομυγοχάφτης	Semicollared flycatcher	Ficedula semitorquata	✔	-	-
Μαυρομυγοχάφτης	European pied flycatcher	Ficedula hypoleuca	-	✔	-
Καρβουνιάρης	Black redstart	Phoenicurus ochruros	✔	✔	✔
Φοινίκουρος	Common redstart	Phoenicurus phoenicurus	-	-	✔
Σταχτοπετρόκλης	Northern wheatear	Oenanthe oenanthe	-	-	✔
Ασπροκωλίνα	Western black-eared wheatear	Oenanthe melanoleuca	-	✔	-
Μαυρολαίμης	European stonechat	Saxicola rubicola	-	✔	✔
Κοκκινολαίμης	European robin	Erithacus rubecula	✔	✔	-
Αηδόνι	Common nightingale	Luscinia megarhynchos	✔	✔	-

Νεροκότσυφες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Νεροκότσυφας	White-throated dipper	Cinclus cinclus	✔	-	-

Οριολίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Άγ.Νικόλαος	Μαυρόπευκα	Αλπικά
Συκοφάγος	Eurasian Golden Oriole	Oriolus Oriolus	-	✔	-

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος