Η Μόρφα
Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου
Η Μόρφα
Το τοπίο στη Μόρφα
Πατήστε για μεγέθυνση
Το τοπίο στη Μόρφα
Η Μόρφα, μαζί με τους όγκους Τσούκκα Ρόσσα, Κουκουρούντζος και Φλάμπουρο (που είναι μάλλον μικρά ορεινά συγκροτήματα, παρά απλά υψώματα) σχηματίζουν ένα πολυκόρυφο πέταλο μέσα στη λεκάνη απορροής του Αώου.
Αν και κανένα από τα παραπάνω βουνά δεν ξεπερνά τα 2000 μ., το συνολικό ανάγλυφο είναι περίπλοκο, απόκρημνο και δυσνόητο και η αλληλουχία των τεσσάρων όγκων προσειδιάζει με μικρή οροσειρά. Η ενότητα είναι ελάχιστα γνωστή στους περιηγητές και φυσιοδίφες και επιπλέον δεν έχει καθόλου εσωτερική κατοίκηση. Πράγματι, τα λίγα χωριά που φωλιάζουν στις εξωτερικές πτυχές του συμπλέγματος παραμένουν ακόμα και σήμερα απόμακρα και σχετικά απομονωμένα: το πιο γνωστό χωριό της περιοχής, η Βοβούσα, βρίσκεται πολύ χαμηλά, στον άξονα του Αώου, η Λάιστα κρύβεται κάτω από το Φλάμπουρο (όπως και ο παλιός και εντελώς ανύπαρκτος σήμερα δορυφόρος της, τα Καλύβια Λάιστας), ενώ το Ελατοχώρι, το Μακρίνο και το Φλαμπουράρι έχουν χτίσει διεξόδους προς το Μέτσοβο και το νότιο Ζαγόρι.
Στην ακμή της ράχης της Μόρφας, τα ρόμπολα δίνουν τη θέση τους σε λιβάδια με φτέρες και αγροστώδη
Πατήστε για μεγέθυνση
Στην ακμή της ράχης της Μόρφας, τα ρόμπολα δίνουν τη θέση τους σε λιβάδια με φτέρες και αγροστώδη
Μοναδικό κομβικό συστατικό της δαιδαλώδους αυτής ενότητας είναι η Μόρφα: από τους αυχένες της περνούσε - και εξακολουθεί να περνά - η κύρια σύνδεση ανάμεσα στο Ζαγόρι και τη Βοβούσα, από την οποία γινόταν - και γίνεται και σήμερα - η επαφή των Βλάχων του Ανατολικού Ζαγορίου με τα Βλαχοχώρια των Γρεβενών.
Όπως μαρτυρά το τοπίο, εκτός από ζώνη διέλευσης, η Μόρφα και ο γειτονικός Κουκουρούντζος υπήρξαν περιοχές εποχικής κατοίκησης κτηνοτρόφων, κυρίως Σαρακατσαναίων, αλλά και ντόπιων και Βλάχων. Οι εγκαταστάσεις τους, πρόχειρα παραπήγματα στο όριο του δάσους της οξιάς, είναι σήμερα δυσδιάκριτες και μόνο τα υλοτομημένα δέντρα, οι παρόδιες κρήνες και οι γυμνές ακμές των κορυφογραμμών προδίδουν την έκταση της δραστηριότητας.
Το σούρουπο από τη Μόρφα, με το τελευταίο φως πίσω από την Τραπεζίτσα
Πατήστε για μεγέθυνση
Το σούρουπο από τη Μόρφα, με το τελευταίο φως πίσω από την Τραπεζίτσα
Καθώς η στέψη της Μόρφας πλησιάζει τα 1700 μ., οι τελικές πλαγιές είναι ντυμένες με αραιά ρόμπολα, που συμπληρώνουν τα εκτενή δάση μαυρόπευκων, οξιάς και ελάτης των πτυχώσεων. Το μίγμα δασικών και λιβαδικών τοπίων, μαζί με τα λιγοστά αλλά εμφανή βράχινα συγκροτήματα συνθέτουν ένα τοπίο ιδιαίτερης αρμονίας. Η Μόρφα είναι η "Όμορφη ράχη", ένας τόπος απλών σχημάτων, βαθιών χρωμάτων και απαλών θροϊσμάτων.
Η ράχη της Μόρφας
Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus) στα ρόμπολα της Μόρφας
Εκτός από βασικό οδικό διάσελο, η Μόρφα είναι και το αναπόδραστο πέρασμα όλων των μεγάλων ζώων, τετράποδων και πετούμενων. Από εδώ αλλάζουν κοιλάδα οι αρκούδες, όταν οι βορινές πλαγιές στρωθούν με χιόνι, από εδώ περνούν οι αετοί και οι λύκοι, εδώ κερδίζουν ύψος οι γερακίνες.
Ταυτόχρονα, τα ζαρκάδια και τα αγριογούρουνα κυκλοφορούν ανενόχλητα στις πτυχές της και στις ράχες κυνηγούν γεράκια των πετροπλαγιών και του ορίου του δάσους. Στα λιβάδια ανθίζουν δεκάδες είδη ορχιδέας και πολλά άλλα είδη φυτών των ορεινών λιβαδιών.
Εξερευνώντας τη Μόρφα
Ακόμα και μέσα από μια σχετικά εύκολη οδική περιήγηση, η Μόρφα δεν θα μας απογοητεύσει: ο κύριος χωματόδρομος Γυφτόκαμπου-Βοβούσας είναι βατός και όχι εντελώς έρημος, ειδικά όταν δουλεύουν τα συνεργεία των υλοτόμων. Φτάνοντας κοντά στο διάσελο, θα βρούμε πολλές θέσεις εξαίρετης θέας, από όπου η αναμονή λίγων ωρών μπορεί να ανταμοιφθεί με μοναδικές παρατηρήσεις, όπως ζαρκάδια, δεντρογέρακα και χρυσαετό. Ένας δευτερεύων δρόμος διατρέχει τις νότιες πλαγιές, όπου στα ρυάκια και τα πετρολίβαδα θα ανακαλύψουμε πολλά ενδιαφέροντα φυτά. Η οδική διαδρομή σημειώνεται με κόκκινο σύμβολο στο χάρτη.
Η ράχη της Μόρφας
Δεντρογέρακο (Falco subbuteo) στα ρόμπολα της Μόρφας
Η εκτός δρόμου περιπλάνηση είναι πάντα πιο γενναιόδωρη. Ένα εύκολο δρομάκι θα μας φέρει προς τον Κουκουρούτζο και τις ράχες του, τις οποίες μπορούμε να εξερευνήσουμε κατά βούληση προς τα δυτικά και τα νότια, από δρομάκια ή κόψεις. Οι κορυφούλες του Κουκουρούτζου έχουν εκλπηκτική θέα προς όλο το Ανατολικό και Κεντρικό Ζαγόρι, τη λάκκα του Αώου και τις κορυφές της Βάλια Κάλντα.
Η ράχη της Μόρφας
Αετομάχος (Lanius collurio) στα ρόμπολα της Μόρφας
Η ποικιλία θηλαστικών και πουλιών που θα συναντήσουμε εδώ πάνω είναι συνάρτηση του χρόνου παραμονής, πάντως δυνητικά καλύπτουν όλο το εύρος της πανίδας του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου. Αντίστοιχα είναι και τα φυτά, οπωσδήποτε στο εύρος των ειδών που ενδημούν στο φλύσχη, το φτωχότερο από τα πετρώματα της περιοχής.
Οι προτεινόμενες πορείες φαίνονται με πράσινο σύμβολο στο χάρτη.
Η ράχη της Μόρφας
Κούκος (Cuculus canorus) στη Μόρφα
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide greece
Εθνικο Παρκο Βορειας Πινδου
Οι οδηγοί Ζαγόρι topoguide και Βάλια Κάλντα topoguide είναι διαθέσιμοι για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide greece. Το Ζαγόρι και η Βάλια Κάλντα περιλαμβάνονται στην ομάδα της Βόρειας Ελλάδας. Αποκτήστε τους οδηγούς Ζαγόρι topoguide και Βάλια Κάλντα topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Οι οδηγοί Ζαγόρι topoguide και Βάλια Κάλντα topoguide είναι επίσης διαθέσιμοι για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό του Ζαγορίου και τον οδηγό της Βάλια Κάλντα ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, επιλέγοντάς τους από την ομάδα της Βόρειας Ελλάδας.
Η εφαρμογή topoguide greece παρέχει ενεργητική πλοήγηση κατά μήκος της διαδρομής, καθώς και έναν πλούσιο οδηγό στη γεωγραφία, τη φύση και τον πολιτισμό των περιοχών.
Όλα τα σημεία ενδιαφέροντος που απεικονίζονται στο χάρτη αποτελούν διαδραστικές πηγές πληροφορίας της εφαρμογής: στο πεδίο, κάθε σημείο προβάλλεται αυτόματα στην οθόνη όταν το πλησιάζουμε και μας οδηγεί στο σχετικό λήμα του ψηφιακού οδηγού που περιέχεται στην εφαρμογή.