Τα Ρόμπολα
Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου
Τα Ρόμπολα
Το Ρόμπολο (Pinus heldreichii ή Λευκόδερμη πεύκη), είναι ένα σκληροτράχηλο πεύκο, προσαρμοσμένο στις άγριες συνθήκες του ψηλού βουνού. Ξεχωρίζει εύκολα από τη Μαύρη πεύκη επειδή δεν καλύπτεται από επιμήκεις, παχιές φέτες φλοιού που ξεφλουδίζει, αλλά από ένα μπακλαβαδωτό, συμπαγές και λεπτό "δέρμα", που όταν σπάζει αφήνει να φανεί ο κατάλευκος κορμός, ένα ξύλο εξαιρετικής αντοχής, το καλύτερο υλικό για την επιπλοποιΐα και την ξυλογλυπτική.
Στη Βάλια Κάλντα, το Ρόμπολο καταλαμβάνει όλες τις πλαγιές πάνω από τα 1400 μ., καθώς και τα υψίπεδα των κορυφών. Χαρακτηριστική είναι η παρουσία του στις δυτικές πλαγιές του Μαυροβουνίου, όπου καλύπτει όλη την ανύψωση του βουνού από το ύψος της λίμνης Πηγών Αώου μέχρι τα λιβάδια στο Πάντε Λάκκου και τη Φλέγκα.
Ρόμπολα στη Βόρεια Πίνδο
Πατήστε για μεγέθυνση
Ρόμπολα στη Βόρεια Πίνδο
Σαν γνήσιο κωνοφόρο, το Ρόμπολο καρποφορεί με άφθονα κουκουνάρια, πλούσια σε σπόρους. Eκτός της αναπαραγωγής του είδους, τα κουκουνάρια φροντίζουν και ένα πλήθος από πουλιά του δάσους, που ξέρουν ότι όταν δέσουν οι σπόροι θα βρουν εδώ άφθονη τροφή. Παράλληλα, το δάσος των ρόμπολων αποτελεί μια ζώνη ευκαιρίας για τα πουλιά που προσπαθούν να επεκταθούν σε περιοχές μικρότερου ανταγωνισμού από συγγενή είδη, συχνά του ίδιου γένους. Τέλος, όλες αυτές οι πουλοκοινωνίες αποτελούν με τη σειρά τους ένα ακόμα πεδίο διατροφής για τα αρπακτικά του δάσους και των λιβαδιών, που θα κυνηγήσουν εύκολα τη λεία τους στα αραιά ρόμπολα.
Γνωριμία με τα ρόμπολα της Βάλια Κάλντα
Οι πιο προσιτές διαδρομές για την εξερεύνηση του χώρου του Ρόμπολου είναι η οδική ανάβαση στο οροπέδιο Πάντε Λάκλου του Μαυροβουνίου και η ορειβατική πορεία προς την κορυφή Μπάλτσες. Και οι δυο διαδρομές βρίσκονται στη Βάλια Κάλντα, αλλά προσπελαύνονται από διαφορετικές πύλες: η πρώτη από το Μέτσοβο, μέσω του περιμετρικού δρόμου της λίμνης Πηγών Αώου και στη συνέχεια μέσω του δρόμου εξυπηρέτησης του καταφυγίου στο Μαυροβούνι (αποτυπώνεται με κόκκινο σύμβολο στο χάρτη), ενώ η δεύτερη περιπλανάται στα γυμνά, εντυπωσιακά τοπία της πιο ομαλής κορυφής της Βάλια Κάλντα, τις Μπάλτσες (με πράσινο σύμβολο στο χάρτη). Και οι δύο διαδρομές προσφέρουν άφθονες εμπειρίες και εκπληκτικές εικόνες.
Τα πουλιά στα Ρόμπολα
Ο Σταυρομύτης (Loxia curvirostra)
Το πιο εντυπωσιακό ανάμεσα στα πουλιά που συχνάζουν στα ρόμπολα είναι αναμφίβολα ο Σταυρομύτης. Τόσο το ελληνικό, όσο και το αγγλικό (Red crossbill) και το επιστημονικό όνομά του (Loxia curvirostra) αναφέρονται στο ράμφος του, που αποτελείται από δύο σιαγόνες με τεμνόμενες άκρες και συνιστά το τέλειο εργαλείο για να ανοίξει κανείς τα κελύφη των σπόρων του πεύκου. Οι σταυρομύτες ανεβαίνουν στις αρχές του καλοκαιριού στα ρόμπολα και τα φλύαρα κοπάδια τους παραμένουν εδώ μέχρι να ολοκληρώσουν τη συγκομιδή.
Τα πουλιά στα Ρόμπολα
Λοφιοπαπαδίτσα (Lophophanes cristatus)
Μια ακόμα αξιοπρόσεκτη παρουσία είναι η Λοφιοπαπαδίτσα (Lophophanes cristatus), η πιο όμορφη από τις παπαδίτσες της Ελλάδας. Αγαπά και αυτή τα ρόμπολα και περιτρέχει με επιμέλεια όλη τη δομή των κλαδιών, ψάχνοντας για ακάρεα και πολύ μικρά έντομα.
Τα πουλιά στα Ρόμπολα
Βουνοδεντροβάτης (Certhia familiaris)
Μπορεί ο κορμός του ρόμπολου να μην έχει το βαθύ ανάγλυφο του Μαυρόπευκου, παρόλα αυτά φιλοξενεί και αυτός τα συνήθη έντομα της επιφάνειας του ξύλου. Αυτά ακριβώς τα ζουζούνια αποτελούν τη λεία του Βουνοδεντροβάτη (Certhia familiaris), που σκαρφαλώνει έναν προς έναν όλους τους κορμούς, από κάτω προς τα πάνω και συνήθως ελικοειδώς, μελετώντας την κάθε σχισμή και συλλαμβάνοντας με το μακρύτατο ράμφος του το παραμικρό ζουζούνι. Ο οικολογικός ρόλος του Βουνοδεντροβάτη επικαλύπτεται με την αντίστοιχη δουλειά του ξαδέρφου του, του Καμποδεντροβάτη (Certhia brachydactyla) και έτσι τα δύο είδη έχουν μοιράσει το ορεινό δάσος σε δύο επικράτειες: ο Καμποδεντροβάτης κράτησε τα μαυρόπευκα και έδωσε στον Βουνοδεντροβάτη τα ρόμπολα, άρα ο πρώτος φτάνει μέχρι τα 1400-1500 μ., ενώ ο άλλος ζει ψηλότερα, μέχρι τα 1900 μ.
Τα πουλιά στα Ρόμπολα
Κούκος (Cuculus canorus)
Ένα από τα πουλιά που δεν θα περίμενε να δει κανείς στα 1800 μέτρα είναι αναμφίβολα ο Κούκος (Cuculus canorus). Και όμως, οι κούκοι περιπλανώνται στο ανώτερο όριο του δάσους, αναζητώντας ανάμεσα στα πουλιά των ορεινών λιβαδιών κηδεμόνες για τα αυγά τους, ακριβώς όπως κάνουν και χαμηλότερα. Η παρουσία τους είναι έντονη στις αρχές του καλοκαιριού, την εποχή δηλαδή που οι Σταχτοπετρόκληδες και τα Φανέτα οργανώνουν την αναπαραγωγή τους.
Τα πουλιά στα Ρόμπολα
Φλώρος (Chroris chloris)
Τέλος, διάφορα άλλα είδη, τυπικά του δάσους, όπως οι κατακίτρινοι Φλώροι (Chroris chloris), οι πολύχρωμες Καρδερίνες, οι φιλοπερίεργες Ελατοπαπαδίτσες, οι διακριτικοί Κοκκινολαίμηδες και μέχρι και τα κοινότατα Κοτσύφια, ανεβαίνουν στη ζώνη του Ρόμπολου για να επωφεληθούν της σύντομης αλλά γεμάτης ένταση περιόδου ζωής του δάσους και των λιβαδιών. Ανάμεσά τους, πιο ελκυστικά οπτικά είναι τα Χρυσοτσίχλονα, εντυπωσιακά τσιχλόνια που αστράφτουν ολόλαμπρα στο κυανό φόντο του αλπικού ουρανού.
Τα πουλιά στα Ρόμπολα
Διπλοσάινο (Accipiter gentilis)
Και όλη αυτή η χαρούμενη παρέα προκαλεί το ενδιαφέρον των φτερωτών καταδιωκτικών, όπως το Διπλοσάινο (Accipiter gentilis), που δεν διστάζει να βγει έξω από τα πυκνά δάση και να κυνηγήσει μικρόπουλα στα ρόμπολα. Η άφιξή του προκαλεί πανικό στα στρουθιόμορφα, που έχουν πικρή εμπειρία της πτητικής ικανότητάς του και της ακρίβειας των κοφτερών νυχιών του. Αλλά δεν υπάρχει πάνω στον πλανήτη τόπος να κρυφτείς από τις δύο όψεις της ζωής.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide greece
Εθνικο Παρκο Βορειας Πινδου
Οι οδηγοί Ζαγόρι topoguide και Βάλια Κάλντα topoguide είναι διαθέσιμοι για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide greece. Το Ζαγόρι και η Βάλια Κάλντα περιλαμβάνονται στην ομάδα της Βόρειας Ελλάδας. Αποκτήστε τους οδηγούς Ζαγόρι topoguide και Βάλια Κάλντα topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Οι οδηγοί Ζαγόρι topoguide και Βάλια Κάλντα topoguide είναι επίσης διαθέσιμοι για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό του Ζαγορίου και τον οδηγό της Βάλια Κάλντα ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, επιλέγοντάς τους από την ομάδα της Βόρειας Ελλάδας.
Η εφαρμογή topoguide greece παρέχει ενεργητική πλοήγηση κατά μήκος της διαδρομής, καθώς και έναν πλούσιο οδηγό στη γεωγραφία, τη φύση και τον πολιτισμό των περιοχών.
Όλα τα σημεία ενδιαφέροντος που απεικονίζονται στο χάρτη αποτελούν διαδραστικές πηγές πληροφορίας της εφαρμογής: στο πεδίο, κάθε σημείο προβάλλεται αυτόματα στην οθόνη όταν το πλησιάζουμε και μας οδηγεί στο σχετικό λήμα του ψηφιακού οδηγού που περιέχεται στην εφαρμογή.