Υγρότοποι της Αττικής

Υγρότοπος Βραυρώνας

Ένα από τα μαγικά στοιχεία του αττικού πολιτισμού, η Βραυρώνα συντιστά την επιτομή της συνύπαρξης της φυσικής ομορφιάς με την πνευματική ανάταση. Μέσα στον προαιώνιο ποτάμιο τοπίο, όπου τα αβαθή νερά δεν λίμναζαν αλλά κυλούσαν ήσυχα και σταθερά, λατρεύτηκε από την αρχή των ιστορικών χρόνων η θεά Άρτεμις, σοφή προστάτιδα των ζώων και εναργής ρυθμιστής της θήρας.

Το ιερό της Αρτέμιδας που στέκεται σήμερα στο χώρο αποτελείται από κτίσματα του 6ου αιώνα π.Χ. Τα σημαντικότερα σωζόμενα στοιχεία του ιερού είναι ο ναός της Αρτέμιδας, η στοά, η ιερή πηγή, η γέφυρα των κλασσικών χρόνων στον Ερασινό, το γυμνάσιο. Είναι γνωστό ότι στο μυχό του κόλπου είχε αναπτυχθεί τοπικό λιμάνι. Τα ευρήματα που προέκυψαν από την ανασκαφή του ιερού και άφθονο εξηγηματικό υλικό εκτίθενται στο παρακείμενο Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας. Νεότερο μνημείο της θέσης είναι ο μεταβυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου.

Γύρω από τον λαμπρό αρχαιολογικό χώρο απλώνεται, προστατευτικός και συμπληρωματικός, ο υγρότοπος της Βραυρώνας. Πρόκειται για την πλατιά κοίτη του Ερασίνου, ενός μικρού ποταμού με αργή ροή νερού, που σύντομα απλώνεται περισσότερο και εκβάλλει μέσα από ένα αμμοαργιλώδες δέλτα στη νότια Ευβοϊκή θάλασσα, απέναντι από το νησάκι της Βραώνας.

Τα πουλιά

Η περιοχή της Βραυρώνας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες θέσεις της Αττικής για την ορνιθοπανίδα.

Τα αρπακτικά αντιπροσωπεύονται από πολλά μη ορεινά είδη, όπως ο Φιδαετός, ο Καλαμόκιρκος και ο Χειμωνόκιρκος, η Γερακίνα και η Αετογερακίνα, ο Στεπόκιρκοι και ο Γερακαετός, ο Πετρίτης, το Μαυροκιρκίνεζο και το Βραχοκιρκίνεζο.

Εδώ ενδημούν όλοι οι ερωδιοί της Ελλάδας, δηλαδή ο Σταχτοτσικνιάς, ο Αργυροτσικνιάς, ο Λευκοτσικνιάς, ο Πορφυροτσικνιάς, ο Μικροτσικνιάς, ο Κρυπτοτσικνιάς και ο Νυχτοκόρακας.

Τα παρυδάτια εκπροσωπούνται από τα περισσότερα συνήθη πουλάδων, ενώ τα υδρόβια περιλαμβάνουν αρκετά είδη πάπιας. Στους λασπότοπους και την ακτή σιγοτρέχουν ποταμοσφυριχτές, αμμοσφυριχτές, καλαμοκανάδες, λασπότρυγγες και δασότρυγγες, ενώ στη ρηχή θάλασσα γυροπετάνε πολλά είδη γλάρων.

Ιδιαίτερα μεγάλη είναι και η ποικιλία των μικρότερων πουλιών και περιλαμβάνει δεκάδες είδη στρουθιόμορφων.

Στην έκταση ανάμεσα στον υγρότοπο, το αεροδρόμιο "Ε. Βενιζέλος", την Αττική Οδο και το Μαρκόπουλο απλώνεται ο κάμπος του Μαρκόπουλου, μια άλλοτε ολοζώντανη ενότητα αγροτικών δραστηριοτήτων. Σήμερα η περιοχή είναι μάλλον βουβή, αλλά όχι εγκαταλελειμένη και τα παλιά κτήματα καλλιεργούνται ακόμα, αν και με λιγότερο εκτατικές μεθόδους. Στην περιοχή αυτή θα βρούμε πολλά είδη πουλιών των φρυγάνων και των αγροτικών τοπίων, και κυρίως δύο είδη που δύσκολα θα συναντήσει κανείς στην Αττική, το Κουφαηδόνι και τον Κισσόκουκο.

Το καθεστώς του αρχαιολογικού χώρου διευκόλυνε τη θέσπιση και εφαρμογή μέτρων προστασίας και έτσι ο υγρότοπος της Βαυρώνας είναι από τα πιο φροντισμένα σημεία της αττικής γης. Ανάμεσα σε άλλα, ο επισκέπτης θα βρει κατατοπιστικές πινακίδες και αρκετές πληροφορίες για την κίνησή του στο χώρο.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος