Εθνικός Δρυμός Οίτης, Κοιλάδας Σπερχειού και Μαλιακού Κόλπου

Τα πουλιά του Δέλτα Σπερχειού & υγροτόπων Μαλιακού

Στην τεράστια υγροτοπική ζώνη του Δέλτα του Σπερχειού ποταμού και των υγροτόπων του Μαλιακού κόλπου ενδημεί μια μεγάλη ποικιλία πουλιών, αρπακτικών, υδρόβιων και στρουθιόμορφων. Ο πίνακας του κεφαλαίου συνοψίζει τις παρατηρήσεις πολλών birdwatchers και συνθέτει την εικόνα ενός ιδιαίτερα σημαντικού συνόλου επιδημητικών πουλιών, χειμερινών ή καλοκαιρινών επισκεπτών και σπάνιων ειδών που καταγράφονται σποραδικά ή περιστασιακά.

Συνολικά έχουν καταγραφεί περισσότερα από 200 είδη, ανάμεσα στα οποία ο Ψαραετός, ο Στεπόκιρκος, ο Αργυροπελεκάνος.

Πιο αναλυτικά, η ορνιθοπανίδα της περιοχής αφορά στα παρακάτω αρπακτικά, παρυδάτια και στρουθιόμορφα.

Αρπακτικά

Το πιο χαρακτηριστικό αρπακτικό στο Δέλτα είναι ο Καλαμόκιρκος. Συνηθισμένο είναι και το Βραχοκιρκίνεζο που εποπτεύει την περιοχή του από το ύψος των λίγων δέντρων ή από στύλους ηλεκτρικού ρεύματος.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Βασιλαετός	Eastern imperial eagle	Aquila heliaca
Κραυγαετός	Lesser Spotted Eagle	Aquila pomarina
Στικταετός	Greater spotted eagle	Clanga clanga (Aquila clanga)
Φιδαετός	Short-toed snake eagle	Circaetus gallicus
Γερακαετός (Σταυραετός)	Booted eagle	Aquila pennata
Ψαραετός	Osprey	Pandion haliaetus
Γερακίνα	Common buzard	Buteo buteo
Αετογερακίνα	Long-legged buzzard	Buteo rufinus
Σφηκιάρης	European honey buzzard	Pernis apivorus
Τσίφτης	Black kite	Milvus migrans
Ξεφτέρι	Eurasian sparrowhawk	Accipiter nisus
Σαΐνι	Levant sparrowhawk	Accipiter brevipes
Πετρίτης	Peregrine falcon	Falco peregrinus
Βραχοκιρκίνεζο	Kestrel	Falco tinnunculus
Κιρκινέζι	Lesser kestrel	Falco naumanni
Μαυροπετρίτης	Eleonora's falcon	Falco eleonorae
Δεντρογέρακο	Eurasian hobby	Falco subbuteo
Μαυροκιρκίνεζο	Red-footed falcon	Falco vespertinus
Νανογέρακο	Merlin	Falco columbarius
Καλαμόκιρκος	Western marsh harrier	Circus aeruginosus
Χειμωνόκιρκος	Hen harrier	Circus cyaneus
Λιβαδόκιρκος	Montagu's harrier	Circus pygargus
Στεπόκιρκος	Pallid harrier	Circus macrourus

Νυχτοπούλια

Το πιο κοινό νυκτόβιο αρπακτικό της περιοχής είναι η Κουκουβάγια. Αναφέρεται επίσης η παρουσία της Τυτούς, ενώ πιθανολογείται η ύπαρξη Βαλτόμπουφου. Το καλοκαίρι στα περιμετρικά χωριά θα ακούσουμε το ρυθμικό κάλεσμα του Γκιώνη.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Τυτώ	Barn owl	Tyto alba
Κουκουβάγια	Little Owl	Athene noctua
Γκιώνης	Scops Owl	Otus scops

Γερανόμορφα

Οι Γερανοί είναι τακτικοί επισκέπτες του Δέλτα. Αντίθετα, η Χαμωτίδα φτάνει περιστασιακά μέχρι εδώ, τις χρονιές που μετακινείται από τους υγροτόπους της ΒΑ Ελλάδας προς τα νότια.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Γερανός	Common crane	Grus grus
Χαμωτίδα	Little bustard	Tetrax tetrax

Γλάροι & γλαρόνια

Η πιο ενδιαφέρουσα καταγραφή στο χώρο του Μαλιακού είναι του Αετόγλαρου (Ichthyaetus ichthyaetus), πουλί της νότιας Ρωσίας και της Μογγολίας, που σποραδικά περιπλανάται προς τη Μεσόγειο.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Ασημόγλαρος της Μεσογείου	Yellow Legged Gull	Larus michahellis
Αιγαιόγλαρος	Audouin's gull	Ichthyaetus audouinii
Αετόγλαρος	Pallas's gull	Ichthyaetus ichthyaetus
Καστανοκέφαλος Γλάρος	Black headed Gull	Chroicocephalus ridibundus
Μαυροκέφαλος Γλάρος	Mediterranean gull	Larus melanocephalus
Λεπτόραμφος Γλάρος	Slender-billed gull	Chroicocephalus genei
Μελανόγλαρος	Lesser black-backed gull	Larus fuscus
Νανόγλαρος	Little gull	Hydrocoloeus minutus
Ποταμογλάρονο	Common tern	Sterna hirundo
Νανογλάρονο	Little tern	Sternula albifrons
Καρατζάς	Caspian tern	Hydroprogne caspia
Μουστακογλάρονο	Whiskered tern	Chlidonias hybrida
Μαυρογλάρονο	Black tern	Chlidonias niger
Αργυρογλάρονο	White-winged tern	Chlidonias leucopterus
Γελογλάρονο	Gull-billed tern	Gelochelidon nilotica
Χειμωνογλάρονο	Sandwich tern	Thalasseus sandvicensis
Αργυροπούλι	Grey plover	Pluvialis squatarola
Καλημάνα	Northern lapwing	Vanellus vanellus

Κορμοράνοι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Θαλασσοκόρακας	European shag	Gulosus aristotelis
Κορμοράνος	Cormorant	Phalacrocorax carbo
Λαγγόνα	Pygmy cormorant	Phalacrocorax pygmaeus

Παρυδάτια

Στα ρηχά νερά που περιβάλλουν τους λασπότοπους της εκβολής (Λιβάρι) διαχειμάζει ο μεγαλύτερος πληθυσμός από αβοκέτες στην Ελλάδα (συνήθως πολλές εκατοντάδες άτομα, έχουν καταμετρηθεί έως και 3.000 πουλιά).

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Πετροτουρλίδα	Eurasian stone-curlew	Burhinus oedicnemus
Ήταυρος	Eurasian bittern	Botaurus stellaris
Ακτίτης	Common Sandpiper	Actitis hypoleucos
Λαμπροβούτι	Black-throated loon	Gavia arctica
Μαχητής	Ruff	Calidris pugnax
Στρειδοφάγος	Eurasian oystercatcher	Haematopus ostralegus
Λιμόζα	Black-tailed godwit	Limosa limosa
Θαλασσολιμόζα	Bar-tailed godwit	Limosa lapponica
Αβοκέτα	Pied avocet	Recurvirostra avosetta
Καλαμοκανάς	Black-winged stilt	Himantopus himantopus
Κοκκινοσκέλης	Common redshank	Tringa totanus
Λασπότρυγγας	Wood sandpiper	Tringa glareola
Δασότρυγγας	Green sandpiper	Tringa ochropus
Μαυρότρυγγας	Spotted redshank	Tringa erythropus
Βαλτότρυγγας	Marsh sandpiper	Tringa stagnatilis
Πρασινοσκέλης	Common greenshank	Tringa nebularia
Λασποσκαλίδρα	Dunlin	Calidris alpina
Δρεπανοσκαλίδρα	Curlew sandpiper	Calidris ferruginea
Σιγλίγουρος	Eurasian whimbrel	Numenius phaeopus
Νανοσκαλίδρα	Little stint	Calidris minuta
Σταχτιά Νανοσκαλίδρα	Temminck's stint	Calidris temminckii
Μπεκάτσα	Eurasian woodcock	Scolopax rusticola
Μπεκατσίνι	Common snipe	Gallinago gallinago
Μικρομπεκάτσινο	Jack snipe	Lymnocryptes minimus
Τουρλίδα	Eurasian curlew	Numenius arquata

Χαραδριόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Ποταμοσφυριχτής	Little ringed plover	Charadrius dubius
Θαλασσοσφυριχτής	Kentish plover	Charadrius alexandrinus
Αμμοσφυριχτής	Common ringed plover	Charadrius hiaticula
Βουνοσφυριχτής	Eurasian dotterel	Charadrius morinellus
Νεροχελίδονο	Collared pratincole	Glareola pratincola
Βροχοπούλι	European golden plover	Pluvialis apricaria

Ερωδιοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σταχτοτσικνιάς	Grey heron	Ardea cinerea
Αργυροτσικνιάς	Great egret	Ardea alba (Casmerodius albus)
Λευκοτσικνιάς	Little egret	Egretta garzetta
Πορφυροτσικνιάς	Purple heron	Ardea purpurea
Κρυπτοτσικνιάς	Squacco heron	Ardeola ralloides
Μικροτσικνιάς	Little bittern	Ixobrychus minutus
Νυχτοκόρακας	Black-crowned night heron	Nycticorax nycticorax
Γελαδάρης	Cattle egret	Bubulcus ibis

Πελεκάνοι, Πελαργοί, Φοινικόπτερα και Ίβιδες

Λίγες Χαλκόκοτες και κάποιοι σποραδικοί Αργυροπελεκάνοι πλαισιώνουν τις μεγάλες ομάδες από Φοινικόπτερα που βόσκουν ήσυχα στα ρηχά του Μαλιακού.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Αργυροπελεκάνος	Dalmatian pelican	Pelecanus crispus
Λευκοπελαργός	White stork	Ciconia ciconia
Μαυροπελαργός	Black stork	Ciconia nigra
Φοινικόπτερο	Greater flamingo	Phoenicopterus roseus
Χαλκόκοτα	Glossy ibis	Plegadis falcinellus
Χουλιαρομύτα	Eurasian spoonbill	Platalea leucorodia

Υδρόβια πουλιά
(Πάπιες, χήνες, βουτηχτάρια,
νερόκοτες, φαλαρίδες, κοτσέλες, πουλάδες)

Όπως και σε όλους τους υγρότοπους της χώρας, τα πλεόν πολυάριθμα υδρόβια του δέλτα είναι το Νανοβουτηχτάρι, που παιζοκρύβεται ανάμεσα στους καλαμιώνες και το ανοιχτό νερό των καναλιών, η Νερόκοτα, που όταν έχει ησυχία βγαίνει από τα καλάμια και βόσκει στα υγρά λιβάδια, και η Φαλαρίδα, που εδώ προτιμά τη διακριτικότητα των τάφρων και των καναλιών.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Πρασινοκέφαλη πάπια	Mallard	Anas platyrhynchos
Σαρσέλα	Garganey	Anas querquedula
Σφυριχτάρι	Eurasian wigeon	Anas penelope
Κιρκίρι	Eurasian teal	Anas crecca
Καπακλής	Gadwall	Anas strepera
Ψαλίδα	Northern pintail	Anas acuta
Χουλιαρόπαπια	Northern shoveler	Anas clypeata
Βαρβάρα	Common shelduck	Tadorna tadorna
Καστανόπαπια	Ruddy shelduck	Tadorna ferruginea
Φερεντίνι (Ροπαλόπαπια)	Red-crested pochard	Netta rufina
Βαλτόπαπια	Ferruginous duck	Aythya nyroca
Γκισάρι	Common pochard	Aythya ferina
Θαλασσοπρίστης	Red-breasted merganser	Mergus serrator
Βουβόκυκνος	Mute swan	Cygnus olor
Σκουφοβουτηχτάρι	Great crested grebe	Podiceps cristatus
Μαυροβουτηχτάρι	Black-necked grebe	Podiceps nigricollis
Κοκκινοβουτηχτάρι	Red-necked grebe	Podiceps grisegena
Νανοβουτηχτάρι	Little grebe	Tachybaptus ruficollis
Φαλαρίδα	Eurasian coot	Fulica atra
Νερόκοτα	Common moorhen	Gallinula chloropus
Νεροκοτσέλα	Water rail	Rallus aquaticus
Μικροπουλάδα	Little crake	Porzana parva
Στικτοπουλάδα	Spotted crake	Porzana porzana

Δρυοκολάπτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Βαλκανικός Δρυοκολάπτης	Syrian woodpecker	Dendrocopos syriacus
Νανοδρυοκολάπτης	Lesser spotted woodpecker	Dryobates minor

Κορακοειδή

Τα Κορακοειδή αντιπροσωπεύονται από τις πανταχού παρούσες κουρούνες, αρκετές θορυβώδεις κίσσες και καρακάξες, καθώς και τα εποχικά ψαρόνια και αγιοπούλια.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κουρούνα	Carrion crow	Corvus cornix
Κίσσα	Eurasian jay	Garrulus glandarius
Καρακάξα	Eurasian magpie	Pica pica
Ψαρόνι	Common starling	Sturnus vulgaris
Αγιοπούλι	Rosy starling	Pastor roseus

Περιστερόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Δεκαοχτούρα	Eurasian collared dove	Streptopelia decaocto
Τρυγόνι	European turtle dove	Streptopelia turtur
Αγριοπερίστερο	Rock dove	Columba livia
Φασσοπερίστερο	Stock dove	Columba oenas

Κορακιόμορφα

Το μόνο επιδημητικό από τα τέσσερα Κορακιόμορφα της περιοχής, η Αλκυόνη, περιπολεί κατά μήκος των καναλιών, σταθμεύοντας στους πασσάλους, τις βάρκες και τα σταθερά κλαδιά πάνω από το νερό.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Χαλκοκουρούνα	European roller	Coracias garrulus
Μελισσοφάγος	European bee-eater	Merops apiaster
Τσαλαπετεινός	Eurasian hoopoe	Upupa epops
Αλκυόνη	Kingfisher	Alcedo atthis

Χελιδόνια & σταχτάρες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σπιτοχελίδονο	Western house martin	Delichon urbicum
Σταβλοχελίδονο	Barn swallow	Hirundo rustica
Μιλτοχελίδονο	Red-rumped swallow	Cecropis daurica
Οχθοχελίδονο	Sand martin	Riparia riparia
Βουνοσταχτάρα	Alpine swift	Tachymarptis melba
Σταχτάρα	Common swift	Apus apus
Ωχροσταχτάρα	Pallid swift	Apus pallidus

Ορνιθόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Ορτύκι	Common quail	Coturnix coturnix

Σπίζες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Καρδερίνα	European goldfinch	Carduelis carduelis
Σπίνος	Eurasian chaffinch	Fringilla coelebs
Χειμωνόσπινος	Brambling	Fringilla montifringilla
Φανέτο	Common linnet	Linaria cannabina
Σκαρθάκι	European serin	Serinus serinus
Φλώρος	European greenfinch	Chloris chloris
Λούγαρο	Eurasian siskin	Spinus spinus
Κοκκοθραύστης	Hawfinch	Coccothraustes coccothraustes

Τσιχλόνια

Τα δυο πιο κοινά τσιχλόνια του Δέλτα είναι το Καλαμοτσίχλονο, που κινείται διακριτικά μέσα και πίσω από τα καλάμια, και ο Τσιφτάς, θορυβώδης και προφανής, ειδικά την Άνοιξη και το Καλοκαίρι.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Τσιφτάς	Corn bunting	Emberiza calandra
Αμπελουργός	Black-headed bunting	Emberiza melanocephala
Σιρλοτσίχλονο	Cirl bunting	Emberiza cirlus
Καλαμοτσίχλονο	Common reed bunting	Emberiza schoeniclus

Τσίχλες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κεδρότσιχλα	Fieldfare	Turdus pilaris
Κελαηδότσιχλα (Τσίχλα))	Song thrush	Turdus philomelos
Κότσυφας	Common blackbird	Turdus merula

Σπουργίτια

Το πιο ενδιαφέρον σπουργίτη της περιοχής είναι ο Χωραφοσπουργίτης, που κινείται σε κοπάδια, σαν μικρά νέφη, από δέντρο σε χωράφι και από χωράφι σε λιβάδι.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σπιτοσπουργίτης	House sparrow	Passer domesticus
Δεντροσπουργίτης	Eurasian tree sparrow	Passer montanus
Χωραφοσπουργίτης	Spanish sparrow	Passer hispaniolensis

Κεφαλάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Αετομάχος	Red backed shrike	Lanius collurio
Σταχτοκεφαλάς	Lesser grey shrike	Lanius minor
Κοκκινοκεφαλάς	Woodchat shrike	Lanius senator

Σουσουράδες & κελάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Λευκοσουσουράδα	White Wagtail	Motacilla alba
Σταχτοσουσουράδα	Grey Wagtail	Motacilla cinerea
Κιτρινοσουσουράδα	Western Yellow Wagtail	Motacilla flava
Ωχροκελάδα	Tawny pipit	Anthus campestris
Λιβαδοκελάδα	Meadow pipit	Anthus pratensis
Νεροκελάδα	Water pipit	Anthus spinoletta
Διπλοκελάδα	Richard's pipit	Anthus richardi
Δεντροκελάδα	Tree pipit	Anthus trivialis
Κοκκινοκελάδα	Red-throated pipit	Anthus spinoletta

Κορυδαλλοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κατσουλιέρης (Κορυδαλλός)	Crested lark	Galerida cristata
Σιταρήθρα	Eurasian skylark	Alauda arvensis
Γαλιάντρα	Calandra lark	Melanocorypha calandra
Δεντροσταρήθρα	Woodlark	Lullula arborea
Μικρογαλιάντρα	Greater short-toed lark	Calandrella brachydactyla

Ποταμίδες & Στριτσίδες

Στους πυκνούς και ψηλούς καλαμιώνες των καναλιών φωλιάζουν Καλαμοποταμίδες, Σχοινοποταμίδες, Ψαθοποταμίδες και Τσιχλοποταμίδες.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Τσιχλοποταμίδα	Great reed warbler	Acrocephalus arundinaceus
Καλαµοποταµίδα	Eurasian reed warbler	Acrocephalus scirpaceus
Ψαθοποταμίδα	Moustached warbler	Acrocephalus melanopogon
Σχοινοποταμίδα	Sedge warbler	Acrocephalus schoenobaenus
Ωχροστριτσίδα	Olivaceous Warbler	Iduna pallida

Παπαδίτσες, Τσοπανάκοι και λοιποί συγγενείς

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Καλόγερος	Great tit	Parus major
Αιγίθαλος	Long-tailed tit	Aegithalos caudatus
Γαλαζοπαπαδίτσα	Eurasian blue tit	Cyanistes caeruleus
Υφάντρα	Eurasian penduline tit	Remiz pendulinus
Δεντροτσοπανάκος	Eurasian nuthatch	Sitta europea
Τρυποφράκτης	Wren	Troglodytes troglodytes

Τσιροβάκοι, τριλιστές & βασιλίσκοι

Στην παρόχθια βλάστηση κρύβονται οι διάφοροι τσιροβάκοι του μεσογειακού θαμνώνα, ενώ βαθιά στα καλάμια κινείται και ο θορυβώδης αλλά αόρατος Καλαμοτριλιστής.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κηποτσιροβάκος	Garden warbler	Sylvia borin
Θαμνοτσιροβάκος	Common whitethroat	Sylvia communis
Μαυροτσιροβάκος	Sardinian warbler	Sylvia melanocephala
Βουνοτσιροβάκος	Lesser Whitethroat	Sylvia curruca
Μαυροσκούφης	Eurasian blackcap	Sylvia atricapilla
Κιστικόλη	Zitting cisticola	Cisticola juncidis
Ψευταηδόνι	Cetti's warbler	Cettia cetti
Καλαμοτριλιστής	Savi's warbler	Locustella luscinoides

Ψάλτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Θαμνοψάλτης	Dunnock	Prunella modularis

Φυλλοσκόποι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Θαμνοφυλλοσκόπος	Willow warbler	Phylloscopus trochilus
Δεντροφυλλοσκόπος	Common chiffchaff	Phylloscopus collybita

Μυγοχάφτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σταχτομυγοχάφτης	Spotted flycatcher	Muscicapa striata
Καρβουνιάρης	Black redstart	Phoenicurus ochruros
Σταχτοπετρόκλης	Northern wheatear	Oenanthe oenanthe
Ασπροκώλα	Western black-eared wheatear	Oenanthe hispanica
Καστανολαίμης	Whinchat	Saxicola rubetra
Μαυρολαίμης	African stonechat	Saxicola torquata
Κοκκινολαίμης	European robin	Erithacus rubecula
Αηδόνι	Common nightingale	Luscinia megarhynchos

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος