Αρκαδικά Μονοπάτια
Λύκαιο, Τετράζι, Μίνθη

Οι ορχιδέες

Στην περιοχή του Λύκαιου και των Αρκαδικών Μονοπατιών έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 27 είδη ορχιδεών. Όλες οι γνωστές παρατηρήσεις αφορούν σε είδη ευρείας εξάπλωσης, που ενδημούν στους τυπικούς βιοτόπους της μεσαίας υψομετρικής ζώνης της Πελοποννήσου, δηλαδή τον ψηλό θαμνώνα και το δρυοδάσος. Όπως και σε άλλες ανάλογες περιοχές της κεντρικής και νότιας Πελοποννήσου, ο θαμνώνας συγκεντρώνει κυρίως είδη του γένους Ophrys, ενώ το δρυοδάσος φιλοξενεί μια μεγάλη ποικιλία όλων των αναμενόμενων γενών.

Οι ρεματιές μόνιμης ροής και οι διάσπαρτες αλλά άφθονες θέσεις πηγών και αναβλύσεων συμπληρώνουν τους δύο πιο πάνω τύπους βλάστησης με συνθήκες μόνιμου ή προσωρινού υγρού λιβαδιού, όπου συναντάμε τα ανάλογα είδη των γενών Cephalanthera, Anacamptis και Orchis.

Τέλος, είναι εντυπωσιακή η ποικιλία ειδών που θα βρούμε στα μικρά λιβάδια γύρω από τα ξωκλήσια. Σε αυτό το τεχνητό ξέφωτο - και παρόλο το συμπιεσμένο έδαφος - συνωστίζονται είδη όλων των γενών για να συναντήσουν το ηλιακό φως και τους επικονιαστές τους.

Το γένος Ophrys

Αναμφίβολα, το γένος που αντιπροσωπεύεται από τα περισσότερα είδη είναι οι Ophrys. Κρυμένες στα μικρά ανοίγματα του θαμνώνα, ευδοκιμούν μικρές ομάδες από Ophrys tenthredinifera, Ophrys fusca, Ophrys umbilicata subsp. umbilicata (αναφέρεται και ως Ophrys attica), Ophrys ferrum-equinum, Ophrys lutea και Ophrys speculum, ενώ σε ξηρά λιβαδάκια μπορεί να βρούμε μεγάλες συγκεντρώσεις από Ophrys apifera και Ophrys sphegodes subsp. spruneri. Λιγότερο συνήθης, η Ophrys reinholdii σχηματίζει μικρές ομάδες σε ανοίγματα του δρυοδάσους.

Στις λίγες φρυγανικές διαπλάσεις της περιοχής θα βρούμε τυπικά είδη της βλάστησης αυτής, όπως την Ophrys sphegodes subsp. mammosa (ένα πολύμορφο taxon, που αναφέρεται με πολλά συνώνυμα ονόματα, κυρίως ως Ophrys mammosa αλλά και Ophrys leucophthalma, Ophrys grammica, Ophrys hansreinhardii κλπ), την Ophrys sphegodes subsp. aesculapii (που επίσης αναφέρεται με διάφορα συνώνυμα, το πιο συνηθισμένο είναι το Ophrys aesculapii), την Ophrys scolopax subsp. cornuta (συχνά αναφέρεται ως Ophrys oestrifera) και την Ophrys fusca subsp. iricolor (που αναφέρεται και ως Ophrys iricolor).

Το γένος Orchis

Το γένος Orchis δηλώνει την παρουσία του με έναν εντυπωσιακό αριθμό από Orchis simia, λίγες (σχετικά) Orchis italica, τοπικά άφθονες Orchis quadripunctata και λίγες δυσεύρετες Orchis anthropophora.

Άλλα είδη, όπως η Orchis mascula, είναι σχετικά σπάνια.

Το γένος Anacamptis

Οι Ανακάμπτιδες αντιπροσωπεύονται από αρκετά είδη, όπως την Anacamptis boryi στον υγρό υπόροφο των δρυοδασών, την Anacamptis papilionacea στις πιο ξηρές θέσεις, την Anacamptis laxiflora κοντά σε πηγές και αναβλύσεις, την Anacamptis pyramidalis σε κάπως σκιερές τοποθεσίες και την Anacamptis coriophora subsp. fragrans στα φρύγανα. Έχουν επίσης καταγραφεί λίγες θέσεις του Anacamptis pyramidalis.

Άλλα γένη

Πέραν των ελκυστικών Orchis simia και των αναρίθμητων Ophrys, πολυπληθής είναι επίσης η παρουσία των διακριτικών αλλά τοπικά άφθονων Cephalanthera longifolia, ένα είδος που προτιμά το σκιερό υπόροφο του δρυοδάσους και τα βορινά πρανή των δρόμων. Αν και προσπαθούν να κρυφτούν στις φτέρες και τα θαμνάκια, οι λυγερές Κεφαλανθέρες είναι αδύνατον να περάσουν απαρατήρητες με τη λαμπερή λευκή ταξιανθία τους.

Οι πρώτες ανθοφορίες της χρονιάς είναι το πολύ πρώιμο και πανταχού παρόν Himantoglossum robertianum, που ήδη από τον Απρίλιο έχει απανθίσει και σημαδεύει τις θέσεις του ανάμεσα στις άλλες ανθισμένες ορχιδέες με τη στιβαρή παρουσία του, αλλά και η σχεδόν χειμωνιάτικη Neotinea lactea.

Τέλος, σε σκιερές τοποθεσίες θα βρούμε το αλλόκοτο Limodorum abortivum.

Το ιδιόμορφο γένος των Serapias αντιπροσωπεύεται από δύο είδη, την Serapias parviflora και την εξαιρετικά άφθονη Serapias vomeracea, που το Μάιο θα τη βρούμε σχεδόν παντού στη ζώνη γύρω από τα χωριά.

Οι ορεινές ορχιδέες

Όλες οι πιο πάνω ορχιδέες είναι είδη του μέσου υψομέτρου, δηλαδή της ζώνης από τα 600 μέχρι τα 1000 μέτρα. Οι κορυφές του Λύκαιου πλησιάζουν τα 1400 μ. και επιπλέον η μικρή κορυφογραμμή του προς το πέρασμα Νέδας-Ανδρίτσαινας διατηρεί επί μακρόν υψόμετρα πάνω από τα 1200 μ. Έτσι, στη ζώνη αυτή θα βρούμε είδη των ορεινών βιοτόπων, όπως τον Orchis provincialis και τη Dactylorhiza sambucina, δύο φυτά που στα μεγαλύτερα βουνά τα συναντάμε κυρίως στη ζώνη 700-1800 μ. και 700-2200 μ., αντίστοιχα.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος