Λέσβος: Πελόπη-Προφήτης Ηλίας

Βόρεια Λέσβος

Πελόπη-Προφήτης Ηλίας

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Ο ναός του Προφήτη Ηλία και το αναπόδραστο κοράκι
Πατήστε για μεγέθυνση

Η Πελόπη είναι ενα μικρό χωριό κτισμένο στη βάση της νότιας πλευράς του Λεπετύμνου. Το χωριό έχει έντονα παραδοσιακό χαρακτήρα, με στενά δρομάκια και πετρόχτιστα σπίτια. Το μεγάλο ρέμα Κρόλας που κατεβαίνει από το Λεπέτυμνο συνεσφέρει τόσο στην οικονομία του χωριού, καθώς κινούσε τους νερόμυλους του, όσο και στη χωροταξία του, τέμνοντας το οικιστικό κέλυφος.

Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Γέλια - το σημερινό κάνει αναφορά στον Φρύγιο ευγενή Πέλοπα, που πέρασε από τη Λέσβο, πριν φτάσει στην Πελοπόννησο, στην οποία έδωσε το όνομά του.

Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Η Πελόπη
Πατήστε για μεγέθυνση

Από την Πελόπη είναι σηματοδοτημένες δύο αναβάσεις προς τις κορυφές του Λεπέτυμνου: η παρούσα διαδρομή Πελόπη-Προφήτης Ηλίας και η διαδρομή Πελόπη-Βίγλα. Οι δύο αναβάσεις έχουν κοινό κορμό μέχρι τον Απάνω Κάμπο, όπου και αποκλίνουν κατευθυνόμενες προς τις δύο κύριες και αντικριστές κορυφές του όγκου.

Οι τοπικοί χάρτες προτείνουν τη σύνθεση των δύο πορειών, σε συνδυασμό με την ζεύξη Προφήτης Ηλίας-Βίγλα, σε μια ενιαία διαδρομή. Η πρόταση είναι τολμηρή και δεδομένων των τεχνικών δυσκολιών στην όδευση που έχει σηματοδοτηθεί στου Κολαυτού τα ράχτα, ουσιαστικά απευθύνεται σε έμπειρους ορειβάτες. Αντίθετα, η παρούσα ανάβαση στον Προφήτη Ηλία είναι μια μεστή αλλά βατή πεζοπορική διαδρομή.

Η πορεία ξεκινά από την ενοριακή εκκλησία της Πελόπης. Ανηφορίζοντας τα πετρόστρωτα δρομάκια βγαίνουμε από τα σπίτια και περνάμε το ρέμα με τσιμεντένια γέφυρα που μας φέρνει στους νερόμυλους του χωριού. Το μονοπάτι περνά ανάμεσα από δύο επάλληλους νερόμυλους και δίπλα από μια μεγάλη νεροκράτα που μοιάζει με λιμνούλα. Συνεχίζουμε πολύ ανηφορικά σε πετρόστρωτο μονοπάτι ανάμεσα από ξερολιθιές και ογκόλιθους.
Πελόπη-Προφήτης Ηλίας

Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Η νεροκράτα του κύριου νερόμυλου της Πελόπης
Πατήστε για μεγέθυνση
Φτάνουμε στο ύψος ενός παλιού καναλιού και το ακολουθούμε μέχρι την υδροληψία. Περνάμε το ρέμα και φτάνουμε σε διακλάδωση - η δεξιά παραλλαγή περνά από την περιοχή Μονοπλάτανος, όπου μεγάλη πηγή, και συμβάλει πάλι με το κύριο μονοπάτι. Το κύριο μονοπάτι ανηφορίζει και φτάνει σε στάνη.
Πελόπη-Προφήτης Ηλίας: Κοντά στις πηγές του ρέματος Κρόλας
Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Κοντά στις πηγές του ρέματος Κρόλας
Από εδώ ξεκινά ένα κτηνοτροφικό μονοπάτι, σχετικά απότομο αλλά κυρίως πολύ πετρώδες, που θα μας φέρει στο οροπέδιο Κάτω Κάμπος. Από τον Κάτω Κάμπο ανηφορίζουμε ομαλά μέχρι τον Απάνω Κάμπο, σημείο όπου αποκλίνουν οι αναβάσεις προς τον Προφήτη Ηλία και τη Βίγλα.
Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Στο μονοπάτι
Πατήστε για μεγέθυνση
Η πορεία προς τον Προφήτη Ηλία ακολουθεί ένα παλιό δρομάκι και το αφήνει για να πάρει μονοπάτι που μας φέρνει στο χαμηλότερο σημείο του αυχένα Προφήτη Ηλία-Βίγλας. Από εδώ ένα μέτριο μονοπάτι (με επίσης μέτρια σήμανση) μας οδηγεί στον δρόμο της κορυφής, πολύ κοντά στην είσοδο του χώρου του Προφήτη Ηλία. Ανεβαίνουμε στην βραχώδη κορυφή με τη συμβολική εκκλησία μέσα από στενό πετρόχτιστο καλντερίμι.

Σήμανση

Πινακίδες και σημάδια

Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Η σήμανση, με τα τυπικά κόκκινα τετράγωνα σημάδια, είναι αρκετά συνεπής. Σε όλες τις διακλαδώσεις υπάρχουν πινακίδες κατεύθυνσης, ενώ στην Πελόπη υπάρχει μια μεγάλη πινακίδα με πληροφορίες για το χωριό και το δίκτυο μονοπατιών.

