Λέσβος: Πέτρα-Βαφειός
Βόρεια Λέσβος
Βαφειός-Στύψη
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Αγναντεύοντας τη Στύψη
Πατήστε για μεγέθυνση
Αγναντεύοντας τη Στύψη. Διακρίνεται ο πετρόχτιστος δρόμος
Η διαδρομή Βαφειός-Στύψη ακολουθεί το παλιό ορεινό μονοπάτι, που αποτελεί και τη συντομότερη οδό ανάμεσα στα δύο χωριά. Στο ψηλότερο τμήμα της πορείας θα διασχίσουμε ορεινά οροπέδια και πιο χαμηλά το γεωργικό οροπέδιο Κάμπος Παναγιάς. Θα καταλήξουμε στη Στύψη κατεβαίνοντας με ελιγμούς μέσα στο μεγάλο βράχινο αμφιθέατρο που την προστατεύει από το βοριά.

Ο Βαφειός
Πατήστε για μεγέθυνση
Ο Βαφειός
Η διαδρομή ξεκινά από το οδικό κέντρο του Βαφειού και ακολουθώντας τη σήμανση φτάνει στο πάνω μέρος του χωριού. Συνεχίζουμε σε χωματόδρομο μέχρι να βρούμε το μονοπάτι προς τη Στύψη (υπάρχει ο μεταλλικός στύλος της σήμανση, λείπουν οι πινακίδες). Το μονοπάτι είναι καθαρό και έχει μια μάλλον δυσδιάκριτη σήμανση με κόκκινα σημάδια, χρειάζεται ωστόσο προσοχή γιατί υπάρχουν μικρά τοπικά παρακλάδια.

Η ποτίστρα στο μέσον της ανάβασης

Αλώνι στο οροπέδιο Λίμνες
Συνεχίζουμε σε χωματόδρομο κακής βατότητας μέχρι μικρότερο λιβάδι, όπου αφήνουμε το δρόμο και αποκλίνουμε δεξιά σε ανοιχτό μονοπάτι.

Στο μονοπάτι, φεύγοντας από τις Λίμνες

Ο κάμπος της Παναγιάς
Πατήστε για μεγέθυνση
Ο κάμπος της Παναγιάς

Σήμανση
Πινακίδες και σημάδια

Η σήμανση του αγώνα Lesvos Trail είναι με χάρτινα βέλη και μόνο στη μία φορά.
Στην πρώτη διασταύρωση λείπουν οι πινακίδες κατεύθυνσης και είναι εύκολο να την προσπεράσετε. Στις υπόλοιπες διακλαδώσεις υπάρχουν πολύ καλές πινακίδες κατεύθυνσης.

Επισημάνσεις και χρήσιμα
Γκιόλια, λούτσες και γούρνες

Στο οροπέδιο Λίμνες θα δούμε, μέσα στα κτήματα, παλιές διαμορφώσεις στο μητρικό πέτρωμα, όπου συγκρατείτο το νερό, όπως στις φυσικές λούτσες. Οι τεχνητές αυτές λούτσες λέγονται "γκιόλια" τοπικά - όρος που χρησιμοποείται και σε άλλες περιοχές.
Το πιο αξιοσημείωτο στοιχείο στον τομέα διαχείρισης των υδάτινων πόρων, που το συναντάμε σε ποτίστες της περιοχής, είναι οι πέτρινες γούρνες, λαξεμένες σε ορθογώνια μπλοκ του αδιαπέρατου ηφαιστειακού πετρώματος. Οι γούρνες αυτές, ακατάλυτες στο χρόνο, έμειναν σε χρήση παράλληλα με τις κτιστές ποτίστρες.

Γεώτοποι
Αποστρογγυλεμένες λάβες

Οι μορφές αυτές, που θυμίζουν τους ογκόλιθους γρανιτών του Βώλακα Τήνου, είναι το αποτέλεσμα της χημικής και αιολικής αποσάθρωσης (“Spheroidal weathering”) πάνω στους αρχικά γωνιώδεις όγκους, που έχουν κερματιστεί πάνω στο πρότυπο των ρωγμών και διακλάσεων του μητρικού πετρώματος.
Τόσο το τμήμα του ογκόλιθου που βρίσκεται μέσα στο έδαφος, όσο και αυτό που είναι εκτεθειμένο στις επιδράσεις των εξωτερικών συνθηκών, αποσαθρώνονται προς ένα αμμώδες υλικό, που δημιουργεί το στείρο έδαφος αυτών των θέσεων. Καθώς οι γωνιώδεις ακμές παρουσιάζουν μεγαλύτερη επιφάνεια έκθεσης στο περιβάλλον, είναι αυτές που διαβρώνονται ταχύτερα, με αποτέλεσμα ο ογκόλιθος να πλησιάζει σταδιακά στο σφαιρικό ή ωοειδές σχήμα. Η ισότροπη κρυστάλλωση του αρχικού μαγματικού υλικού συνεισφέρει στη συμμετρία του σχήματος.

Φύση
Βλάστηση: Φρύγανα, χαμηλή και ψηλή θαμνώδης βλάστηση. Συστάδες πρίνων και κέδρων. Συστάδες φυλλοβόλων δρυών.
Φυλλοβόλες δρύες

Πιο ενδιαφέρουσα είναι παρουσία ατόμων της Μακρόλεπης δρυός, τα ακρόκλαδα της οποίας φέρουν βελανίδια ντυμένα μέσα στα εντυπωσιακά "μαλλιαρά" κύπελλά τους (φωτογραφία).
Οι συστάδες δρυός συνδυάζονται με πλούσια φρύγανα και πολλά ποώδη φυτά, ενώ συσπειρώνουν πολλά είδη μανιταριών. Παράλληλα, με τους καρπούς τους συντηρούν πολλά είδη τρωκτικών και πουλιών.
Χλωρίδα: Χλωρίδα της χαμηλότερης ζώνης. Χλωρίδα του θαμνώνα της Λέσβου.
Πανίδα: Πουλιά του θαμνώνα και των ημιορεινών λιβαδιών. Κοινά ημερόβια και νυκτόβια αρπακτικά. Κουνάβι, αλεπού. Όλα τα ερπετά της Λέσβου.

Πολιτισμός
Εκκλησίες της Στύψης

Ο ενοριακός ναός της Στύψης είναι αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα. Πρόκειται για μια μεγαλόπρεπη τρίκλιτη βασιλική με εσωτερικό τρούλο φτιαγμένη εξ' ολοκλήρου από ντόπια καλοδουλεμένη πέτρα. Η οικοδόμηση του ναού διήρκεσε σχεδόν 50 χρόνια και ολοκληρώθηκε μόλις το 1970.
Παλιότερος της Αγίας Τριάδας είναι ο ναός της Παναγίας Φανερωμένης (φωτογραφία), που εγκαινιάστηκε το 1904.
Εκτός του οικισμού υπάρχει ακόμα το παλιό ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου.

Σύνδεση με άλλες διαδρομές
1. Διαδρομή Στύψη-Πετρί
2. Διαδρομή Βαφειός-Πέτρα
3. Διαδρομή Πέτρα-Βαφειός
4. Διαδρομή Βαφειός-Πρφ. Ηλίας 1
5. Διαδρομή Βαφειός-Πρφ. Ηλίας 2

Εξυπηρετήσεις
Βαφειός: Εστιατόριο και ταβέρνα, ενοικιαζόμενα διαμερίσματα και δωμάτια, ξενώνες.
Στύψη: Εστιατόριο, ταβέρνες και καφέ.