Χλωρίδα των Σπετσών

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Το μεγαλύτερο μέρος των φυτικών ειδών του νησιού είναι στοιχεία της χλωρίδας της ευρύτερης περιοχής, δηλαδή των πεδινών και παράκτιων ζωνών της Αττικής, της Κορινθίας και της Αργολίδας. Σχεδόν όλα τα είδη των Σπετσών τα συναντάμε και στις χλωρίδες της Αίγινας και της Ύδρας.

Λόγω του μικρότερου μεγέθους, του χαμηλότερου υψομέτρου της ορεινής ζώνης του νησιού, της έλλειψης μερικών χαρακτηριστικών βιοτόπων, όπως οι υγροβιότοποι, λόγω ακόμα της μεγάλης έκτασης που καλύπτουν τα κροκαλοπαγή, αλλά και για γενικότερους βιογεωγραφικούς λόγους, η χλωρίδα των Σπετσών δεν περιλαμβάνει κάποια ιδιαίτερα ή σπάνια είδη, όπως στην περίπτωση της Ύδρας ή της Αίγινας.

Τα περισσότερα ενδιαφέροντα στοιχεία της χλωρίδας του νησιού, βρίσκονται, όπως ήταν αναμενόμενο, στους βραχώδεις σχηματισμούς της ακτής και της ενδοχώρας. Στους αφιλόξενους αυτούς βιοτόπους θα βρούμε τα τυπικά βραχόφιλα φυτά της Αττικής Centaurea attica subsp. megarensis, Inula verbascifolia subsp. methanaea και Phagnalon saxatile.

Στα παράκτια βράχια θα βρούμε επίσης τα αγαπημένα αρτύματα όλης της μεσογειακής ζώνης κάπαρη (Capparis spinosa) και κρίταμο (Crithmum maritimum), ενώ λίγο ψηλότερα οι γνώστες θα εντοπίσουν το νόστιμο Σταμναγκάθι (Cichorium spinosum).

Λίγα μέτρα από την ακτή και μέχρι τις κορυφές, απλώνεται, συμπληρώνοντας τα κενά που άνοιξαν οι πυρκαγιές στο πευκοδάσος, ένα μίγμα από θάμνους και φρύγανα, που συντίθεται από την τυπική ποικιλία ειδών της ευρύτερης μεσογειακής ζώνης.

Στη βάση των λαδανιών θα δούμε τον συνήθη Λύκο της Λαδανιάς (Cytinus hypocistis).
Στους πετρώδεις βιοτόπους, τόσο τους ασβεστόλιθους της παράκτιας ζώνης, όσο και στα κροκαλοπαγή ψηλότερα, συναντάμε φυτά όπως:

• Helichrysum stoechas
• Sedum sediforme
• Ηypericum empetrifolium
• Reihardia picroides

Νωρίς την άνοιξη, το βουνό γεμίζει ανεμώνες (Anemone pavonina), αγριοβολβούς (Bellevalia dubia subsp. boissieri, Muscari commosum και Muscari commutatum), ίριδες (Iris unguicularis subsp. cretensis και Moraea sisyrinchium) και κίτρινα κρινάκια (Stenbergia lutea), ενώ λίγες βδομάδες αργότερα θα βρούμε παντού τα κοινά είδη του γένους Erodium (Erodium cicutarium και Erodium malacoides), όπως και τις αναγαλίδες (Anagallis arvensis). Τα πιο άνυδρα εδάφη, από το ύψος της θάλασσας έως την κορυφή του βουνού, στολίζονται με την εφήμερη ανθοφορία της σκυλοκρεμμύδας (Urginea maritime), που διατηρεί τα πλούσια φύλλα της όλο το χρόνο.

Στα παλιά χωράφια θα δούμε όλες τις εποχές του χρόνου ανθισμένους ή ξερούς βλαστούς από ασφόδελους (Asphodelus ramosus) και φλώμους (Verbascum sinuatum). Στα ίδια περιβάλλοντα, αλλά και στις άκρες των δρόμων, αφθονούν η ξενική Οξαλίδα (Oxalis pes-caprae), η κοινή παπαρούνα (Papaver rhoeas), η ιδιόμορφη Πικραγγουριά (Ecdallium elaterium), εντυπωσιακά αγριόσκορδα (Allium roseum και Allium subhirsutum), το όμορφο κυνόγλωσσο (Cynoglossum creticum) και το αρωματικό χαμομήλι (Matricaria chamomila).

Στα πιο σκιερά και κάπως υγρά σημεία αφθονούν οι τσουκνίδες (Urtica dioica), ενώ ανάμεσα στα άλλα φρύγανα, θα βρούμε λυχναράκια (Ballota acetabulosa), τεύκρια (Teucrium brevifolium) και φουμάνες (Fumana thymifolia).
Το φθινόπωρο θα βρούμε άφθονα κυκλάμινα (Cyclamen graecum subsp. graecum και Cyclamen hederifolium subsp. hederifolium).