Επισημάνσεις και χρήσιμα

Πηγαία νερά

Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Στη διαδρομή θα βρούμε νερό στον Μονοπλάτανο (200 μ. εκτός μονοπατιού) και στην ποτίστρα κοντά στη στάνη. Το νερό της ρεματιάς των μύλων δεν είναι πόσιμο, καθότι ψηλότερα, μέσα στους άξονες των χειμάρρων, σταλιάζουν πρόβατα.

Γεώτοποι

Ηφαιστειακός δόμος Προφήτη Ηλία

Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Η μορφολογία του Λεπέτυμνου είναι καρπός της σύνθετης ηφαιστειακής ιστορίας της Λέσβου. Εδώ βρισκόταν ο πυρήνας της ηφαιστειακής δράσης και οι δύο ψηλότερες κορυφές του βουνού, ο Προφήτης Ηλίας και η Βίγλα, αποτελούν τη τις κορυφώσεις της βόρειας παρειάς της μεγάλης καλντέρας που απλώνεται σε όλο το βόρειο τμήμα του νησιού.
Πάνω στους δόμους θα δούμε μεγάλες μορφές στερεοποιημένης λάβας, που σχηματίζουν τις ορθοπλαγιές των κορυφών.

Φύση

Κοράκι (Corvus corax)

Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Ο Κόρακας (Corvus corax) είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος στρουθιόμορφο, φτάνοντας τα 65 εκ. σε μέγεθος. Απαντά κυρίως σε βουνά αλλά και βραχώδεις και άνυδρες περιοχές, γκρεμούς και νησίδες.
Σε πτήση συχνά παρατηρείται ανά ζευγάρια ή μικρές ομάδες 5-10 ατόμων να κάνουν μανούβρες και αερογλιστρήματα. Η κατανομή του είναι παγκόσμια από τις αρκτικές και εύκρατες περιοχές της Ευρασίας και της Β. Αμερικής έως τις ερήμους της Αφρικής και τα νησιά του Ειρηνικού.
Στην αγιογραφία, απεικονίζεται ως σύντροφος και τροφοδότης του Προφήτη Ηλία. Επιβεβαιώνοντας την παράδοση, στο Λεπέτυμνο, μια ομάδα 20 κορακιών κάνει συνεχώς ελιγμούς πάνω από το ξωκλήσι του αγίου των βουνών.

Βλάστηση: Παρόχθια βλάστηση στο κεντρικό ρέμα. Φρύγανα και χαμηλή θαμνώδης βλάστηση. Συστάδες πρίνων και κεδρων. Λιβάδια με φτέρες.

Χλωρίδα: Χλωρίδα της χαμηλότερης ζώνης. Χλωρίδα της ορεινής ζώνης της Λέσβου.

Πανίδα: Κοράκι. Πουλιά της ορεινής ζώνης του νησιού. Πουλιά των ορεινών λιβαδιών. Κοινά ημερόβια και νυκτόβια αρπακτικά. Κουνάβι, αλεπού. Ελεύθερα άλογα. Όλα τα ερπετά της Λέσβου.

Πολιτισμός

Νερόμυλοι Πελόπης

Πελόπη-Προφήτης Ηλίας
Ένα από τα κριτήρια χωροθέτησης της Πελόπης - και πιο συγκεκριμένα, συσπείρωσης των αρχικών διάσπαρτων συνοικήσεων στη θέση του σημερινού χωριού - είναι η συνεχής ροή του μικρού ποταμού Κρόλα. Η υδραυλική ενέργεια του Κρόλα είναι επαρκής ώστε να κινήσει τους δύο μεγάλους νερόμυλους πάνω από το χωριό, ενώ και η πηγή Μονοπλάτανος μπορούσε να συντηρήσει 1-2 μύλους ακόμα.
Ωστόσο οι παροχές των μικρών ποταμών, και συνεπώς και του Κρόλα, δεν είναι σταθερές - η χειμαρρική συμπεριφορά της ρεματιάς είναι έντονη. Όπως και σε πολλά άλλα μέρη, ο κύριος μύλος δεν τροφοδοτείται απ΄ευθείας από τη ρεματιά, αλλά μέσω μιας νεροκράτας, δηλαδή μιας δεξαμενής που έχει διπλό ρόλο: αποσοβεί την υπερβολική ροή την υγρή περίοδο και πράλληλα διατηρεί μια ποσότητα επαρκή για τη σταθερή λειτουργία του μύλου στις εποχές χαμηλής παροχής του ρέματος. Η ποσότητα του μικρού αυτού ταμιευτήρα αναπληρώνεται τη νύχτα.

Σύνδεση με άλλες διαδρομές

1. Διαδρομή Πελόπη-Βίγλα
2. Διαδρομή Προφήτης Ηλίας-Βίγλα
3. Βαφειός-Προφήτης Ηλίας 1
4. Βαφειός-Προφήτης Ηλίας 2

Μια γρήγορη και έμπειρη ομάδα μπορεί να συνδυάσει τις διαδρομές Πελόπη-Προφήτης Ηλίας και Πελόπη-Βίγλα με την ζεύξη Προφήτης Ηλίας-Βίγλα, σε μια μεγάλη, κυκλική ορειβατική διαδρομή.

Εξυπηρετήσεις

Πελόπη: Ταβέρνες και καφέ.