Εθνικό Πάρκο Δάσους Δαδιάς

Τα πουλιά του Ε.Π. Δάσους Δαδιάς

Το Δάσος Δαδιάς παρουσιάζει μια ιδιαίτερα πλούσια ορνιθοπανίδα, με βάση την οποία άλλωστε αξιολογήθηκε και προστατεύτηκε ως σημαντική περιοχή. Χάρη σε ένα ατελείωτο μωσαϊκό που συντίθεται από μεγάλες ενότητες πυκνών συστάδων ώριμων πεύκων και δρυών, που ποικίλονται από μεγάλα ξέφωτα, συνεχών θαμνοτόπων, άγριων φυτοφρακτών, φωτεινών πετρότοπων και δυσπρόσιτων ορθοπλαγιών, αλλά και λόγω των ιδιαίτερων κλιματικών συνθηκών, το Δάσος Δαδιάς αποτελεί ένα τεράστιο καταφύγιο πουλιών, τόσο ειδών των δασών χαμηλού υψομέτρου και της μακκίας, όσο ειδών που είναι συνδεδεμένα με βιοτόπους μεγαλύτερου υψομέτρου στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Βασικό συστατικό της ορνιθολογικής αξίας της περιοχής είναι η παρουσία 43 αρπακτικών ειδών (ημερόβια και νυκτόβια) από τα 47 της Ελλάδας, ενώ ακόμα και στα Στρουθιόμορφα, στη Δαδιά συναντάται το 70% των ειδών της Ελλάδας. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η ύπαρξη 28 ειδών μή στρουθιόμορφων πουλιών, ένα μέγεθος που δείχνει ότι τα οικοσυστήματα της περιοχής παρέχουν κατάλληλες συνθήκες σε είδη με ιδιαίτερες απαιτήσεις βιοτόπων, όπως ώριμα δάση με εναλλαγή καταστάσεων, υγροτοπικές θέσεις κ.ά.

Συνολικά έχουν καταγραφεί συστηματικά τα τελευταία χρόνια τα πιο κάτω 170 είδη, ενώ ακόμα περίπου 50 είδη έχουν καταγραφεί περιστασιακά ή λίγο παλιότερα.

Αρπακτικά

Συνοπτικά, στη Δαδιά συναντώνται οι περισσότεροι μεγάλοι αετοί της ελληνικής πανίδας, όπως ο Βασιλαετός, ο Θαλασσαετός, o Κραυγαετός, ο Στικταετός, ο Χρυσαετός, ο Φιδαετός και ο Γερακαετός.

Παρόντα είναι και πολλά από τα γεράκια της ελληνικής ορνιθοπανίδας, τόσο τα είδη του δάσους, όπως το Διπλοσάϊνο και το Ξεφτέρι όσο και τα είδη των ανοιχτών βιοτόπων, όπως το Βραχοκιρκίνεζο και ο Πετρίτης.

Τέλος, τα δύο μέλη του γένους Milvus, o Τσίφτης και o Ψαλιδιάρης εντοπίζονται συχνά στην περιοχή.

Συνολικά, έχουν παρατηρηθεί 36 από τα 38 ευρωπαϊκά ημερόβια αρπακτικά πουλιά. Από αυτά, 19 ή 20 είδη αναπαράγονται στην περιοχή.

Από τα πιο πάνω αρπακτικά, 17 είδη ξεχειμωνιάζουν στην περιοχή, όπως ο Στικταετός που εμφανίζεται μόνο το χειμώνα, καθώς και αρκετά άτομα Θαλασσαετού, Βασιλαετού και Αετογερακίνας προερχόμενα από βορειότερες χώρες. Τέλος, καταγράφονται και ορισμένα είδη, όπως ο Ψαραετός, που περνούν από την περιοχή πολύ σπάνια και μόνο κατά την περίοδο της μετανάστευσης.

