Τα μονοπάτια του Ολύμπου

Τα μονοπάτια του Ολύμπου

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Μύτικας και Στεφάνι από το Σκολιό

Μέσα στο δραματικό ανάγλυφο και τις τεράστιες υψομετρικές διαφορές των πλαγιών του Ολύμπου, οι ξυλοκόποι και οι κτηνοτρόφοι άνοιξαν μέσα στους αιώνες ένα πολύπλοκο πλέγμα μονοπατιών, πάνω στο οποίο πάτησαν πιο πρόσφατα οι ορειβάτες για να δημιουργήσουν το σημερινό δίκτυο πεζοπορικών και ορειβατικών διαδρομών του βουνού.

Οι περισσότερες διαδρομές του Ολύμπου ξεπερνούν, είτε λόγω μεγάλου μήκους, είτε τεχνικών δυσκολιών, την έννοια της απλής πεζοπορίας και ουσιαστικά αποτελούν απαιτητικές ορειβατικές διαδρομές, όπου ο ορειβάτης θα έρθει αναπόφευκτα αντιμέτωπος με μια σειρά προβλήματα - μεγάλη διάρκεια και υψομετρική διαφορά, απουσία πηγών νερού, άστατος καιρός, βιαιότητα καιρικών φαινομένων - που προϋποθέτουν γνώση και εφόδια προσανατολισμού, κατάλληλο εξοπλισμό, μεγάλο βάρος σακιδίου, εμπειρία στην αντιμετώπιση δύσκολων και απρόβλεπτων συνθηκών και κυρίως άριστη φυσική κατάσταση.

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Η χαράδρα του Ενιπέα, ανατολική πύλη του Ολύμπου
Τα ποικίλα μονοπάτια του Ολύμπου δημιουργούν αναρίθμητους συνδυασμούς αναβάσεων, διασκελισμών και διασχίσεων. Οι βασικές διαδρομές που μπορεί να διακρίνει κανείς είναι περισσότερες από 80, διαδρομές που συνέχονται, τέμνονται ή αναστομώνονται, υποδεικνύοντας τους κύριους κόμβους αυτού του νοητού δικτύου: τους οικισμούς, τα καταφύγια και τις κεντρομόλες τοποθεσίες μέσα στο βουνό.

Η πιο κάτω παρουσίαση των βασικών ορειβατικών διαδρομών του Ολύμπου βασίζεται στη χωρική οργάνωσή τους με βάση αυτούς τους κόμβους: το Λιτόχωρο, την Καρυά και τον Κοκκινοπηλό, τα 8 κομβικά καταφύγια και το Οροπέδιο των Μουσών.

Ανάβαση στα κύρια καταφύγια

Οι διαδρομές ανάβασης στα έξι κύρια καταφύγια του Ολύμπου - Σπήλιος Αγαπητός, Γιόσος Αποστολίδης, Χρήστος Κάκαλος, Πετρόστρουγγας, Κορομηλιάς και Κρεβάτια - είναι οι πιο πολυσύχναστες πορείες στο μεγάλο αυτό βουνό. Στα φυλασσόμενα αυτά καταφύγια, πρέπει να προστεθούν τα μικρότερα αλλά εξαιρετικά σημαντικά καταφύγια ανάγκης Χριστάκη και Κ. Μιγκοτζίδης, που όλες τις εποχές και ειδικά το χειμώνα, οπόταν όλα τα μεγάλα καταφύγια είναι κλειστά, αποτελούν σπουδαία σημεία στήριξης των αναβάσεων στις κορυφές με τα πόδια ή ορειβατικά σκι.

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Διασχίζοντας τα Ζωνάρια, πηγαίνοντας από το κατ. Σπ. Αγαπητός προς το Οροπέδιο των Μουσών

Τα πιο κάτω μονοπάτια, που εξυπηρετούν τα βασικά αυτά καταφύγια, είναι άριστα διανοιγμένα, πολυπατημένα και καλά σηματοδοτημένα.

