Μονή Δήμιοβας
Τα μοναστήρια της Αβίας
Μονή Δήμιοβας
Το συγκρότημα της μονής Δήμιοβας.
Στο πρώτο πλάνο διακρίνεται ο πύργος της μονής
Πατήστε για μεγέθυνση
Το συγκρότημα της μονής Δήμιοβας.
Στο πρώτο πλάνο διακρίνεται ο πύργος της μονής
Η μονή Δήμιοβας ή Ντίμιοβας είναι κτισμένη σε μια προστατευμένη θέση, στην άκρη μιας τεράστιας κοιλάδας, στην καρδιά των ορεινών πτυχώσεων του δυτικού Ταϋγέτου. Πάνω της υψώνεται η κορυφή Ρουνίτσα (1209 μ.) και η μονή φωλιάζει κάτω από μια ζώνη με βράχια και κοντά σε πηγές. Από την ψηλή θέση της (790 μ.), η μονή Δήμιοβας εποπτεύει ένα απέραντο σύστημα από αρώσιμες πλαγιές, ρεματιές μόνιμης ορής και εύφορα λιβάδια, που κατά τόπους φιλοξενούν κτηνοτροφικές μονάδες και αγροικίες. Στα βυζαντινά χρόνια, η περιοχή αυτή κατοικήθηκε σχετικά συστηματικά και ο διάσπαρτος οικισμός που σχηματίστηκε λεγόταν Αρμίτσα, όνομα που σήμερα αναπαράγεται από έναν επίσης διάσπαρτο αγροτικό συνοικισμό στα ΝΑ της κοιλάδας. Είναι πιθανόν ο πυρήνας της μεσαιωνικής Αρμίτσας, δηλαδή η εκκλησία και κάποια άλλα κοινόχρηστα κτίσματα, να βρίσκονταν στη θέση του μοναστηριού.
Το καθολικό του συγκροτήματος είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, αλλά η μονή είναι γνωστή ως μονή Παναγίας Δήμιοβας, προσωνύμιο που στα σλαβικά σημαίνει «τόπος με κρόκους», σωστή παρατήρηση για τα ορεινά λιβάδια που την άνοιξη γεμίζουν με κρόκους.
Η μονή Δήμιοβας
Το φυσικό και αμυντικό πλαίσιο
Φαίνεται ότι η Δήμιοβας μονή υπήρχε ήδη τον 15ο αιώνα, καθώς αναφέρεται ότι πυρπολήθηκε το 1463, κατά τη διάρκεια του ενετοτουρκικού πολέμου. Η σημερινή της μορφή ανάγεται στις αρχές του 17ου αιώνα, αν και στο πέρασμα των αιώνων καταστράφηκε και ανακαινίσθηκε αρκετές φορές, όπως το 1770 κατά τη διάρκεια των Ορλωφικών.
Η μονή ήταν σταυροπηγιακή και σταδιακά απέκτησε αξιόλογη περιουσία. Λειτούργησε ως ανδρώα έως το 1834, οπότε και διαλύθηκε με το διάταγμα του Όθωνα αλλά ανασυστάθηκε το 1837, έπειτα από πιέσεις των κατοίκων. Από το 1960, η μονή Δήμιοβας φιλοξενεί γυναικεία κοινότητα.
Το συγκρότημα είναι τετράπλευρο και τα ψηλά κτήρια των κελιών και των βοηθητικών χώρων δημιουργούν έναν προστευτικό περίβολο.
Ίδρυση και δομή της μονής Δήμιοβας
Ο πύργος της μονής Δήμιοβας
Ο ναός της Δήμιοβας βρίσκεται στο μέσο του τετράπλευρου χώρου που σχηματίζουν γύρω του τα κελιά και τα βοηθητικά κτίρια. Το θολωτό διαβατικό έχει μήκος 5,20 μ. και διαπερνώντας τον κτηριακό περίβολο οδηγεί στο ναό.
Το συγκρότημα ανακαινίσθηκε το 1837 και το 1968-1969.
Ο πύργος της μονής Δήμιοβας
Ακριβώς μπροστά από τη δυτική όψη της μονής διατηρούνται τα ερείπια τετράγωνου πύργου, που λέγεται Πύργος του Ρήγα. Η περίοδος κατασκευής του πύργου είναι πιθανό να συνδέεται με την ίδρυση της μονής. Ο πύργος υπέστη σημαντικές ζημιές κατά τον σεισμό της Καλαμάτας του 1986. Γύρω από τον πύργο σώζονται λείψανα άλλων κτισμάτων.
Το καθολικό της μονής Δήμιοβας
Το καθολικό της μονής Δήμιοβας
Το καθολικό είναι ένας σχεδόν τετράγωνος (8x8.7 μ.) τρίκλιτος ναός χωρίς νάρθηκα, του τύπου του εγγεγραμμένου σταυρού με τρούλο. Εσωτερικά τα κλίτη επισημαίνονται με δύο διαμήκεις τοίχους. Η κύρια είσοδος του ναού βρίσκεται στο μέσο της δυτικής πλευράς.
Η ημικυκλική κόγχη του ιερού προεξέχει της τοιχοποιΐας, ενώ οι κόγχες του διακονικού και της πρόθεσης είναι μικρότερες και ενσωματώνονται στο πάχος του τοίχου. Το κάθε κλίτος έχει διαφορετική αφιέρωση: το κεντρικό στην Κοίμηση της Θεοτόκου, το βόρειο στο Γενέσιο της Θετόκου και το νότιο στον Ιωάννη Πρόδρομο.
Εσωτερικά, ο ναός είναι κατάγραφος με αγιογραφίες που φιλοτέχνησε, σύμφωνα με την επιγραφή, ο ιερομόναχος Δαμασκηνός το 1663. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο κατασκευάσθηκε το 1773 από τον Ανδρέα Κορωναίο.
Η κτητορική εικόνα του ναού Παναγία Δημιοβίτισσα είναι του τύπου της Ελεούσας και χρονολογείται στον ύστερο 16ο ή στις αρχές του 17ου αιώνα. Η μονή γιορτάζει στις 15 Αυγούστου. Στις 3 Σεπτεμβρίου γίνεται λιτανεία της εικόνας πεζή που καταλήγει στο ναό του Γενεσίου της Θετόκου στα Γιαννιτσάνικα, όπου φιλοξενείται δέκα ημέρες και στη συνέχεια επιστρέφει στη Δήμιοβα.
Η μονή Δήμιοβας στον ευρύτερο πλαίσιο
Η πλούσια σε γεωργικούς πόρους κοιλάδα της Αρμίτσας.
Η μονή Δήμιοβας διακρίνεται στα αριστερά
Πατήστε για μεγέθυνση
Η πλούσια σε γεωργικούς πόρους κοιλάδα της Αρμίτσας.
Η μονή Δήμιοβας διακρίνεται στα αριστερά
Η μονή Δήμιοβας δεσπόζει στην κοιλάδα της Αρμίτσας, μιας περιοχής πλούσιας σε εδαφικούς πόρους και νερά, όπου η ανθρώπινη εργασία αιώνων έχει διαμορφώσει περισσότερα απο 1000 στρέματα γεωργικής γης. Αναρίθμητες πεζούλες και διάσπαρτα υποστατικά και αλώνια συνεισέφεραν στην αξιοποίηση της έκτασης.
Από την κοιλάδα εκκινούν δύο αποκλίνουσες ρεματιές, που σχηματίζουν της χαράδρες των ρεμάτων Ξερίλας και Ελαιοχωρίου. Στο μέσο ρου των ρεμάτων λειτούργησαν νερόμυλοι.
Αν και ο ρόλος της μονής Δήμιοβας στη νομή και εκμετάλλευση των πόρων αυτών δεν είναι ρητά ή γραπτά διατυπωμένος, είναι βέβαιο ότι το μοναστήρι, μαζί με τις γειτονικές μονές Βελανιδιάς, Προφήτη Ηλία και Σιδηρόπορτας εμπλέκετο στη διαχείριση του πλούτου της περιοχής. Υπάρχουν άλλωστε πολλές αναφορές για τη συμμετοχή της μονής στο κοινωνικό και ιστορικό γίγνεσθαι του τόπου, από τους Μέσους Χρόνους, όπου ο πύργος της μονής υπήρξε σημείο συσπείρωσης και ασφάλειας, μέχρι την περίοδο της Επανάστασης του 1821 και τα δύσκολα χρόνια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Διαδρομές που διέρχονται από τη μονή Δήμιοβας
Η κυριότερη πεζοπορική διαδρομή που περνά κοντά από τη μονή Δήμιοβας είναι η πορεία Αρμίτσα-Πηγάδια.
Κείμενο & φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
ΟΔΗΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ
Ο οδηγός Αβία topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Η Αβία topoguide περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό Αβία topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Αβία topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Αβία topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης πέντε περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή του αναλυτικού χάρτη όλης της Μάνης και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.