Λέσβος: Στύψη-Πετρί

Βόρεια Λέσβος

Στύψη-Πετρί

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Η διαδρομή Στύψη-Πετρί ακολουθεί τη φυσική οδό από το οροπέδιο Κάμπος και μετά τον Άγιο Δημήτριο περνά από την πολύ σημαντική πηγή της Λιγώνας για να πάρει τον τοπικό χωματόδρομο προς το Πετρί.

Διαδρομή Στύψη-Πετρί: Πάνω από τη Στύψη

Η Στύψη είναι κτισμένη στη ΝΔ πλευρά του Λεπέτυμνου. Το όνομα του χωριού προέρχεται από την στυπτηρία (διπλό θειϊκό άλας αργιλίου και καλίου) που χρησιμοποιείται στην φαρμακευτική, την κατεργασία των δερμάτων και τις βαφές. Η στυπτηρία εξορύσσεται στην περιοχή.

Διαδρομή Στύψη-Πετρί
Στις πύλες της Λιγώνας
Πατήστε για μεγέθυνση

Το χωριό έχει γεωργικό προσανατολισμό, με κύριο αντικείμενο την ελιά και το λάδι. Το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού αποτελείται από παλιά, διόρωφα πετρόχτιστα σπίτια, ενώ ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δύο μεγάλες εκκλησίες της Κοίμησης της Θεοτόκου (του 1904) και η ενοριακή της Αγίας Τριάδας.

Το Δημοτικό Σχολείο του χωριού κατασκευάστηκε στη δεκαετία 1930 και είναι χαρακτηριστικό δείγμα σχολικής αρχιτεκτονικής της περιόδου.

Η πορεία ξεκινά από τον κεντρικό δρόμο της Στύψης. Ανεβαίνουμε με δρομάκια στο πάνω όριο του κατοικημένου κελύφους και εντοπίζουμε την αρχή του πετρόχτιστου δρόμου προς το οροπέδιο Κάμπος. Ο ετυπωσιακός αυτός δρόμος υποδεικνύει τη συντομότερη οδό κα ιελίσσεται μέσα στο μεγάλο γρανιτικό αμφιθέατρο στα νότια του οικισμού. Από εδώ θα ακολουθήσουμε το χωματόδρομο επί 2.5 χλμ. Στην έξοδο του οροπεδίου, θα δούμε το ξωκλήσι της Παναγίας και το παλαιό ανοιχτό ιερό. Φτάνοντας στο ύψος του Αγίου Δημητρίου, αξίζει να κατέβουμε λίγα μέτρα για να δούμε τα ερείπια της βυζαντινής εκκλησίας, δίπλα στον παλιό ομώνυμο ναό, και να πάρουμε νερό από την πηγή.

Διαδρομή Στύψη-Πετρί: Το ανοικτό ιερό της Παναγιάς

Περίπου 300 μ. από τον Άγιο Δημήτριο, μπαίνουμε αριστερά (πινακίδες) σε χαλασμένο δρομάκι, που μας οδηγεί σε οργωμένο κτήμα. Διασχίζουμε το κτήμα και φτάνουμε σε ώμο με χαρακτηριστικούς γρανιτένιους ογκόλιθους και άπλετη θέα στον κόλπο της Πέτρας. Συνεχίζουμε σε κατηφορικό μονοπάτι, με κάποια προβλήματα βατότητας, μέχρι τη ρεματιά. Η σήμανση στο σκέλος αυτό είναι σαφώς καλύτερη, με το τοπικό Κόκκινο Τετράγωνο

Διαδρομή Στύψη-Πετρί
Το πλάτωμα του Αγίου Δημητρίου
Πατήστε για μεγέθυνση

Από εδώ μπορούμε να επισκεφθούμε την πηγή της Λιγώνας, 150μ. προς τα ανάντι της ρεματιάς. Το κύριο μονοπάτι, πλατύ και καθαρό συνεχίζει στην αντίκρυ όχθη και σταδιακά γίνεται δρομάκι που φτάνει σε μεγάλη κτηνοτροφική εγκατάσταση. Από εδώ θα συνεχίσουμε σε χωματόδρομο μέχρι το Πετρί. Θα διασχίσουμε τον οικισμό με επιστρωμένα ή πετρόστρωτα δρομάκια μέχρι να συναντήσουμε τον άσφαλτο, στη δυτική είσοδο του χωριού. Βαδίζουμε στον άσφαλτο μέχρι διακλάδωση, όπου και το ερειπωμένο παλιό σχολείο του Πετρίου.

Διαδρομή Στύψη-Πετρί
Παλιές πεζούλες
Πατήστε για μεγέθυνση

Μπορούμε να συνεχίσουμε πάνω στην εύκολη, κατηφορική διαδρομή Πετρί-Πέτρα, μέχρι τον ωράιο παραλιακό οικισμό.

Σήμανση

Πινακίδες και σημάδια

Η σήμανση είναι μέτριας συνοχής και συνέπειας. Περιλαμβάνει αρκετές πινακίδες κατεύθυνσης στις διακλαδώσεις, καθώς και σποραδικά κόκκινα σημάδια.

Επισημάνσεις και χρήσιμα

Πηγή Λιγώνα

Νερό θα βρούμε μόνο στην πηγή του Αγίου Δημητρίου.
- Η πηγή της Λιγώνας είναι μαστευμένη και δεν μπορείτε να πάρετε νερό.

Γεώτοποι

Στηλοειδείς λάβες

Το τοπίο της διαδρομής είναι τυπικό δημιούργημα της απόθεσης των ηφαιστειακών υλικών, δηλαδή συντίθεται από ομαλούς κυρίως λόφους και πλαγιές με ενδιάμεσες απόκρημνες εξάρσεις. Κατά τόπους συναντάμε τους χαρακτηριστικούς αποστρογγυλεμένους όγκους των γρανιτών και συναφών πετρωμάτων. Πιο εντυπωσιακές είναι οι ομάδες από στηλοειδείς λάβες.

Άλλοι ενδιαφέροντες γεώτοποι
- Γρανιτικό αμφιθέατρο πάνω απο τη Στύψη.
- Φαράγγι Λιγώνας σε γρανιτικά πετρώματα.
- Γρανιτικές ορθοπλαγιές.
- Χαράδρα Λιγώνας μεγάλης κλίσης με ρέμα μόνιμης ροής.
- Χέρσες εκτάσεις με αποσαθρωμένη γρανιτική αρένα.
- Πηγή Αγίου Δημητρίου.
- Μεγάλη πηγή Λιγώνας.

Φύση

Παρόχθιοι θαμνώνες με λυγαριές

Στα κλαδιά των βελανιδιών θα δούμε μεγάλους κοκκινο-καφέ σφαιρικούς "καρπούς". Πρόκειται για κηκίδια, αντίδραση του δέντρου στην ωοτοκία του εντόμου Cynips tinctoria. Τα κηκίδια χρησιμοποιούντο ευρύτατα στη βαφική και είναι γνωστά σε πολλές περιοχές ως "κακατσίδες".
Παλιότερα, στη Λέσβο πολτοποιούσαν το κηκίδιο και τη σκόνη του την χρησιμοποιούσαν σαν αιμοστατικό, τα διαλύματά του σαν ανακουφιστικό για τα κουρασμένα μέλη, ενώ σε μορφή αλοιφής θεωρείτο αποτελεσματικό αντιμικροβιακό.

Βλάστηση: Ελαιώνες, εγκαταλελειμένες γεωργικές εκτάσεις σε πεζούλες, φρύγανα, μεσογειακός θαμνώνας, πετροπλαγιές με αραιή βλάστηση. Συστάδες δρυών.

Χλωρίδα: Συνήθης χλωρίδα της χαμηλότερης ζώνης της Λέσβου. Φυτά των φρυγάνων και του θαμνώνα.

Πανίδα: Πουλιά των χέρσων λιβαδιών, κοινά ημερόβια και νυκτόβια αρπακτικά, πουλιά του θαμνώνα. Κουνάβι, αλεπού. Όλα τα ερπετά της Λέσβου.

Πολιτισμός

Νερόμυλοι πηγής Λιγώνας

Η πηγή της Λιγώνας τροφοδοτούσε 18 νερόμυλους. Πολλοί απο τους νερόμυλους ήσαν σε συστοιχία των δύο επάλληλων μύλων, δηλαδή ο χαμηλότερος τροφοδοτείτο απο τα νερά του ψηλότερου. Μεγάλα πετρόχτιστα κανάλια έφερναν το νερό στο μεγάλο άνοιγμα μετά το φαράγγι.

Εκτός από τους νερόμυλους, ενδιαφέρον έχουν οι εκκλησίες των οικισμών, όπως η Παναγία Γλυκοφιλούσα στην Πέτρα, το σύμβολο του οικισμού.