Λέσβος: Πέτρα-Άγ. Αλέξανδρος-Λαφιώνα

Βόρεια Λέσβος

Πέτρα-Λαφιώνα
μέσω της μονής Αγίου Αλεξάνδρου

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Η Λαφιώνα είναι ένα μικρό χωριό (η τελευταία απογραφή βρήκε περί τους 150 κατοίκους) ΝΔ της Πέτρας. Το χωριό είναι ορατό από την Πέτρα, καθώς βιγλίζει το πέλαγος από την ημιορεινή θέση του - έτσι η εκδοχή του ονόματος ως Λαθιώνα με ετυμολογία από το ρήμα λανθάνω (= διαφεύγω της προσοχής, κρύβομαι) στερείται χωρικών ερεισμάτων. Τοπόσημα του χωριού είναι οι λόφοι Ρούδι και Σκοτεινό, ενώ σημείο αναφοράς παραμένει ο χώρος της μονής του 4ου αιώνα που ιδρύθηκε από τον άγιο Αλέξανδρο, πρώτο επίσκοπο Μηθύμνης.

Ανάβαση στη Λαφιώνα
Ανάβαση στη Λαφιώνα
Θέα από το Ριζόραχτο
Πατήστε για μεγέθυνση

Η πορεία αυτή μπορεί να συνδυαστεί με την παράλληλη διαδρομή Λαφιώνας-Πέτρα και να συνθέσουν μια ωραία κυκλική πορεία, με ένα ενδιάμεσο τμήμα στον άσφαλτο. Η πορεία είναι αρκετά μεγάλη και θα χρειαστεί ν ανάλογη πρόβλεψη εφοδίων και χρόνου.

Η πορεία ξεκινά από το παράλιο μέτωπο της Πέτρας και με ασφαλτόδρομους φτάνει μέχρι την οδική διακλάδωση προς τον Άναξο Σκουτάρου. Ακριβώς απέναντι μπαίνουμε σε δρομάκι, στην αρχή σε ανοιχτά λιβάδια, σύντομα όμως φτάνουμε στον ελαιώνα της περιοχής. Αφήνουμε το δρόμο και ανηφορίζουμε σε πλατύ πεζόδρομο, που διατρέχει ελαιώνες και σταδιακά γίνεται χωμάτινο μονοπάτι. Φτάνουμε σε χωματόδρομο, σε σημείο με ανοιχτή θέα και ξυλινο κιόσκι.

Ανάβαση στη Λαφιώνα: Στους ελαιώνες
Ανάβαση στη Λαφιώνα: Στους ελαιώνες,
ανάμεσα στους στρογγυλεμένους ηφαιστειακούς λίθους
Από εδώ, μπορούμε να πάρουμε τον άμεσο δρόμο προς το Λαφιώνα, περνώντας από το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη. Ωστόσο, η παράκαμψη προς τον Άγιο Αλέξανδρο και το λόφο Ρούδι προσφέρει περισσότερα στοιχεία πολιτισμού και φύσης, έναντι ενός λίγο μεγαλύτερου αναπτύγματος.
Ανάβαση στη Λαφιώνα: Πορτούλες στο μονοπάτι
Ανάβαση στη Λαφιώνα: Στο μονοπάτι θα συναντήσουμε πολλές πορτούλες,
που πάντα τις κλείνουμε προσεκτικά πίσω μας
Κατηφορίζουμε ομαλά στο χωματόδρομο προς τα δεξιά και σύντομα φτάνουμε στον περιφραγμένο χώρο του Αγίου Αλεξάνδρου. Το μικρό οροπέδιο αποτέλεσε στα μακρινά πρώτα βυζαντινά χρόνια το χώρο που επέλεξε ο τότε επίσκοπος Μηθύμνης Αλέξανδρος, να μονάσει. Τα κτίρια της πρώτης εκείνης εγκατάστασης είναι σήμερα ερειπωμένα, σώθηκε ωστόσο η πέτρινη λάρνακα όπου τάφηκε. Δίπλα στη λάρνακα κτίστηκε μια νεότερη μονόχωρη εκκλησία στο όνομα του αγίου.
Ανάβαση στη Λαφιώνα
Ανάβαση στη Λαφιώνα
Στο μονοπάτι
Πατήστε για μεγέθυνση
Γυρίζουμε λίγο πίσω και παίρνουμε το ωραίο μονοπάτι που διατέμνει τον όγκο Ρούδι. Ένα παρακλάδι του μονοπατιού οδηγεί στις σπηλιές όπου ασκήτεψε ο Άγιος Αλέξανδρος, ενώ το κεντρικό μονοπάτι φτάνει άμεσα στην κορυφή του βραχώδους λόφου, σε θέση εξαίρετης θέας που λέγεται Ριζόραχτος.
Ανάβαση στη Λαφιώνα: Η νεότερη εκκλησία του Αγίου Αλεξάνδρου
Ανάβαση στη Λαφιώνα: Η νεότερη εκκλησία του Αγίου Αλεξάνδρου
Συνεχίζουμε κατηφορικά, τέμνουμε χωματόδρομο και ξαναμπαίνουμε σε μονοπάτι. Το μονοπάτι, στενό και χωμάτινο στην αρχή, σταδιακά πλατύτερο και τελικά πετρόστρωτο, καταλήγει στο πάνω μέρος του οικισμού. Κατεβαίνουμε στο οδικό κέντρο του Λαφιώνα μέσα από ωραία πετρόστρωτα δρομάκια.

Σήμανση

Πινακίδες και σημάδια

Ανάβαση στη Λαφιώνα
Η σήμανση, με τα τυπικά κόκκινα τετάγωνα σημάδια, είναι αρκετά συνεπής, αν και προκύπτουν κάποιες αμφιβολίες. Σε όλες τις διακλαδώσεις υπάρχουν πινακίδες κατεύθυνσης, ενώ θα βρείτε και πολύ κατατοπτιστικές πληροφοριακές πινακίδες στα καίρια σημεία.

Επισημάνσεις και χρήσιμα

Πηγαία νερά

Ανάβαση στη Λαφιώνα
Στην πορεία της ανάβασης απο την Πέτρα έως και τη Λαφιώνα δεν θα βρούμε πηγαία νερά. Μοναδική κρήνη πάνω στην πορεία είναι η ωραία κατασκευή στη μονή Αγίου Αλεξάνδρου, η οποία τροφοδοτείται από σωλήνα και συνήθως δεν έχει νερό.

Γεώτοποι

O Ριζόραχτος

Ανάβαση στη Λαφιώνα
Ο όγκος Ρούδι είναι τυπικός ηφαιστειακός δόμος. Η ορθοπλαγιά Ριζόραχτος συνιστά τη βόρεια παρειά του δόμου, όπως έχει διαμορφωθεί από τη διάβρωση και τις κατακρημνήσεις. Η θέση έχει εξαιρετική θέα στον κόλπο της Πέτρας, από το Σκούταρο έως και τη Μήθυμνα.

Φύση

Αγιόφιδο (Telescopus fallax)

Ανάβαση στη Λαφιώνα
Το Αγιόφιδο (Telescopus fallax) είναι κυρίως νυκτόβιο ερπετό και περνά εύκολα απαρατήρητο. Είναι ένα από τα δύο οπισθόγλυφα φίδια της Ελλάδας, δηλ. έχει ένα ασθενές δηλητήριο στα δόντια που βρίσκονται στο πίσω μέρος της άνω σιαγόνας.
Το λαϊκό όνομά του προέρχεται από την παραδοσιακή τελετή στην Παναγία Φιδούσα της Κεφαλονιάς, όπου οι πιστοί αγγίζουν τέτοια φίδια, θεωρώντας τα φορείς καλοτυχίας.
Θα το βρούμε σε όλη τη Λέσβο, να κινείται αργά και προσεκτικά, αναζητώντας τη λεία του, που είναι μικρά τρωκτικά και σαύρες.

Βλάστηση: Ελαιώνες, εγκαταλελειμένες γεωργικές εκτάσεις σε πεζούλες, φρύγανα, μεσογειακός θαμνώνας, πετροπλαγιές με αραιή βλάστηση. Συστάδες δρυών.

Χλωρίδα: Συνήθης χλωρίδα της χαμηλότερης ζώνης της Λέσβου. Φυτά των φρυγάνων και του θαμνώνα.

Πανίδα: Πουλιά των χέρσων λιβαδιών, κοινά ημερόβια και νυκτόβια αρπακτικά, πουλιά του θαμνώνα. Κουνάβι, αλεπού. Όλα τα ερπετά της Λέσβου.

Πολιτισμός

Μονή Αγίου Αλεξάνδρου

Ανάβαση στη Λαφιώνα
Ο άγιος Αλέξανδρος έζησε τον 3ο - 4ο αι. Ήταν ο πρώτος επίσκοπος της επισκοπής Μήθυμνας. Αποσυρόμενος από τον ποιμαντικό του ρόλο, ίδρυσε σε ωραίο οροπέδιο κοντά στη Λαφιώνα μοναστήρι, όπου και μόνασε. Ετάφη κατά χώραν σε λίθινη λάρνακα. Το καθολικό της μονής, ναός του 4ου αι., είναι εντελώς ερειπωμένο, ενώ η λάρνακα διατηρείται ακέραια, φέρει δε επιγραφή που διαβάζεται ως εξής:
Ο ΤΗΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΚΗΡΥΞ, ΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΙΑΣ ΦΥΛΑΞ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΦΙΛΟΣ ΕΝΘΑΔΕ ΚΑΤΑΚΕΙΤΑΙ ΥΠΕΡ ΗΜΩΝ ΕΥΧΟΜΕΝΟΣ

Μετά το θάνατο του επισκοπου, η μονή παρήκμασε και διελύθη. Επί Τουρκοκρατίας ο ναός έγινε τζαμί και το οροπέδιο τόπος κατοίκησης δερβίσηδων. Σήμερα, με οικοδομικό υλικό της μονής έχει κτιστεί νεότερη μονόχωρη εκκλησία, αφιερωμένη στον Άγιο Αλέξανδρο.

Σύνδεση με άλλες διαδρομές

Πέτρα-Λαφιώνα μέσω του ιερού του Αγίου Δημητρίου

Πέτρα-Λαφιώνα μέσω της μονής Αγίου Αλεξάνδρου
Η διαδρομή μπορεί να συνδυαστεί με την σχεδόν παράλληλη διαδρομή Πέτρα-Λαφιώνα μέσω της μονής Αγίου Αλεξάνδρου σε μια μεγάλη κυκλική πορεία περίπου 6 ωρών. Στην περίπτωση αυτή, η παρούσα διαδρομή μπορεί να αποτελέσει την κατάβαση.
Στο διπλανό χάρτη: Με Κόκκινο σύμβολο, η παρούσα διαδρομή, με Κίτρινο σύμβολο η διαδρομή Πέτρα-Λαφιώνα μέσω της μονής Αγίου Αλεξάνδρου

Εξυπηρετήσεις

Πέτρα: Εστιατόρια, ταβέρνες και καφέ. Εμπορικά καταστήματα. Ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενώνες.
Λαφιώνα: Ταβέρνα, ενοικιαζόμενα δωμάτια, κατάστημα τροφίμων.