Το φαράγγι της Κορομηλιάς είναι ένας εντυπωσιακός βραχώδης σχηματισμός στο μέσο ρου του Λαδοπόταμου, λίγο ανάντι του χωριού Κορομηλιά. Στο κορύφωμά του, το φαράγγι έχει ύψος τοιχωμάτων 50-70 μ. και συνεχίζει μέχρι το ύψος του ασφάλτου με βράχινα σπηρούνια και αντερείσματα.

Η γένεση του φαραγγιού οφείλεται στην επίδραση της καρστικής και μηχανικής διάβρωσης πάνω στην εύτρωτη ζώνη της επαφής ασβεστόλιθου και δολομιτικού ασβεστόλιθου, που χαρακτηρίζεται από ρηγματογενείς ασυνέχειες.

Στα ανάντη του φαραγγιού αναβλύζουν μεγάλες πηγές, από τις οποίες υδρεύεται η πόλη της Καστοριάς μέσω μεγάλου υδραγωγείου. Το συνολικό βατό μήκος του φαραγγιού, από το γεφύρι της Κορομηλιάς έως και το τέλους του υδραγωγού, είναι 1370 μ.

Το σπήλαιο Πηγές Κορομηλιάς (ή Μεγάλη σπηλιά Κορομηλιάς) βρίσκεται στην ανατολική (δεξιά) πλευρά του στενότερου τμήματος του φαραγγιού. Το σπήλαιο συνίσταται σε μια και μόνο μεγάλη αίθουσα διαστάσεων 25x10 μ. Η δημιουργία του σπηλαίου οφείλεται σε συνδυασμό τεκτονικών χαρακτηριστικών και καρστικής και μηχανικής διάβρωσης που ήταν έντονες όταν η κοίτη του Λαδοπόταμου βρισκόταν στο ύψος του σημερινού πυθμένα του σπηλαίου.

Μετά από πρόσφατες ανασκαφές βεβαιώθηκε η χρήση του ως χώρου εποχικής κατοίκησης από τη Nεολιθική έως και την Eποχή του Xαλκού (δηλαδή από την 6η έως και τη 2η χιλιετία π.Χ.). Επιπλέον, το σπήλαιο χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο από την εποχή της Οθωμανικής κατάκτησης της περιοχής έως και τον 17ο αι., αλλά και σαν σπηλαιομαντρί πιο πρόσφατα. Στη θέση οδηγεί στενό και εκτεθειμένο μονοπάτι.

Νεότερες έρευνες στην ευρύτερη περιοχή της Κορομηλιάς ανέδειξαν ένα εκτεταμένο πλέγμα νεολιθικών οικισμών, με σημαντικότερες τις χερσαίες θέσεις στα Τρίτα και την Αυγή, την πιο πάνω σπηλαιώδη θέση στις Πηγές του φαραγγιού και την παραποτάμια εγκατάσταση της Κολοκυνθούς. Σε συνδυασμό με το λιμναίο νεολιθικό οικισμό του Δισπηλιού, συμπληρώνεται μια εντυπωσιακή χαρτογράφηση των προϊστορικών εγκαταστάσεων στη δυτική ζώνη της λεκάνης της Καστοριάς.

Ο πύργος της Κορομηλιάς είναι το κυριότερο σωζόμενο λείψανο εκείνης της περιόδου. Θεωρείται ότι ανήκε στο μοναστήρι των Ταξιαρχών - και όχι στο αμυντικό σύστημα του Κάστρου της Κορομηλιάς - και αποτελούσε ύστατη θέση άμυνας των μοναχών.

Ο πύργος συγκροτείται από δύο ψηλούς τοίχους, που άλλοτε έκλειναν εντελώς τη σπηλαιώδη κοιλότητα. Σήμερα ένα μεγάλο τμήμα της τοιχοποΐας έχει καταπέσει. Εσωτερικά το μεγάλο ύψος των 10 μ. διαιρείτο με ξύλινα δοκάρια σε ορόφους. Πίσω από την οχύρωση, μέσα στο κοίλο, λειτουργούσε σπηλαιώδης ναός, για τον οποίο υπάρχουν προφορικές μαρτυρίες και κατάλοιπα.

Η προσπέλαση του χώρου είναι πολύ δύσκολη, καθώς οι παλιές διαμορφώσεις έχουν καταστραφεί και το σημερινό πέρασμα είναι εκτεθειμένο.

Το γεφύρι της Κορομηλιάς είναι έργο του 19ου αιώνα που αντικατέστησε τους πρόχειρους τρόπους ζεύξης του Λαδοπόταμου που χρησιμοποιούσαν οι ντόπιοι στη θέση αυτή, ώστε να μην χρειάζεται να ανέβουν μέχρι το Χάνι Μπερίκι, θέση όπου ο ρους του ποταμού ήταν ηπιότερος και η διέλευση ασφαλέστερη. Το γεφύρι κατασκευάστηκε το 1865 στο βασικό πρότυπο του μονότοξου γεφυριού, ένας τύπος τοξωτής κατασκευής στον οποίο οι μαστόροι της Μακεδονίας είχαν ήδη ευχέρεια. Η έδραση του γεφυριού στις δύο όχθες ήταν τεχνικά εύκολη και η υπερυψωμένη πρόσβαση εξασφάλισε μικρές κλίσεις στο κατάστρωμα.

Ως σημαντικό στοιχείο της συγκοινωνιακής υποδομής της περιοχής μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα, το γεφύρι έχει δεχθεί παρεμβάσεις συντήρησης, με εμφανέστερη την προσθήκη προστατευτικών κάγκελων που στηρίζονται σε τσιμεντένια κολωνάκια.

Ο οδηγός Καστοριά topoguide περιλαμβάνει μια αναλυτική παρουσίαση του πεζοπορικού και φυσικού πλούτου της περιοχής της Καστοριάς, καλύπτοντας τόσο την πόλη και τη λίμνη, όσο και όλα τα γύρω βουνά, από τη Χερσόνησο, την Ψαλίδα και την Αγία Τριάδα, έως τον Ίστακο, τα Όντρια και το Μάλι Μάδι.

Ο οδηγός Καστοριά topoguide προτείνει και καθοδηγεί τον πεζοπόρο σε πάνω από 60 πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές στην περιοχή της Καστοριάς. Οι προτάσεις αυτές περιλβαμβάνουν όλες τις γνωστές, σηματοδοτημένες και μη, ορειβατικές διαδρομές της περιοχής των δήμων Καστοριάς και Άργους Ορεστικού. Πέραν των πεζοπορικών πληροφοριών, ο οδηγός επιλέγει και προτείνει διαδρομές κατάλληλες για την παρατήρηση και ερμηνεία της φύσης, πορείες δηλαδή που κινούνται στους βιοτόπους των θηλαστικών και των πουλιών και στην περιοχή σπάνιων φυτών.

Ο οδηγός Καστοριά topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μέσα από την εφαρμογή πεζοπορικών και φυσιολατρικών οδηγών topoguide Greece από το Play Store. Ο οδηγός Καστοριά topoguide βρίσκεται στην ομάδα της Βόρειας Ελλάδας.

Ο οδηγός Καστοριά topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από τη γενική εφαρμογή πεζοπορικών και φυσιολατρικών περιοχών Topoguide Greece. Βρείτε τον οδηγό Καστοριάς topoguide στην ομάδα της Βόρειας Ελλάδας και προμηθευτείτε τον ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Εξοπλισμένοι με το μοναδικό σήμερα οδηγό για τα μονοπάτια και τη φύση της Καστοριάς, εξερευνήστε άφοβα την πανέμορφη αυτή περιοχή.