Η φύση του Ζαγορίου

Τα πουλιά στο Ζαγόρι

Το Ζαγόρι, που στο παρόν αφιέρωμα ταυτίζεται με την έκταση από την Κόνιτσα μέχρι τα βλαχοχώρια του Μετσόβου και από τον Αώο μέχρι τα κράσπεδα του Καλπακίου και της Λάψιστας, είναι μια μεγάλη ορεινή περιοχή που περιλαμβάνει ψηλά βουνά, όπως το συγκρότημα της Τύμφης, χαράδρες, όπως την κοιλάδα του Αώου και το φαράγγι του Βίκου, ημιορεινούς κάμπους, όπως των Σουδενών, δάση κωνοφόρων και δρυών, μεσογειακούς θαμνώνες και γεωργικές εκτάσεις.

Η μεγάλη αυτή έκταση περιλαμβάνει ένα ευρύτατο φάσμα φυσικών πόρων και φιλοξενεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες ορνιθοπανίδες της χώρας. Το παρόν κεφάλαιο παρουσιάζει συνοπτικά τα σημαντικότερα συστατικά του τοπίου του Ζαγορίου και συνοψίζει τις μέχρι τώρα γνωστές παρατηρήσεις, που αθροίζουν 163 είδη.

Αρπακτικά

Η ορνιθοπανίδα των αρπακτικών του Ζαγορίου είναι ιδιαιτερα πλούσια. Οι σημαντικότερες παρουσίες είναι Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), ο Σταυραετός (Hieraetus pennatus), ο Φιδαετός (Circaetus gallicus), ο Ασπροπάρης (Neophron percnopterus) και τα γεράκια Πετρίτης (Falco peregrinus) και Χρυσογέρακο (Falco biarmicus).

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Ασπροπάρης	Egyptian vulture	Neophron percnopterus	-	✔	✔
Όρνιο	Griffon vulture	Gyps fulvus	-	✔	✔
Χρυσαετός	Golden eagle	Aquila chrysaetos	-	✔	✔
Σπιζαετός	Bonelli's eagle	Aquila fasciata	-	✔	-
Γερακαετός	Booted eagle	Aquila pennata	-	✔	-
Φιδαετός	Short-toed snake eagle	Circaetus gallicus	✔	✔	✔
Γερακίνα	Common buzzard	Buteo buteo	✔	✔	-
Αετογερακίνα	Long-legged buzzard	Buteo rufinus	-	-	✔
Σφηκιάρης	European honey buzzard	Pernis apivorus	✔	✔	-
Διπλοσάινο	Eurasian goshawk	Accipiter gentilis	✔	✔	-
Ξεφτέρι	Eurasian sparrowhawk	Accipiter nisus	✔	✔	-
Σαΐνι	Levant sparrowhawk	Accipiter brevipes	-	✔	-
Πετρίτης	Peregrine falcon	Falco peregrinus	-	✔	-
Βραχοκιρκίνεζο	Kestrel	Falco tinnunculus	-	✔	✔
Κιρκινέζι	Lesser kestrel	Falco naumanni	-	✔	-
Μαυροπετρίτης	Eleonora's falcon	Falco eleonorae	-	✔	-
Δεντρογέρακο	Eurasian hobby	Falco subbuteo	-	-	✔
Μαυροκιρκίνεζο	Red-footed falcon	Falco vespertinus	-	✔	-
Χρυσογέρακο	Lanner falcon	Falco biarmicus	-	✔	-
Καλαμόκιρκος	Western marsh harrier	Circus aeruginosus	-	✔	-
Χειμωνόκιρκος	Hen harrier	Circus cyaneus	-	✔	-
Στεπόκιρκος	Pallid harrier	Circus macrourus	-	✔	-
Λιβαδόκιρκος	Montagu's harrier	Circus pygargus	-	✔	✔

Νυχτοπούλια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Μπούφος	Eagle owl	Bubo bubo	✔	✔	-
Νανόμπουφος	Long-eared owl	Asio otus	-	✔	-
Αιγωλιός	Boreal Owl	Aegolius funereus	-	✔	-
Κουκουβάγια	Little Owl	Athene noctua	-	✔	-
Χουχουριστής	Tawny Owl	Strix aluco	✔	✔	-
Γκιώνης	Scops Owl	Otus scops	-	✔	-

Πελαργοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Λευκοπελαργός	White stork	Ciconia ciconia	-	✔	-
Μαυροπελαργός	Black stork	Ciconia nigra	✔	✔	-

Ερωδιοί, υδρόβια και παρυδάτια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Σταχτοτσικνιάς	Grey heron	Ardea cinerea	-	✔	-
Λευκοτσικνιάς	Little egret	Egretta garzetta	-	✔	-
Κορμοράνος	Cormorant	Phalacrocorax carbo	-	✔	-
Λασπότρυγγας	Wood sandpiper	Tringa glareola	-	✔	-
Δασότρυγγας	Green sandpiper	Tringa ochropus	✔	-	-
Νανοβουτηχτάρι	Little grebe	Tachybaptus ruficollis	-	✔	-
Φαλαρίδα	Eurasian coot	Fulica atra	-	✔	-
Νερόκοτα	Common moorhen	Gallinula chloropus	-	✔	-
Ποταμοσφυριχτής	Little ringed plover	Charadrius dubius	-	✔	-
Ακτίτης	Common Sandpiper	Actitis hypoleucos	-	✔	-
Μαχητής	Ruff	Calidris pugnax	-	✔	-
Νανοσκαλίδρα	Little stint	Calidris minuta	-	✔	-

Δρυοκολάπτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Μαύρος Δρυοκολάπτης	Black woodpecker	Dryocopus martius	✔	✔	-
Πράσινος Δρυοκολάπτης	European green woodpecker	Picus viridis	✔	✔	-
Σταχτής Δρυοκολάπτης	Grey-headed woodpecker	Picus canus	✔	✔	-
Λευκονώτης Δρυοκολάπτης	White-backed woodpecker	Dendrocopos leucotos	✔	✔	-
Πευκοδρυοκολάπτης	Great spotted woodpecker	Dendrocopos major	✔	✔	-
Βαλκανικός Δρυοκολάπτης	Syrian woodpecker	Dendrocopos syriacus	-	✔	-
Μεσαίος Δρυοκολάπτης	Middle spotted woodpecker	Leiopicus medius	-	✔	-
Νανοδρυοκολάπτης	Lesser spotted woodpecker	Dryobates minor	-	✔	-
Στραβολαίμης	Eurasian wryneck	Jynx torquilla	-	✔	-

Κορακοειδή

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Κόρακας	Raven	Corvus corax	-	✔	✔
Κουρούνα	Carrion crow	Corvus cornix	✔	✔	✔
Κάργια	Western jackdaw	Corvus monedula	-	✔	-
Κίσσα	Eurasian jay	Garrulus glandarius	✔	✔	-
Καρακάξα	Eurasian magpie	Pica pica	✔	✔	-
Κιτρινοκαλιακούδα	Alpine chough	Pyrrhocorax graculus	-	✔	✔
Κοκκινοκαλιακούδα	Red-billed chough	Pyrrhocorax pyrrhocorax	-	✔	✔
Ψαρόνι	Common starling	Sturnus vulgaris	-	✔	-

Κορακιόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Χαλκοκουρούνα	European roller	Coracias garrulus	-	✔	-
Τσαλαπετεινός	Eurasian hoopoe	Upupa epops	-	✔	✔
Αλκυόνα	Kingfisher	Alcedo atthis	✔	✔	-

Περιστερόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Δεκαοχτούρα	Eurasian collared dove	Streptopelia decaocto	-	✔	-
Τρυγόνι	European turtle dove	Streptopelia turtur	-	✔	-
Φάσσα	Common wood pigeon	Columba palumbus	✔	-	-
Αγριοπερίστερο	Rock dove	Columba livia	-	✔	-

Χελιδόνια & σταχτάρες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Σπιτοχελίδονο	Western house martin	Delichon urbicum	✔	✔	-
Σταβλοχελίδονο	Barn swallow	Hirundo rustica	✔	✔	-
Μιλτοχελίδονο	Red-rumped swallow	Cecropis daurica	✔	✔	-
Βραχοχελίδονο	Eurasian crag martin	Ptyonoprogne rupestris	-	✔	✔
Οχθοχελίδονο	Sand martin	Riparia riparia	-	✔	-
Βουνοσταχτάρα	Alpine swift	Tachymarptis melba	✔	✔	-
Σταχτάρα	Common swift	Apus apus	✔	✔	-
Ωχροσταχτάρα	Pallid swift	Apus pallidus	✔	✔	-

Ορνιθόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Πετροπέρδικα	Rock partridge	Alectoris graeca	-	-	✔

Κούκοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Κούκος	Common cuckoo	Cuculus canorus	-	✔	✔

Σπίζες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Καρδερίνα	European goldfinch	Carduelis carduelis	✔	✔	✔
Σπίνος	Eurasian chaffinch	Fringilla coelebs	✔	✔	✔
Πύρρουλας	Eurasian bullfinch	Pyrrhula pyrrhula	✔	-	-
Χιονόστρουθος	White-winged snowfinch	Montifringilla nivalis	-	-	✔
Χιονάδα	Horned lark	Eremophila alpestris	-	-	✔
Σταυρομύτης	Red crossbill	Loxia curvirostra	✔	-	-
Φανέτο	Common linnet	Linaria cannabina	-	-	✔
Σκαρθάκι	European serin	Serinus serinus	✔	✔	-
Φλώρος	European greenfinch	Chloris chloris	✔	✔	✔
Λούγαρο	Eurasian siskin	Spinus spinus	-	✔	-
Κοκκοθραύστης	Hawfinch	Coccothraustes coccothraustes	-	✔	-

Τσίχλες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Τσαρτσάρα	Mistle thrush	Turdus viscivorus	✔	✔	-
Κεδρότσιχλα	Fieldfare	Turdus pilaris	-	✔	-
Τσίχλα	Song thrush	Turdus philomelos	-	✔	-
Κοκκινότσιχλα	Redwing	Turdus iliacus	-	✔	-
Χιονοκότσυφας	Ring ouzel	Turdus torquatus	-	✔	-
Κότσυφας	Common blackbird	Turdus merula	✔	✔	✔
Γαλαζοκότσυφας	Blue rock thrush	Monticola solitarius	-	✔	-
Πυρροκότσυφας	Common rock thrush	Monticola saxatilis	-	✔	✔

Τσιχλόνια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Τσιφτάς	Corn bunting	Emberiza calandra	-	✔	✔
Βλαχοτσίχλονο	Ortolan bunting	Emberiza hortulana	-	✔	✔
Βουνοτσίχλονο	Rock bunting	Emberiza cia	✔	✔	✔
Σιρλοτσίχλονο	Cirl bunting	Emberiza cirlus	-	✔	✔
Χρυσοτσίχλονο	Yellowhammer	Emberiza citrinella	-	-	✔

Σπουργίτια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Σπιτοσπουργίτης	House sparrow	Passer domesticus	✔	✔	-
Δεντροσπουργίτης	Eurasian tree sparrow	Passer montanus	-	✔	-
Χωραφοσπουργίτης	Spanish sparrow	Passer hispaniolensis	-	✔	-

Κεφαλάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Αετομάχος	Red backed shrike	Lanius collurio	✔	✔	✔
Σταχτοκεφαλάς	Lesser grey shrike	Lanius minor	-	✔	-
Κοκκινοκεφαλάς	Woodchat shrike	Lanius senator	-	✔	-

Σουσουράδες & Κελάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Λευκοσουσουράδα	White Wagtail	Motacilla alba	✔	✔	-
Σταχτοσουσουράδα	Grey Wagtail	Motacilla cinerea	✔	✔	-
Κιτρινοσουσουράδα	Western Yellow Wagtail	Motacilla flava	-	✔	-
Ωχροκελάδα	Tawny pipit	Anthus campestris	-	-	✔
Νεροκελάδα	Water pipit	Anthus spinoletta	-	✔	✔
Δεντροκελάδα	Tree pipit	Anthus trivialis	-	✔	-
Λιβαδοκελάδα	Meadow pipit	Anthus pratensis	-	✔	-

Κορυδαλλοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Κατσουλιέρης	Crested lark	Galerida cristata	-	✔	-
Σιταρήθρα	Eurasian skylark	Alauda arvensis	-	-	✔
Δεντροσταρήθρα	Woodlark	Lullula arborea	-	✔	✔
Μικρογαλιάντρα	Greater short-toed lark	Calandrella brachydactyla	-	-	✔

Ποταμίδες & Στριτσίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Καλαµοποταµίδα	Eurasian reed warbler	Acrocephalus scirpaceus	-	✔	-
Ωχροστριτσίδα	Olivaceous Warbler	Iduna pallida	-	✔	-
Κιτρινοστριτσίδα	Icterine warbler	Hippolais icterina	✔	-	-

Παπαδίτσες, τσομπανάκοι και συγγενή

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Καλόγερος	Great tit	Parus major	✔	✔	✔
Ελατοπαπαδίτσα	Coal tit	Periparus ater	✔	✔	✔
Λοφιοπαπαδίτσα	Crested tit	Lophophanes cristatus	✔	✔	-
Αιγίθαλος	Long-tailed tit	Aegithalos caudatus	✔	✔	-
Γαλαζοπαπαδίτσα	Eurasian blue tit	Cyanistes caeruleus	✔	✔	-
Βουνοπαπαδίτσα	Willow tit	Poecile montanus	✔	✔	-
Καστανοπαπαδίτσα	Marsh tit	Poecile palustris	✔	✔	-
Κλειδωνάς	Sombre tit	Poecile lugubris	-	✔	✔
Τοιχοδρόμος	Wallcreeper	Tichodroma muraria	-	-	✔
Καμποδεντροβάτης	Short-toed treecreeper	Certhia brachydactyla	✔	✔	-
Βουνοδεντροβάτης	Eurasian treecreeper	Certhia familiaris	✔	✔	-
Βραχοτσοπανάκος	Western rock nuthatch	Sitta neumayer	-	✔	-
Δεντροτσοπανάκος	Eurasian nuthatch	Sitta europaea	✔	✔	-
Τρυποφράχτης	Wren	Troglodytes troglodytes	✔	✔	-

Τσιροβάκοι, τριλιστές & βασιλίσκοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Κηποτσιροβάκος	Garden warbler	Sylvia borin	-	✔	✔
Μαυροσκούφης	Eurasian blackcap	Sylvia atricapilla	✔	✔	-
Κοκκινοτσιροβάκος	Eastern subalpine warbler	Curruca cantillans	-	✔	✔
Θαμνοτσιροβάκος	Common whitethroat	Curruca communis	-	✔	✔
Βουνοτσιροβάκος	Lesser Whitethroat	Curruca curruca	-	✔	✔
Μαυροτσιροβάκος	Sardinian warbler	Curruca melanocephala	-	✔	-
Πυρροβασιλίσκος	Common firecrest	Regulus ignicapilla	✔	✔	-
Χρυσοβασιλίσκος	Goldcrest	Regulus regulus	✔	✔	-
Ψευταηδόνι	Cetti's warbler	Cettia cetti	✔	✔	-

Ψάλτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Χιονοψάλτης	Alpine accentor	Prunella collaris	-	✔	✔
Θαμνοψάλτης	Dunnock	Prunella modularis	-	✔	-

Φυλλοσκόποι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Δασοφυλλοσκόπος	Wood warbler	Phylloscopus sibilatrix	✔	✔	-
Δεντροφυλλοσκόπος	Common chiffchaff	Phylloscopus collybita	✔	✔	-
Βουνοφυλλοσκόπος	Eastern Bonelli's warbler	Rhadina orientalis	-	✔	-

Αιγοθηλίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Γιδοβύζι	European nightjar	Caprimulgus europaeus	-	✔	-

Μυγοχάφτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Σταχτομυγοχάφτης	Spotted flycatcher	Muscicapa striata	✔	✔	-
Κρικομυγοχάφτης	Collared flycatcher	Ficedula albicollis	-	✔	-
Μαυρομυγοχάφτης	European pied flycatcher	Ficedula hypoleuca	-	✔	-
Δρυομυγοχάφτης	Semicollared flycatcher	Ficedula semitorquata	✔	-	-
Καρβουνιάρης	Black redstart	Phoenicurus ochruros	-	✔	✔
Φοινίκουρος	Common redstart	Phoenicurus phoenicurus	-	✔	-
Σταχτοπετρόκλης	Northern wheatear	Oenanthe oenanthe	✔	✔	✔
Ασπροκωλίνα	Western black-eared wheatear	Oenanthe melanoleuca	-	✔	-
Καστανολαίμης	Whinchat	Saxicola rubetra	-	✔	-
Μαυρολαίμης	European stonechat	Saxicola rubicola	-	✔	✔
Κοκκινολαίμης	European robin	Erithacus rubecula	✔	✔	✔
Αηδόνι	Common nightingale	Luscinia megarhynchos	-	✔	-

Νεροκότσυφες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Νεροκότσυφας	White-throated dipper	Cinclus cinclus	✔	✔	-

Οριολίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Ορεινό δάσος	Χαράδρα Βίκου	Αλπική ζώνη
Συκοφάγος	Eurasian Golden Oriole	Oriolus Oriolus	-	✔	-

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος