Ορειβασία στο Γράμο

Γιαννοχώρι-Αλεβίτσα

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Λίγες από τις συνδέσεις ανάμεσα στα χωριά του Γράμου και τις παλιές περιφέρειές τους έχουν μείνει ενεργές στις μέρες μας, κυρίως λόγω της εγκατάλειψης των αγροτικών δροαστηριοτήτων επί δεκαετίες. Παράλληλα, το δασικό οδικό δίκτυο, αν και περιορισμένο, απορρόφησε όλο το φόρτο μετακίνησης ζώων και ανθρώπων, με αποτέλεσμα τα μονοπάτια να κλείσουν και να ξεχαστούν.

Άλλα μονοπάτια εντάχθηκαν σε έργα υποδομής, όπως υδραγωγεία, και έτσι είναι ακόμα και σήμερα σαφή και βατά. Μια τέτοια περίπτωση είναι η διαδρομή από το Γιαννοχώρι στην κορυφή Αλεβίτσα, μια σύντομη αλλά ευχάριστη πορεία πάνω σε εγκαταλελειμένο χωματόδρομο που έχει μετατραπεί σε πλατύ μονοπάτι.

Από το παρόδιο τμήμα του Γιαννοχωρίου, ανεβαίνουμε με μικρό χωματόδρομο στη μεγάλη ενοριακή εκκλησία του χωριού. Από εδώ θα πάρουμε έναν παλιό και στο μεγαλύτερο μήκος του κατεστραμμένο χωματόδρομο που ανεβαίνει στην Αλεβίτσα. Το παλιό αυτό δρομάκι ακολουθεί πιστά ή πολύ κοντά τον προπολεμικό μουλαρόδρομο που ελισσόταν στη βραχώδη ράχη, γνωστή σήμερα ως Σκάλα Γιαννοχωρίου.

Ο χωματόδρομος διαγράφει μία ανοιχτή καμπή απέναντι από ένα απόκρημνο όγκο φλύσχη. Στη βάση του όγκου αυτού περνάει το παλιό μονοπάτι που διατηρείται καθαρό και βατό. Είτε από τον χωματόδρομο είτε από το μονοπάτι βγαίνουμε στο πάνω μέρος αυτού του όγκου και συνεχίζουμε με ελιγμούς στη βραχώδη ράχη. Στο τμήμα αυτό συναντάμε πολλά φυτά των βραχωδών βιοτόπων και ανάμεσά τους το σπάνιο Onosma pygmaeum. Σύντομα βγαίνουμε σε μεγάλο λιβάδι όπου συναντάμε έναν πλατύτερο χωματόδρομο και τον ακολουθούμε ανηφορικά. Κατά μήκος του χωματόδρομου αυτού θα δούμε τις αναβλύσεις που τροφοδοτούν το υδραγωγείο του Γιαννοχωρίου. Μέχρι εδώ το τοπίο είναι σε μεγάλο βαθμό γυμνό λόγω της φύσης του πετρώματος και με υπέροχη θέα στις κοιλάδες του Αλιάκμονα. Λίγο ψηλότερα. στο τέλος του μεγάλου λιβαδιού, συναντάμε έναν πιο κεντρικό χωματόδρομο. Στο τμήμα αυτό έχουμε ήδη μπει στη ζώνη της οξιάς και διασχίζουμε πυκνές ή αραιές ζώνες. Η χλωρίδα της περιοχής φιλοξενεί πολλά είδη που αναζητούν υγρές τοποθεσίες, όπως οι ορχιδέες των λιβαδιών. Με τον χωματόδρομο αυτόν θα φτάσουμε σε μια ακόμα διακλάδωση, όπου θα δούμε σχετικά μεγάλες αλλά ερειπωμένες στρατιωτικές εγκαταστάσεις του 2ου ΠΠ. Καταλήγουμε στην κορυφή Αλεβίτσα όπου οχυρωματικά έργα και φυλάκιο του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου.

Πάνω στο πλάτωμα της κορυφής, που είναι εν μέρει τεχνητό, διακρίνονται εκτεταμένα οχυρωματικά έργα της περιόδου του Εμφυλίου, αλλά κυρίως της πρώτης μετά τον πόλεμο δεκαετίας, όπως φαίνεται από τα υλικά και τις τεχνικές. Όλη η στέψη, αλλά και οι πλαγιές του λόφου, είναι κατασκαμμένες και φαίνεται ότι υπήρχε ένα δαιδαλώδες δίκτυο επικοινωνούντων χαρακωμάτων και χώρων πυρομαχικών και διαμονής. Στο τελευταίο αυτό τμήμα υπάρχουν μικρές συντομεύσεις που χρησιμοποιούν παλιά μονοπάτια. Αν και οι συντομεύσεις αυτές είναι καθαρές και βατές, είναι πιο ενδιαφέρουσες σε μια γρήγορη κατάβαση, παρά στην ανάβαση.

Η διαδρομή δεν έχει σήμανση. Από το Γιαννοχώρι μέχρι την κορυφή Αλεβίτσα, η πορεία έχει μήκος 5.1 χλμ. και μπορεί να γίνει σε 2ω30. Νερό θα βρούμε περιστασιακά στην υπερχείλιση της υδρομάστευσης του παλιού υδραγωγείου.