Ανάβαση στο Μύτικα

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Ανάβαση στον Μύτικα από την Κακόσκαλα

Η ανάβαση στο Μύτικα είναι η πεμπτουσία της ορειβασίας στην Ελλάδα. Προσεγγίζουμε το άβατο των Ολυμπίων θεών είτε από το Οροπέδιο των Μουσών, διατρέχοντας τα Ζωνάρια του Στεφανιού, είτε από το καταφύγιο Σπήλιος Αγαπητός, ανηφορίζοντας τα Ζωνάρια του Μύτικα. Και στις δύο περιπτώσεις, φτάνουμε κάτω από την είσοδο του Λουκιού του Μύτικα, όπου ξεκινά το σύντομο τεχνικό κομμάτι.
Η ανάβαση στο Λούκι του Μύτικα είναι ιδιαίτερα απαιτητική και προϋποθέτει δεξιότητα με την εύκολη αναρρίχηση και κατάλληλο εξοπλισμό, στον οποίο καλό είναι να περιλαμβάνεται και ένα ελαφρύ κράνος.
Από τις Βρυσοπούλες, αλλά και από το καταφύγιο Σπήλιος Αγαπητός, μπορούμε να αποφύγουμε τα Ζωνάρια και το Λούκι και να φτάσουμε στην κορυφή μέσω της Κακόσκαλας, επίσης απαιτητική διαδρομή, αλλά οπωσδήποτε ασφαλέστερη από το Λούκι.

Οροπέδιο Μουσών

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Το Οροπέδιο των Μουσών και το Στεφάνι

Η φυσική ύφεση του Οροπεδίου των Μουσών, ένα απρόσμενα γαλήνιο τοπίο μέσα στην κόλαση των γκρεμών, φιλοξενεί τα δύο προκεχωρημένα καταφύγια του Ολύμπου, το μεγάλο καταφύγιο Γιώσος Αποστολίδης και το μικρότερο καταφύγιο Χρήστος Κάκαλος. Το γεγονός ότι πρόκειται για την κατάλληλότερη αφετηρία για την ανάβαση στο Μύτικα, μαζί με τη μοναδική αισθητική του, κάνουν το Οροπέδιο των Μουσών τον πιο δημοφιλή ορειβατικό προορισμό στην Ελλάδα. Για πολλούς άλλωστε, το Οροπέδιο των Μουσών αποτελεί αυτόνομο πεζοπορικό σκοπό.

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Το Πέρασμα του Γιώσου ανακτά ένα μέρος από το μύθο του χάρη στην πρωινή ομίχλη
Η προσπέλαση του οροπεδίου ωστόσο δεν είναι εύκολη υπόθεση και απαιτεί πολύωρη προσπάθεια. Αν και οι βασικές διαδρομές που συγκλίνουν εδώ είναι εξαιρετικά πολυσύχναστες, κρύβουν αρκετές δυσκολίες: η ανάβαση από το καταφύγιο Σπ. Αγαπητός μέσα από τα Ζωνάρια διατρέχει έντονα επικλινείς πλαγιές, που κρατούν μεγάλες χιονούρες μέχρι και τον Ιούνιο (η κατάληξη του χιονιού είναι συχνά πάνω σε βράχια, οπότε η διάσχισή τους απαιτεί κατάλληλο εξοπλισμό). Η κλασική διαδρομή από τη Γκορτσιά σκαρφαλώνει το Πέρασμα του Γιώσου, που αν είναι ανώδυνο το καλοκαίρι, θέλει εξοπλισμό και προσοχή το χειμώνα.
Τέλος, η συντομότερη ανάβαση από το καταφύγιο Σπ. Αγαπητός μέσα από το Κοφτό είναι σχετικά επίπονη και με κακές καιρικές συνθήκες μπορεί να είναι σχετικά επικίνδυνη.
Το αποκορύφωμα των δυσκολιών είναι οι διαδρομές από τη Ράχη του Μπαρμπαλά και τα Καζάνια, αγαπημένο πεδίο των εξοικειωμένων με τα ασταθή εδάφη, τις αχανείς σάρες και τους γκρεμούς.
Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Το δύσκολο πέρασμα στην ανάβαση της Ράχης Μπαρμπαλά
Τέλος, η ανάβαση από τα Πριόνια μέσω της κόψης του Γομαρόσταλου κατ'ευθείαν στο Οροπέδιο των Μουσών απευθύνεται σε έμπειρους ορειβάτες, με βασικές γνώσεις σκαρφαλώματος και μεγάλη άνεση στο εκτεθειμένο πεδίο. Τα σταθερά σχοινιά που έχουν τοποθετηθεί εκεί, πολύ χρήσιμα και σχετικά ασφαλή, είναι προγραμματισμένο να αντικατασταθούν μέσα στο 2020.

Επιγραμματικά, οι διαδρομές που οδηγούν στο Οροπέδιο των Μουσών είναι:

Ο Άγριος Όλυμπος

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide
Στον άγριο κόσμο του Μύτικα:
οι τελευταίες δυσκολίες της Κακόσκαλας

Σκεπασμένα με ομίχλες, αόρατα πίσω τις βράχινες πτυχές, εξερευνημένα μόλις πρόσφατα, απρόσιτα στους αμύητους κρύβονται τα μυστικά περάσματα του Ολύμπου. Τα περάσματα αυτά, άλλοτε μόλις λίγα βήματα και άλλοτε δεκάδες ή εκατοντάδες μέτρα, στέκουν σαν νοητές πύλες, αποτρέποντας τους κοινούς θνητούς να περάσουν.

Οι περισσότερες από τις σκληρές αυτές διαδρομές βρίσκονται στην περίμετρο του μεγάλου τεκτονικού τεμάχους του Μύτικα και του Οροπεδίου των Μουσών. Μερικές από αυτές, όπως η Κακόσκαλα και το Λούκι του Μύτικα, δέχονται δεκάδες επισκέπτες τη μέρα.

Κάποιες διαδρομές, όπως η Ράχη του Μπαρμπαλά, το Κοφτό για το Οροπέδιο των Μουσών, η Κόψη του Σκολιού και η Κόψη του Γομαρόσταλου γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς, ενώ τα Καζάνια περιμένουν σιωπηλά τις 5-10 ομάδες που θα περάσουν από εδώ το χρόνο.

Χωρίς να μπούμε σε διαδρομές που απαιτούν αναρριχητικό εξοπλισμό, οι βασικές διαδρομές στην άγρια όψη του Ολύμπου είναι:

Με βάση το Λιτόχωρο

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Στην κυκλική διαδρομή Προφήτης Ηλίας-Γκόλνα

Στον άξονα Λιτόχωρο-Πριόνια, ζώνη στην οποία εντάσσεται και το καταφύγιο του Σταυρού, υπάρχουν πολλά μονοπάτια, με πιο ενδιαφέροντα το μονοπάτι στη χαράδρα του Ενιπέα (Ε4) και το μονοπάτι Λιτόχωρο-Πριόνια από τα Χαντόλια, παλιό μονοπάτι ξυλοκόπων που αναβίωσε πρόσφατα.
Από το καταφύγιο του Σταυρού, το παλιό μονοπάτι προς την πηγή Μάννα συνεχίζει και συνδέεται με τις πορείες στο Σέλωμα.
Δύο ακόμα διαδρομές, η ανάβαση από τα Πριόνια προς το Λιβαδάκι και η διάσχιση της Γκόλνας, είναι πιο απαιτητικές αλλά και πολύ πιο όμορφες, καθώς περιτρέχουν τα εντυπωσιακά τοπία της χαράδρας του Ενιπέα από ψηλές θέσεις θέας.

Συνοπτικά, οι διαδρομές της ζώνης Λιτόχωρο-Πριόνια είναι:

Με προορισμό τα Πριόνια

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Η σήμανση στα Χαντόλια, σημείο διασταύρωσης των μονοπατιών για Σταυρό, Πριόνια και Λιτόχωρο

Στον άξονα Λιτόχωρο-Πριόνια, ζώνη στην οποία εντάσσεται και το καταφύγιο του Σταυρού, υπάρχουν πολλά μονοπάτια, με πιο ενδιαφέροντα το μονοπάτι στη χαράδρα του Ενιπέα (Ε4) και το μονοπάτι Σταυρός-Πριόνια από τα Χαντόλια, παλιό μονοπάτι ξυλοκόπων που αναβίωσε πρόσφατα.
Από το καταφύγιο του Σταυρού, το παλιό μονοπάτι προς την πηγή Μάννα συνεχίζει και συνδέεται με τις πορείες στο Σέλωμα.
Δύο ακόμα διαδρομές, η ανάβαση από τα Πριόνια προς το Λιβαδάκι και η διάσχιση της Γκόλνας, είναι πιο απαιτητικές αλλά και πολύ πιο όμορφες, καθώς περιτρέχουν τα εντυπωσιακά τοπία της χαράδρας του Ενιπέα από ψηλές θέσεις θέας.