Οι πληθυσμοί των περισσότερων αρπακτικών που έχουν καταγραφεί εδώ είναι ιδιαίτερα μεγάλοι, αποτελώντας ένα σημαντικό τμήμα του ελληνικού πληθυσμού. Ιδιαίτερα σημαντικοί είναι οι πληθυσμοί του Κραυγαετού στον Έβρο, του Σταυραετού και της Αετογερακίνας. Η περιοχή όμως κατέχει τη μοναδική θέση στην Ελλάδα όπου καταγράφεται ο μεγαλύτερος πληθυσμός του Μαυρόγυπα στη ΝΑ Ευρώπη, καθώς και ένας πολύ σημαντικός πληθυσμός Όρνιων.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Μαυρόγυπας	Cinereous vulture	Aegypius monachus
Όρνιο	Griffon vulture	Gyps fulvus
Ασπροπάρης	Egyptian vulture	Neophron percnopterus
Χρυσαετός	Golden eagle	Aquila chrysaetos
Βασιλαετός	Eastern imperial eagle	Aquila heliaca
Σπιζαετός	Bonelli's eagle	Aquila fasciata
Γερακαετός	Booted eagle	Aquila pennata
Θαλασσαετός	White-tailed Eagle	Haliaeetus albicilla
Κραυγαετός	Lesser Spotted Eagle	Clanga pomarina
Στικταετός	Greater spotted eagle	Clanga clanga
Φιδαετός	Short-toed snake eagle	Circaetus gallicus
Ψαραετός	Osprey	Pandion haliaetus
Γερακίνα	Common buzzard	Buteo buteo
Αετογερακίνα	Long-legged buzzard	Buteo rufinus
Σφηκιάρης	European honey buzzard	Pernis apivorus
Ψαλιδιάρης	Red kite	Milvus milvus
Τσίφτης	Black kite	Milvus migrans
Διπλοσάινο	Eurasian goshawk	Accipiter gentilis
Ξεφτέρι	Eurasian sparrowhawk	Accipiter nisus
Σαΐνι	Levant sparrowhawk	Accipiter brevipes
Πετρίτης	Peregrine falcon	Falco peregrinus
Βραχοκιρκίνεζο	Kestrel	Falco tinnunculus
Κιρκινέζι	Lesser kestrel	Falco naumanni
Δεντρογέρακο	Eurasian hobby	Falco subbuteo
Μαυροκιρκίνεζο	Red-footed falcon	Falco vespertinus
Χρυσογέρακο	Lanner falcon	Falco biarmicus
Καλαμόκιρκος	Western marsh harrier	Circus aeruginosus
Χειμωνόκιρκος	Hen harrier	Circus cyaneus

Νυχτοπούλια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Μπούφος	Eagle owl	Bubo bubo
Χουχουριστής	Tawny Owl	Strix aluco
Κουκουβάγια	Little Owl	Athene noctua
Γκιώνης	Scops Owl	Otus scops

Μη στρουθιόμορφα

Γλάροι & γλαρόνια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Ασημόγλαρος της Μεσογείου	Yellow Legged Gull	Larus michahellis
Ποταμογλάρονο	Common tern	Sterna hirundo

Κορμοράνοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κορμοράνος	Cormorant	Phalacrocorax carbo

Παρυδάτια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Δασότρυγγας	Green sandpiper	Tringa ochropus
Μπεκατσίνι	Common snipe	Gallinago gallinago

Υδρόβια πουλιά
(Πάπιες, χήνες, βουτηχτάρια,
νερόκοτες, φαλαρίδες, κοτσέλες, πουλάδες)

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Πρασινοκέφαλη πάπια	Mallard	Anas platyrhynchos
Κιρκίρι	Eurasian teal	Anas crecca

Χαραδριόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Ποταμοσφυριχτής	Little ringed plover	Charadrius dubius

Ερωδιοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σταχτοτσικνιάς	Grey heron	Ardea cinerea
Αργυροτσικνιάς	Great egret	Ardea alba
Λευκοτσικνιάς	Little egret	Egretta garzetta
Κρυπτοτσικνιάς	Squacco heron	Ardeola ralloides
Νυχτοκόρακας	Black-crowned night heron	Nycticorax nycticorax

Πελεκάνοι, Πελαργοί, Φοινικότερα και Ίβιδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Αργυροπελεκάνος	Dalmatian pelican	Pelecanus crispus
Ροδοπελεκάνος	Great white pelican	Pelecanus onocrotalus
Λευκοπελαργός	White stork	Ciconia ciconia
Μαυροπελαργός	Black stork	Ciconia nigra

Στρουθιόμορφα

Στην περιοχή μελέτης έχει καταγραφεί μεγάλη ποικιλία ειδών στρουθιόμορφων, ανάμεσα στα οποία πολλά σπάνια και μοναδικά στην Ελλάδα είδη, όπως δρυοκολάπτες, Χαλκοκουρούνα, Ψαλτοτσιροβάκος, Παρδαλοκεφαλάς, Αμμοπετροκλής κ.α.. Συνολικά έχουν παρατηρηθεί 115 είδη, από τα οποία 59 είδη καταγράφηκαν στη διάρκεια ανοιξιάτικων καταμετρήσεων.

Δρυοκολάπτες

Η αναγνώριση στη Δαδιά εννέα από τα δέκα είδη δρυοκολαπτών που υπάρχουν στην Ευρώπη υποδηλώνει την ποικιλότητα των δασών. Συγχρόνως όμως η παρουσία τους λειτουργεί και σαν βιολογικός δείκτης για την υγεία αυτών των δασών, αφού το κάθε είδος δρυοκολάπτη τρέφεται σε διαφορετικό τμήμα του δέντρου, ή με διαφορετικά είδη εντόμων. Η χρησιμότητα των δρυοκολαπτών, για την υγεία και σταθερότητα ενός δάσους είναι μεγάλη και αρκετά γνωστή, καθώς τρέφονται κυρίως με έντομα που καταστρέφουν τα δέντρα, συμβάλοντας στη σταθερότητα και μείωση του πληθυσμού των φλοιοφάγων εντόμων.

Πέρα από αυτό, οι δρυοκολάπτες, με την ικανότητα που έχουν να ανοίγουν τρύπες σε γέρικα ή νεκρά δέντρα, προσφέρουν χώρους φωλιάσματος σε πολλά άλλα εντομοφάγα πουλιά του δάσους, που δεν είναι ικανά να δημιουργήσουν από μόνα τους αυτές τις τρύπες. Ανάμεσα σε αυτά τα είδη πουλιών, αξίζει να αναφερθούν ο Δεντροτσοπανάκος (Sitta europaea), ο Δενδροβάτης (Certhia familiaris), οι παπαδίτσες (Parus sp.), ενώ πολλά θηλαστικά, όπως νυχτερίδες, μυωξοί και κουνάβια χρησιμοποιούν επίσης αυτές τις κοιλότητες. Η μεγάλη μείωση ή και εξαφάνιση από δασικές περιοχές των παραπάνω τόσο χρήσιμων για το δάσος πουλιών, οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην απομάκρυνση από τα δάση των γέρικων ή και ξερών δέντρων.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Μαύρος Δρυοκολάπτης	Black woodpecker	Dryocopus martius
Πράσινος Δρυοκολάπτης	European green woodpecker	Picus viridis
Σταχτής Δρυοκολάπτης	Grey-headed woodpecker	Picus canus
Λευκονώτης Δρυοκολάπτης	White-backed woodpecker	Dendrocopos leucotos
Πευκοδρυοκολάπτης	Great spotted woodpecker	Dendrocopos major
Μεσαίος Δρυοκολάπτης	Middle spotted woodpecker	Leiopicus medius
Βαλκανικός Δρυοκολάπτης	Syrian woodpecker	Dendrocopos syriacus
Νανοδρυοκολάπτης	Lesser spotted woodpecker	Dryobates minor
Στραβολαίμης	Eurasian wryneck	Jynx torquilla

Κορακοειδή

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κόρακας	Raven	Corvus corax
Σταχτοκουρούνα	Carrion crow	Corvus cornix
Κάργια	Western jackdaw	Corvus monedula
Κίσσα	Eurasian jay	Garrulus glandarius
Καρακάξα	Eurasian magpie	Pica pica
Ψαρόνι	Common starling	Sturnus vulgaris

Κορακιόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Χαλκοκουρούνα	European roller	Coracias garrulus
Μελισσοφάγος	European bee-eater	Merops apiaster
Τσαλαπετεινός	Eurasian hoopoe	Upupa epops
Αλκυόνη	Kingfisher	Alcedo atthis

Περιστερόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Δεκαοχτούρα	Eurasian collared dove	Streptopelia decaocto
Τρυγόνι	European turtle dove	Streptopelia turtur
Αγριοπερίστερο	Rock dove	Columba livia
Φασσοπερίστερο	Stock dove	Columba oenas
Φάσσα	Common wood pigeon	Columba palumbus

Χελιδόνια & σταχτάρες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σπιτοχελίδονο	Western house martin	Delichon urbicum
Σταβλοχελίδονο	Barn swallow	Hirundo rustica
Μιλτοχελίδονο	Red-rumped swallow	Cecropis daurica
Οχθοχελίδονο	Sand martin	Riparia riparia
Βραχοχελίδονο	Eurasian crag martin	Ptyonoprogne rupestris
Βουνοσταχτάρα	Alpine swift	Tachymarptis melba
Σταχτάρα	Common swift	Apus apus
Ωχροσταχτάρα	Pallid swift	Apus pallidus

Ορνιθόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Ορτύκι	Common quail	Coturnix coturnix
Φασιανός	Pheasant	Phasianus colchicus

Κούκοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κούκος	Common cuckoo	Cuculus canorus

Σπίζες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Καρδερίνα	European goldfinch	Carduelis carduelis
Σπίνος	Eurasian chaffinch	Fringilla coelebs
Χειμωνόσπινος	Brambling	Fringilla montifringilla
Σταυρομύτης	Red crossbill	Loxia curvirostra
Φανέτο	Common linnet	Linaria cannabina
Σκαρθάκι	European serin	Serinus serinus
Φλώρος	European greenfinch	Chloris chloris
Λούγαρο	Eurasian siskin	Spinus spinus
Κοκκοθραύστης	Hawfinch	Coccothraustes coccothraustes
Πύρρουλας	Eurasian bullfinch	Pyrrhula pyrrhula

Τσίχλες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Τσαρτσάρα	Mistle thrush	Turdus viscivorus
Τσίχλα	Song thrush	Turdus philomelos
Κοκκινότσιχλα	Redwing	Turdus iliacus
Κότσυφας	Common blackbird	Turdus merula
Γαλαζοκότσυφας	Blue rock thrush	Monticola solitarius
Πυρροκότσυφας	Common rock thrush	Monticola saxatilis

Τσιχλόνια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Τσιφτάς	Corn bunting	Emberiza calandra
Αμπελουργός	Black-headed bunting	Emberiza melanocephala
Βλαχοτσίχλονο	Ortolan bunting	Emberiza hortulana
Βουνοτσίχλονο	Rock bunting	Emberiza cia
Σιρλοτσίχλονο	Cirl bunting	Emberiza cirlus
Χρυσοτσίχλονο	Yellowhammer	Emberiza citrinella

Νεροκότσυφες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Νεροκότσυφας	White-throated dipper	Cinclus cinclus

Σπουργίτια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σπιτοσπουργίτης	House sparrow	Passer domesticus
Δεντροσπουργίτης	Eurasian tree sparrow	Passer montanus
Χωραφοσπουργίτης	Spanish sparrow	Passer hispaniolensis

Κεφαλάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Αετομάχος	Red backed shrike	Lanius collurio
Παρδαλοκεφαλάς	Masked shrike	Lanius nubicus
Σταχτοκεφαλάς	Lesser grey shrike	Lanius minor
Κοκκινοκεφαλάς	Woodchat shrike	Lanius senator

Σουσουράδες & Κελάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Λευκοσουσουράδα	White Wagtail	Motacilla alba
Σταχτοσουσουράδα	Grey Wagtail	Motacilla cinerea
Κιτρινοσουσουράδα	Western Yellow Wagtail	Motacilla flava
Ωχροκελάδα	Tawny pipit	Anthus campestris
Λιβαδοκελάδα	Meadow pipit	Anthus pratensis
Δεντροκελάδα	Tree pipit	Anthus trivialis

Κορυδαλλοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κατσουλιέρης	Crested lark	Galerida cristata
Σιταρήθρα	Eurasian skylark	Alauda arvensis
Δεντροσταρήθρα	Woodlark	Lullula arborea
Γαλιάντρα	Calandra lark	Melanocorypha calandra
Μικρογαλιάντρα	Greater short-toed lark	Calandrella brachydactyla

