Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου

Αρκαδικά Μονοπάτια
Λύκαιο, Τετράζι, Μίνθη

Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου

Τα πετρόχτιστα γεφύρια που συναντάμε στο Λύκαιο μπορούν να καταχθούν σε τρεις μεγάλες ομάδες: τα παλιά πέτρινα γεφύρια, τα μεγάλα πολύτοξα γεφύρια του τραίνου και τις οδικές γέφυρες του 19ου και 20ου αιώνα, που φτιάχτηκαν με τη βοήθεια των τεχνικών του θλιβόμενου τόξου από λαξεμένους λίθους.

Η γέφυρα της Καρύταινας

Το πεντάτοξο γεφύρι της Καρύταινας είναι το παλιότερο πολύτοξο γεφύρι της Πελοποννήσου και ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά έργα της βυζαντινής περιόδου στην Ελλάδα.

Κτίστηκε αρχικά το 13ο αιώνα, περίοδο συγκρότησης της καστροπολιτείας της Καρύταινας από τους Φράγκους. Η γέφυρα είχε τεράστια στρατηγική σημασία, καθότι εξασφάλιζε όχι μόνο την επικοινωνία της Γορτυνίας με τη Μεγαλοπολίτιδα, τη Μεσσηνία και την Ηλεία, αλλά και την εύκολη άμυνα της πόλης από τα νότια, με απλό αποκλεισμό της γέφυρας.

Πιθανότατα κατασκευασμένη αρχικά ως σύμμικτη κατασκευή με πέτρινα βάθρα και ξύλινα δοκάρια, ανακαινίστηκε το 1440 με πέντε άνισα τόξα σε πέτρινα βάθρα.

Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Η μεσαιωνική γέφυρα της Καρύταινας

Η απόφαση για την ανακατασκευή του έργου αποδίδεται στον άρχοντα Ραούλ Μανουήλ Μελική, που παρασύρθηκε από τα νερά, προσπαθώντας να περάσει τον Αλφειό μέσα από την κοίτη, παρακάμπτοντας την παλιά κατεστραμμένη γέφυρα. Στο μέσον της γέφυρας ενσωματώθηκε, κατά τη βυζαντινή παράδοση, μονόκλιτη εκκλησία της Γέννησης της Θεοτόκου, με την Παναγία σε ρόλο προστάτη του έργου. Λέγεται ότι στο στηθαίο της γέφυρας υπήρχε σχισμή, όπου οι διαβάτες έριχναν τον οβολό τους, ο οποίος κατέβαινε μέσω πέτρινου αγωγού σε δοχείο, πίσω από την εικόνα της Παναγίας. Μέσα στην εκκλησία υπήρχε παλιότερα επιγραφή με το όνομα του Μελική και την ημερομηνία ανακατασκευής της γέφυρας.

Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Η νεότερη γέφυρα της Καρύταινας

Η βυζαντινή γέφυρα είχε συνολικό μήκος 50 μ., ενώ είχε μια μεγάλη ανύψωση στο μέσον, όπου έφτανε σε ύψος τα 12 μ. Η γέφυρα δεν είχε ευθύγραμμη κάτοψη, αλλά ήταν ελαφρά κυρτωμένη προς τα ανάντη, ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει την ορμή του ποταμού στις περιόδους πλημμυρών.

Η γέφυρα ανακατασκευάστηκε το 19ο αιώνα, οπότε δημιουργήθηκε το οριζόντιο επίπεδο του καταστρώματος και μια σειρά ορθογώνιων θυρίδων. Παρέμεινε σε χρήση μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα και υπέστη ποικίλες παρεμβάσεις και καταστροφές: σήμερα σώζονται τα τρία τόξα και το τμήμα που λείπει έχει συμπληρωθεί από ελαφριά ξύλινη γέφυρα.

Το μοναδικό αυτό πέρασμα από τη Γορτυνία προς τη Μεσσηνία και την Ηλεία έγινε αρκετές φορές πεδίο μαχών, κυρίως κατά τους χρόνους της Επανάστασης του 1821. Η θέση παραμένει στρατηγική και σήμερα και στον ίδιο πόρο έχει κατασκευαστεί νέα σύγχρονη οδική γέφυρα, που και αυτή αποτελεί αξιόλογο τεχνικό επίτευγμα.

Παλιές πέτρινες γέφυρες

Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Η μονότοξη γέφυρα του Μπούτουνα στη Λυκόσουρα

Το Πετρογιόφυρο στο Τσουράκι Ανδρίτσαινας είναι ένα σχετικά καλά διατηρημένο μονότοξο γεφύρι σε παραπόταμο του Αλφειού, 100 μ. ανάντι της οδικής γέφυρας και του εκεί ηρώου του Λάμπρου Νικητόπουλου.

Το γεφύρι δεν εξυπηρετούσε μόνο το Τσουράκι, αλλά κυρίως τη διάβαση της Σουλτίνας, το ομαλό πέρασμα που περνά ανάμεσα στο λόφο της αρχαίας Θεισόας και το Λύκαιο. Ο επαρχιακός δρόμος Ανδρίτσαινα-Μεγαλόπολη περιτρέχει το λόφο της Θεισόας από τα βόρεια, κάνοντας μεγάλο κύκλο.

Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Η γέφυρα του Κούκου στον Αλφειό
Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Το Πετρογιόφυρο στο Τσουράκι Ανδρίτσαινας
Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Η γέφυρα του Μύλου στο Στρογγυλό (Κάτω Κοτύλιο)
Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Νερογέφυρο στο Χάραδρο (ρέμα Αγίας Θοδώρας).
Εξυπηρετούσε τους κατάντι νερόμυλους
Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Το γεφύρι του Μπέρεκλα,
στο μονοπάτι Αμπελιώνα-Νέδα

Πέτρινες οδικές γέφυρες

Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου: Η τρίτοξη οδική γέφυρα του Μπούτουνα
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Η τρίτοξη οδική γέφυρα του Μπούτουνα
Πατήστε για μεγέθυνση

Και στις δύο πλευρές του Λύκαιου, την αρκαδική και τη δυτική, θα βρούμε πολλές πετρόχτιστες γέφυρες που εξυπηρετούν το σύγχρονο οδικό δίκτυο, οι οποίες έχουν κατασκευαστεί με βάση την τεχνική του θλιβόμενου τόξου από λαξεμένους λίθους. Οι γέφυρες αυτές μπορεί να έχουν ή να μην έχουν συνδετική κονία.

Οι περισσότερες έχουν δεχτεί παρεμβάσεις είτε ενίσχυσης του φέροντος τόξου, είτε διαπλάτυσνης. Και στις δύο περιπτώσεις το υλικό που χρησιμοποιήθηκε ήταν το οπλισμένο σκυρόδεμα.

Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Πέτρινη γέφυρα στον επαρχιακό δρόμο Μεγαλόπολης-Ανδρίτσαινας

Οι σιδηροδρομικές γέφυρες

Αρκαδικά Μονοπάτια topoguide
Πέτρινα γεφύρια του Λύκαιου
Σιδηροδρομική γέφυρα στους Χράνους

Εκτός των ανοιχτών κοιλάδων, όπου η όδευση της γραμμής διέγραφε μια ισοϋψή καμπύλη γύρω από τη μισγάγγεια, στους μικρούς ποταμούς και τις μεγάλες ρεματιές καστασκευάστηκαν στιβαρές πέτρινες γέφυρες. Όλες οι γέφυρες προέρχονται από την αρχική φάση του έργου, δηλαδή πριν το 1899.

Στην περιοχή των χωριών του Λύκαιου υπάρχουν οκτώ τρενογέφυρες, όλες πολύτοξες και εξαιρετικά καλά κατασκευασμένες.

topoguide Greece

ΟΔΗΓΟΣ ΣΤΑ ΑΡΚΑΔΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ

Φωτογραφίες και περιγραφές των περισσότερων γεφυριών της περιοχής του Λύκαιου, του Τετραζίου, της Μίνθης και της λεκάνης της Νέδας περιλαμβάνονται στον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια της AnaDigit.

Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Αρκαδικά Μονοπάτια περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Ο οδηγός Αρκαδικά Μονοπάτια είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Αρκαδικά Μονοπάτια ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης πολλών περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή του αναλυτικού χάρτη όλης της Αρκαδίας και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.