Συνοπτικά, οι διαδρομές της ζώνης Λιτόχωρο-Πριόνια είναι:

Καταφύγιο Σπ. Αγαπητός

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Στο μονοπάτι Πριόνια-καταφ. Σπ. Αγαπητός δεν περπατούν μόνο ορειβάτες

Είναι η κομβική θέση της παλιάς καλύβας των ξυλοκόπων πάνω στο βράχο Μπαλκόνι ή η δύναμη του Κώστα Ζολώτα, που αφιέρωσε όλη τη ζωή του στη λειτουργία του καταφυγίου, που έκαναν την τοποθεσία αυτή ένα στρατηγικό σημείο στο σημερινό δίκτυο των ορειβατικών μονοπατιών του Ολύμπου ?
Το ερώτημα είναι σήμερα ρητορικό: το 80% των επισκεπτών του Ολύμπου στηρίζεται στο καταφύγιο Σπ. Αγαπητός ζητώντας διαμονή, αγορά ή μεταφορά εφοδίων, αναμονή στις κακοκαιρίες, διάσωση, πρώτες βοήθειες, συμβουλές και πληροφορίες. Πολλοί φτάνουν και μένουν εδώ, το σημείο τους μαγεύει και η μέχρι εδώ πορεία τους ικανοποιεί. Οι περισσότεροι κάνουν την επαύριο, μια άνετη ανάβαση στο Μύτικα, με μικρό σακκίδιο, ξεκούραστοι μετά από μια ήρεμη διανυκτέρευση.
Έτσι, το μονοπάτι Πριόνια-καταφύγιο Σπ. Αγαπητός είναι το πιο πολυπατημένο ορεινό μονοπάτι στην Ελλάδα - εξαιρώντας το τουριστικό φαράγγι της Σαμαριάς. Ο χαρακτηρισμός αυτός αφορά και τα μονοπάτια προς Σκάλα και Ζωνάρια έως το Μύτικα ή το Οροπέδιο των Μουσών.
Λιγότερο πατημένο αλλά πολύ χρήσιμο όταν τα Ζωνάρια έχουν χιονούρες ή για μια πολύ γρήγορη ανάβαση στο Οροπέδιο είναι και το απότομο μονοπάτι από το Κοφτό.
Τέλος, η οριζόντια σύνδεση μέσω του Γομαρόσταλου με την Πετρόστρουγγα έχει κερδίσει το ενδιαφέρον των ορειβατών, καθώς τραβερσάρει μια ήσυχη αλλά εντυπωσιακή ζώνη του Ολύμπου.

Οι διαδρομές από και προς το Καταφύγιο Σπ. Αγαπητός είναι:

Καταφύγιο Κορομηλιάς

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Στη διαδρομή Κορομηλιά-Σέλωμα

Άγνωστη παλιότερα στους ορειβάτες που στόχευαν στις ψηλές κορυφές, η τοποθεσία Κορομηλιά είναι σήμερα μια πολύ βολική αφετηρία στις αναβάσεις και πορείες στην ανατολική πλευρά του Ολύμπου. Το φιλόξενο καταφύγιο, τα πολύ ωραία μονοπάτια, η πλούσια φύση με τη διαδοχή οξιάς-μαυρόπευκου και τα πολλά νερά δημιουργούν ένα πολύ ενδιαφέρον σύνολο.
Από τις δύο διαδρομές που οδηγούν από χαμηλά στο καταφύγιο, η ανάβαση από το ρέμα του Ορλιά είναι αναμφισβήτητα η ωραιότερη, ωστόσο η πιο απότομη και κουραστική διαδρομή ανάβαση στο καταφύγιο Κορομηλιάς από τη Ράχη είναι σαφώς συντομότερη και θεωρειται η κλασική οδός προσπέλαση.
Από εκεί και πάνω, το μονοπάτι για το Σέλωμα (από όπου μπορούμε να κατέβουμε στο καταφύγιο του Σταυρού ή να συνεχίσουμε προς Μπάρμπα), άλλοτε σχεδόν αδιάβατο, είναι σήμερα σε άριστη κατάσταση, χάρη στην ετήσια περιποίηση, ελέω αγώνα Mythical Trail.
Τέλος, η ανάβαση Κορομηλιά-Πετρόστρουγγα, που διασχίζει τα άγρια τοπία μιας άγνωστης πλευράς, είναι ίσως το ωραιότερο μονοπάτι του Ολύμπου.