Ποταμίδες & Στριτσίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Ωχροστριτσίδα	Olivaceous Warbler	Iduna pallida
Κιτρινοστριτσίδα	Icterine warbler	Hippolais icterina
Λιοστριτσίδα	Olive-tree warbler	Hippolais olivetorum

Παπαδίτσες, Τσοπανάκοι και λοιποί συγγενείς

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Καλόγερος	Great tit	Parus major
Ελατοπαπαδίτσα	Coal tit	Periparus ater
Αιγίθαλος	Long-tailed tit	Aegithalos caudatus
Γαλαζοπαπαδίτσα	Eurasian blue tit	Cyanistes caeruleus
Καστανοπαπαδίτσα	Marsh tit	Poecile palustris
Κλειδωνάς	Sombre tit	Poecile lugubris
Λοφιοπαπαδίτσα	Crested tit	Lophophanes cristatus
Υφάντρα	Eurasian penduline tit	Remiz pendulinus
Καμποδεντροβάτης	Short-toed treecreeper	Certhia brachydactyla
Βουνοδεντροβάτης	Eurasian treecreeper	Certhia familiaris
Δεντροτσοπανάκος	Eurasian nuthatch	Sitta europaea
Τρυποφράκτης	Wren	Troglodytes troglodytes

Τσιροβάκοι, τριλιστές & βασιλίσκοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Μαυροσκούφης	Eurasian blackcap	Sylvia atricapilla
Κοκκινοτσιροβάκος	Eastern subalpine warbler	Curruca cantillans
Θαμνοτσιροβάκος	Common whitethroat	Curruca communis
Βουνοτσιροβάκος	Lesser Whitethroat	Curruca curruca
Μαυροτσιροβάκος	Sardinian warbler	Curruca melanocephala
Μελωδοτσιροβάκος	Eastern Orphean warbler	Curruca crassirostris
Δενδροτσιροβάκος	Western Orphean warbler	Curruca hortensis
Γερακοτσιροβάκος	Barred warbler	Curruca nisoria
Πυρροβασιλίσκος	Common firecrest	Regulus ignicapilla
Χρυσοβασιλίσκος	Goldcrest	Regulus regulus
Ψευταηδόνι	Cetti's warbler	Cettia cetti

Ψάλτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Θαμνοψάλτης	Dunnock	Prunella modularis

Φυλλοσκόποι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Θαμνοφυλλοσκόπος	Willow warbler	Phylloscopus trochilus
Δασοφυλλοσκόπος	Wood warbler	Phylloscopus sibilatrix
Δεντροφυλλοσκόπος	Common chiffchaff	Phylloscopus collybita
Βουνοφυλλοσκόπος	Eastern Bonelli's warbler	Phylloscopus orientalis
Δυτικός Βουνοφυλλοσκόπος	Western Bonelli's warbler	Phylloscopus bonelli

Αιγοθηλίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Γιδοβύζι	European nightjar	Caprimulgus europaeus

Μυγοχάφτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σταχτομυγοχάφτης	Spotted flycatcher	Muscicapa striata
Δρυομυγοχάφτης	Semicollared flycatcher	Ficedula semitorquata
Νανομυγοχάφτης	Red-breasted flycatcher	Ficedula parva
Καρβουνιάρης	Black redstart	Phoenicurus ochruros
Φοινίκουρος	Common redstart	Phoenicurus phoenicurus
Σταχτοπετρόκλης	Northern wheatear	Oenanthe oenanthe
Αμμοπετρόκλης	Isabelline wheatear	Oenanthe isabellina
Ασπροκωλίνα	Western black-eared wheatear	Oenanthe melanoleuca
Καστανολαίμης	Whinchat	Saxicola rubetra
Μαυρολαίμης	European stonechat	Saxicola rubicola
Κοκκινολαίμης	European robin	Erithacus rubecula
Αηδόνι	Common nightingale	Luscinia megarhynchos

Οριολίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Συκοφάγος	Eurasian Golden Oriole	Oriolus oriolus

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος