Κεντρική Λέσβος

Μονές Λειμώνος και Μυρσινιώτισσας

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Η ζώνη γύρω από τον κόλπο της Καλλονής, τόπος πλούσιων χερσαίων και ενάλιων φυσικών πόρων, κατοικήθκε από τα προϊστορικά χρόνια. Ο αριθμός των γνωστών αρχαίων πόλεων - Αρίσβη, Πύρρα, Μάκαρα και Αποθήκα - καθώς και το ιερό των Μέσων, δίνουν μια εικόνα του δημογραφικού δυναμισμού της περιοχής.

Στη βυζαντινή περίοδο, η περιοχή παρέμεινε σε ακμή, όπως φαίνεται από τον αριθμό φρουρίων και πύργων που ανέλαβαν την προστασία των οικισμών, αλλά και από τη συγκέντρωση 6 μονών στις γύρω κοιλάδες. Στις πρώτες δεκαετίες της γενουατικής κυριαρχίας η Καλλονή διατήρησε την αίγλη της, αλλά καταστράφηκε το 1445 από τον τουρκικό στόλο. Ο βαθμός αλλαγής του κοινωνικού και παραγωγικού ιστού αντανακλάται στο όνομα της συνοίκισης που διαδέχεται την Καλλονή: Αχυρώνα. Το όνομα αυτό διατηρήθηκε μέχρι και τον 19ο αιώνα.

Ήδη από την ύστερη Τουρκοκρατία, η περιοχή βρίσκεται σε φάση αναγέννησης και μετά το τέλος της τουρκικής κυριαρχίας (1912), η Καλλονή ανακτά το όνομά της και εκπτύσσεται δυναμικά σε όλους τους τομείς. Σήμερα είναι μια θαλερή κώμη και έδρα του δήμου Δυτικής Λέσβου.

Για λόγους που φαίνεται να σχετίζονται με την οικονομική και δημογραφική δύναμη της Καλλονής και των δορυφόρων της, οι κοιλάδες γύρω από την κώμη φιλοξένησαν σημαντικά μοναστικά ιδρύματα, με πιο γνωστά τις μονές Λειμώνος και Μυρσινιώτισσας. Οι μονές συνδέονταν μεταξύ τους και με τα μετόχια τους με ένα δίκτυο καλντεριμιών που σώζονται σε άριστη κατάσταση.

Πάνω στα καλντερίμια αυτά εξελίσσεται η κυκλική διαδρομή Μονή Λειμώνος - Μετόχι Αγίων Αναργύρων - Δάφια - Μονή Μυρσινιώτισσας - Μονή Λειμώνος. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή πορεία που παρόλο το χαμηλό υψόμετρο και τα εν γένει εξανθρωπισμένα τοπία που διασχίζει, προσφέρει μια εξαιρετική πεζοπορική εμπειρία.

Η πορεία ξεκινά από την είσοδο της μονής Λειμώνος και αρχικά ακολουθεί τοπικά δρομάκια. Μπαίνουμε σε ιδιωτικό ελαιώνα, τον οποίο διατρέχουμε με αγροτικό δρομάκι. Ήδη στο τέλος του ελαιώνα, συναντάμε τον παλιό πετρόστρωτο δρόμο που οδηγούσε στο μετόχι Αγίων Αναργύρων, το μεγαλύτερο δορυφόρο της μονής. Το καλντερίμι χάνει ύψος ομαλά και μας φέρνει στο μεγάλο συγκρότημα των Αγίων Αναργύρων. Πίσω από τον περίβολο και γύρω από το καθολικό υψώνονται ο ξενώνας και τα πολυάριθμα βοηθητικά κτίρια του σημαντικού αυτού αγροτικού πυρήνα.

Από το μετόχι θα κινηθούμε προς το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου και μετά με καλό πέτρινο μονοπάτι θα φτάσουμε στον κάμπο της Δάφιας. Θα πάμε στο χωριό από χωματόδρομους, στο όριο του κάμπου και των λόφων της στερεοποιημένης λάβας που τον περιβάλουν. Διασχίζουμε τη Δάφια από δρομάκια και φτάνουμε στη νεότερη εκκλησία της Αγίας Φωτεινής. Με δρομάκι θα περάσουμε πάνω από την άξονα του νέου και υπό κατασκευή οδικού άξονα της δυτικής Λέσβου και θα συνεχίσουμε σε ωραίο μονοπάτι, πάλι στο όριο των πετρόλοφων και των γεωργικών γαιών. Το μονοπάτι μας φέρνει κάτω από τη μονή Μυρσινιώτισσας. Ανεβαίνουμε μέχρι τη μονή με τσιμεντόδρομο. Από τη μονή Παναγίας Μυρσινιώτισσας συνεχίζουμε σε χωματόδρομο που οδηγεί στο μετόχι του Χριστού. Κάτω από εκκλησάκι, αφήνουμε το δρόμο, περνάμε από ρεματιά, όπου βλέπουμε παλιά, γκρεμισμένη πέτρινη γέφυρα και μπαίνουμε στο τελευταίο τμήμα καλντεριμιού. Πρόκειται για ένα απλό τεχνικά, αλλά εντυπωσιακών διαστάσεων παλαιότατο δρόμο, που περνά από το μετόχι Αγίου Νικολάου και καταλήγει πάνω από τη μονή Λειμώνος, όπου χάνεται κάτω από το νεότερο οδικό δίκτυο. Κατηφορίζουμε στη μονή Λειμώνος από τοπικό άσφαλτο, περνώντας ανάμεσα από τα αναρίθμητα ναΰδριά της. Στη μονή θα βρούμε νερό και πινακίδα με πληροφορίες.