Λέσβος: Πέτρα-Βαφειός

Βόρεια Λέσβος

Πέτρα-Βαφειός

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Η Πέτρα είχε την τύχη να νέμεται πλούσιους θαλάσσιους και αγροτικούς πόρους. Η γεωργική παραγωγή στηριζόταν όχι μόνο στον εύφορο και κατά ζώνες αρδευόμενο κάμπο της, αλλά και στους ισχυρούς νερόμυλούς της, που αναλάμβαναν την άλεση των δημητριακών της ευρύτερης περιοχής.

Διαδρομή Πέτρα-Βαφειός
Η Πέτρα
Πατήστε για μεγέθυνση

Ο πλούτος της Πέτρας ήταν η μεγάλη πηγή της Λιγώνας. Η σταθερή παροχή της πηγής κινούσε μια ομάδα 17 μύλων, μερικοί από τους οποίους τροφοδοτούντο σειριακά. Σήμερα, στους περισσότερους σώζονται μόνο οι πύργοι πτώσης του νερού, ενώ σε άλλους θα δούμε και τους ερειπωμένους καθευτό μύλους. Εύκολα αναγνωρίζουμε στο τοπίο τις γραμμές των μυλαύλακων.

Η διαδρομή Πέτρα-Βαφειός μπορεί να συνδυαστεί με την παράλληλη διαδρομή Βαφειός-Πέτρα και να συνθέσουν μια ωραία κυκλική πορεία με αφετηρία τον έναν από τους δύο οικισμούς. Η κυκλική αυτή πορεία αποτελεί μια καλή ιδέα για γνωριμία με το τοπίο και τα μονοπάτια της περιοχής.

Από το παράλιο μέτωπο της Πέτρας, μπαίνουμε στα δρομάκια του οικισμού.
Περνάμε δίπλα απο τον γρανιτένιο μονόλιθο που στηρίζει την Παναγία Γλυκοφιλούσα και συνεχίζουμε μέχρι τον κεντρικό άσφαλτο.

Διαδρομή Πέτρα-Βαφειός: Το ξωκλήσι της Αγίας Φωτεινής

Περνάμε μπροστά από το κτίριο του Γυμνασίου-Λυκείου Πέτρας και μπαίνουμε σε χωματόδρομο που ανηφορίζει ομαλά διασχίζοντας την παλιά αγροτική ζώνη της Πέτρας. Η βατότητα του δρόμου σταδιακά υποβαθμίζεται και τελικά με χαλασμένο δρομάκι φτάνουμε στο ξωκλήσι της Αγίας Φωτεινής ή Αγίας Φωτιάς.

Διαδρομή Πέτρα-Βαφειός: Στην υδατόπτωση του νερόμυλου

Συνεχίζουμε σε χωματόδρομο για 320 μ. και αφού πλησιάσουμε τα ερείπια δύο νερόμυλων, μπαίνουμε σε ανηφορικό μονοπάτι, που άλλοτε ήταν ο κύριος δρόμος εξυπηρέτησης των νερόμυλων της πλευράς αυτής. Σήμερα οι λιθοδομές του μονοπατιού είναι σε μέτρια κατάσταση, ωστόσο η βάδιση πάνω του είναι εύκολη. Περνάμε από ώμους με ωραία θέα, από όπου μπορούμε να δούμε και τους μύλους του μέσου ρου της ρεματιάς.

Διαδρομή Πέτρα-Βαφειός
Παίζοντας πάνω στις στηλοειδείς λάβες
Πατήστε για μεγέθυνση

Φτάνουμε σε διακλάδωση και αφήνουμε την κατεύθυνση της πηγής Λιγώνα για να ανηφορίσουμε σε καλό μονοπάτι προς το Βαφειό. Σύντομα βγαίνουμε σε δρόμο, αλλού χωμάτινο και αλλού επιστρωμένο, που μας φέρνει στη μεσαία γειτονιά του Βαφειού. Εύκολα κατεβαίνουμε στο δημοτικό χώρο στάθμευσης, όπου και πινακίδες με πλούσια πληροφορία για τα μονοπάτια και την περιοχή.

Σήμανση

Πινακίδες και σημάδια

Η σήμανση είναι μέτριας συνοχής και συνέπειας. Περιλαμβάνει αρκετές πινακίδες κατεύθυνσης στις διακλαδώσεις, καθώς και σποραδικά κόκκινα σημάδια.

Επισημάνσεις και χρήσιμα

Δεν υπάρχει νερό στην διαδρομή.

Γεώτοποι

Στηλοειδείς λάβες

Στα κατάντη της πηγής της Λιγώνας, ένας μεγάλος συμπαγής όγκος αποτελείται από μεγάλο αριθμό επάλληλων στηλοειδών κολωνών λάβας.
Τα πολυγωνικά αυτά πρίσματα δημιουργούνται κατά την απότομη ψύξη του μάγματος. Οι συγκεκριμένες στήλες προέρχονται από λάβα δακιτικής σύστασης, που ανέβλυσε από το ηφαίστειακό κέντρο του Λεπέτυμνου, ψύχθηκε γρήγορα, ρηγματώθηκε και κερματίστηκε σε φυσικές κολώνες με διατομή ισόπλευρων πετναγώνων ή εξαγώνων.

Φύση

Βλάστηση: Ελαιώνες, εγκαταλελειμένες γεωργικές εκτάσεις σε πεζούλες, φρύγανα, μεσογειακός θαμνώνας, πετροπλαγιές με αραιή βλάστηση. Συστάδες δρυών.

Συστάδες δρυός της Βόρειας Λέσβου

Στα κλαδιά των βελανιδιών θα δούμε μεγάλους κοκκινο-καφέ σφαιρικούς "καρπούς". Πρόκειται για κηκίδια, αντίδραση του δέντρου στην ωοτοκία του εντόμου Cynips tinctoria. Τα κηκίδια χρησιμοποιούντο ευρύτατα στη βαφική και είναι γνωστά σε πολλές περιοχές ως "κακατσίδες".
Παλιότερα, στη Λέσβο πολτοποιούσαν το κηκίδιο και τη σκόνη του την χρησιμοποιούσαν σαν αιμοστατικό, τα διαλύματά του σαν ανακουφιστικό για τα κουρασμένα μέλη, ενώ σε μορφή αλοιφής θεωρείτο αποτελεσματικό αντιμικροβιακό.

Χλωρίδα: Συνήθης χλωρίδα της χαμηλότερης ζώνης της Λέσβου. Φυτά των φρυγάνων και του θαμνώνα.

Πανίδα: Πουλιά των χέρσων λιβαδιών, κοινά ημερόβια και νυκτόβια αρπακτικά, πουλιά του θαμνώνα. Κουνάβι, αλεπού. Όλα τα ερπετά της Λέσβου.

Πολιτισμός

Νερόμυλοι πηγής Λιγώνας

Η πηγή της Λιγώνας τροφοδοτούσε 18 νερόμυλους. Πολλοί απο τους νερόμυλους ήσαν σε συστοιχία των δύο επάλληλων μύλων, δηλαδή ο χαμηλότερος τροφοδοτείτο απο τα νερά του ψηλότερου. Μεγάλα πετρόχτιστα κανάλια έφερναν το νερό στο μεγάλο άνοιγμα μετά το φαράγγι.

Εκτός από τους νερόμυλους, ενδιαφέρον έχουν οι εκκλησίες των οικισμών, όπως η Παναγία Γλυκοφιλούσα στην Πέτρα, το σύμβολο του οικισμού.

Σύνδεση με άλλες διαδρομές

1. Διαδρομή Βαφειός-Πέτρα
2. Διαδρομή Βαφειός-Στύψη 3. Διαδρομή Βαφειός-Προφήτης Ηλίας
4. Διαδρομή Βαφειός-Προφήτης Ηλίας από βρύση Σταυρούλα

Η διαδρομή Πέτρα-Βαφειός μπορεί να συνδυαστεί με την παράλληλη διαδρομή Βαφειός-Πέτρα σε μια μεγάλη κυκλική πορεία.

Εξυπηρετήσεις

Πέτρα: Εστιατόρια, ταβέρνες και καφέ. Εμπορικά καταστήματα. Ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενώνες.
Βαφειός: Εστιατόριο και ταβέρνα, ενοικιαζόμενα διαμερίσματα και δωμάτια, ξενώνες.