Συνοπτικά, οι διαδρομές με βάση το καταφύγιο της Κορομηλιάς είναι:

Καταφύγιο Πετρόστρουγγας

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Κατηφορίζοντας από τη Σκούρτα προς την Πετρόστρουγκα

Η τοποθεσία Πετρόστρουγγα είναι ένα κομβικό σημείο στην ανατολική πλευρά του Ολύμπου: εδώ συγκλίνουν το μεγάλο μονοπάτι από τη Γκορτσιά (Διασταύρωση) προς το Οροπέδιο των Μουσών με την τραβέρσα του Γομαρόσταλου, το μονοπάτι από την Κορομηλιά και το πλέγμα των λιγότερο γνωστών μονοπατιών από την Αγία Κόρη Βροντούς.
Παράλληλα, η Πετρόστρουγγα είναι κοντά στην μικρή αλλά πολύτιμη πηγή του Στράγγου (Βρύση Αποστολίδη) και είναι το μοναδικό σημείο στη ζώνη των 2000 μέτρων της ανατολικής πλευράς όπου διατηρείται μια κτηνοτροφική εγκατάσταση.

Οι διαδρομές με βάση το καταφύγιο της Πετρόστρουγγας είναι:

Βόρειος Όλυμπος

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Στο οροπέδιο Κρεβάτια, ατενίζοντας τα Κόκκαλα

Οι αναβάσεις και πορείες στο Βόρειο Όλυμπο έχουν ως σημείο αναφοράς τη Βροντού και τις θέσεις Άγιοι Απόστολοι, Ξερολάκκι και Σαλατούρα-Πυξάρι. Μοναδικό σημείο στήριξης στη ζώνη αυτή είναι ο καταφύγιο Κρεβάτια, μια σχετικά πρόσφατη προσθήκη στον εξοπλισμό του Ολύμπου, ενώ υπάρχει και το απομονωμένο καταφύγιο ανάγκης στο Πυξάρι.
Κτισμένο πάνω από το εντυπωσιακό οροπέδιο Κρεβάτια, ανάμεσα στο Παπά Ρέμα και τη χαράδρα του Ξερολακκιού, το καταφύγιο έχει εξαιρετική θέα στον πιερικό κάμπο.

Από πεζοπορικής πλευράς, το καταφύγιο Κρεβάτια εξυπηρετεί κυρίως την ανάβαση στο Οροπέδιο των Μουσών μέσω της Ράχης Μπαρμπαλά και τα μονοπάτια στου Παπά Ρέμα. τη μεγάλη χαράδρα που κατάντι οδηγεί στους Αγίους Αποστόλους, ενώ από το άνω άκρο της συνδέεται με την πηγή Μαστορούλη και την Πετρόστρουγγα.
Η προσπέλαση του καταφυγίου Κρεβάτια γίνεται από το ωραίο μονοπάτι από την Αγία Τριάδα Βροντούς, από το λιγότερο γνωστό μονοπάτι από την Πέτρα και από το εντελώς άγνωστο μονοπάτι Ξερολάκκι-βρύση Καρασκίνη. Το καταφύγιο συνδέεται και οδικά με την Αγία Τριάδα Βροντούς με χωματόδρομο μήκους 8.5 χλμ. (ψηλό αυτοκίνητο απαραίτητο).

Το καταφύγιο ανάγκης Πυξάρι προσπελαύνεται από τη Βρύση Παπαζήση Ντόνα.

Οι διαδρομές στο Βόρειο Όλυμπο είναι:

Καταφύγιο Χριστάκη

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Στη διαδρομή Κοκκινοπηλός-Σαμάρι-καταφύγιο Χριστάκη

Η λάκκα Μεγάλη Γούρνα είναι η πιο προφανής ύφεση ανάμεσα στο Χριστάκη και το δαίδαλο των προκορυφών και ραχών του Αγίου Αντωνίου. Στο πιο ομαλό σημείο, δίπλα στην καλοφτιαγμένη καλύβα που εξυπηρετούσε παλιότερα τους λιγοστούς ορειβάτες της πλευράς αυτής, φτιάχτηκε το πολύ χρήσιμο και ανοιχτό καταφύγιο Χριστάκη. Το βασικό πλεονέκτημα της τοποθεσίας είναι ότι εδώ καταλήγει ο μοναδικός δρόμος που ξεπερνά τα 2000 μ. στον Όλυμπο (καταλήγει στα 2420 μ.).
Αν και ο χωματόδρομος αυτός είναι ιδιαίτερα δύσβατος, το καλοκαίρι δεν είναι λίγοι αυτοί που αποφασίζουν να "σπάσουν" το αυτοκίνητό τους για να προωθηθούν κοντά στο Σκολιό και τις άλλες μεγάλες κορυφές. Σταδιακά, με τη βοήθεια και των τοπικών αγώνων ορεινού τρεξίματος, η περιοχή έχει αναβαθμιστεί από πλευράς μονοπατιών και είναι πλέον μια από τις κύριες εισόδους του Ολύμπου.
Οι πεζοπορικές προσπελάσεις του καταφυγίου Χριστάκη είναι όλες αρκετά μεγάλες και επίπονες: από τον Κοκκινοπηλό μέσω της Χαράδρας της Σταλαγματιάς ή του Κίτρου, από τη Σαλατούρα μέσω Πυξαριού και - η συντομότερη - από το Ξερολάκκι, μέσα από τη ρεματιά. Από το καταφύγιο, φτάνει κανείς εύκολα στο καταφύγιο Μιγκοτζίδη και από εκεί φεύγει προς Μπάρα, ενώ επίσης εύκολα ανεβαίνει στον Άγιο Αντώνιο.
Τέλος, τα τελευταία χρόνια, αξιοποιώντας την προωθημένη θέση μέσα στο βουνό και κυρίως το μεγάλο υψόμετρο όπου φτάνει αυτοκίνητο, πολλοί ορειβάτες ανεβαίνουν απο εδώ στο Μύτικα, από τη διαδρομή Σκολιό-Σκάλα-Κακόσκαλας-Μύτικας ή συνεχίζουν μέχρι το Οροπέδιο των Μουσών.

Οι διαδρομές με βάση το Καταφύγιο Χριστάκη είναι:

Βρυσοπούλες-καταφύγιο Μπιγκοτζίδης

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Φτάνοντας στο καταφύγιο ανάγκης Κ. Μπιγκοτζίδης

Η δυτική πλευρά του Ολύμπου δεν έχει τα χαρισματικά στοιχεία της ανατολικής ή της βόρειας όψης - λείπουν οι μεγάλες χαράδρες, οι επιβλητικές ορθοπλαγιές, τα παγετωνικά χάσματα. Παρόλο που στο κέντρο της δεσπόζει με τα διόλου ευκαταφρόνητα 2816 μέτρα του ο κωνικός Άγιος Αντώνιος, η άμορφη δομή των πλαγιών και το δαιδαλώδες ανάγλυφο της πλευράς αυτής δεν συγκρίνονται με την ποικιλότητα και την αγριάδα της ανατολικής πλευράς.
Κύριο ελκτικό στοιχείο της ζώνης είναι ο δρόμος προς το Κέντρο Εκπαίδευσης Ορεινού Αγώνα Χιονοδρόμων (ΚΕΟΑΧ), που παραμένει ο μοναδικός ασφαλτοστρωμένος δρόμος που φτάνει τόσο ψηλά στον Όλυμπο - υποτίθεται ότι οι εγκαταστάσεις του ΚΕΟΑΧ θα αναπτύσσονταν προς την κατεύθυνση ενός τοπικού χιονοδρομικού κέντρου, σχέδιο που ευτυχώς δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Όλες οι πορείες που αναπτύσσονται στη ζώνη αυτή ξεκινούν από την πύλη του στρατοπέδου ΚΕΟΑΧ και περνούν από το μικρό αλλά φιλόξενο καταφύγιο ανάγκης Κ. Μπιγκοτζίδης, που στέκει περήφανο κάτω από τη σκιά του Αγίου Αντωνίου. Από εδώ, καλά μονοπάτια συνδέονται με το καταφύγιο Χριστάκη, τη Μπάρα και το Ε4 που περνά κοντά στο Σκολιό. Φυσικά, από εδώ γίνεται και η συντομότερη ανάβαση στον Άγιο Αντώνιο και μάλιστα με πολλές παραλλαγές, κατάλληλες για όλες τις συνθήκες.

Οι διαδρομές με βάση τις Βρυσοπούλες είναι:

Από το Λιβαδάκι έως το Άνω Πηγάδι

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Στη ράχη Αχριάνη

Η ζώνη ανάμεσα στη Γκόλνα και το Άνω Πηγάδι είναι η λιγότερο πολυσύχναστη στον Όλυμπο. Αν αποφασίσετε να περιπλανηθείτε στα μονοπάτια της αχανούς αυτής περιοχής, είναι πολύ αμφίβολο αν θα συναντήσετε άλλο δίποδο ον στο δρόμο σας.
Το πιο κεντρικό μονοπάτι της ζώνης είναι η ανάβαση από το Λιτόχωρο στο Λιβαδάκι, το μεγάλο επικλινές βοσκοτόπι όπου μονάζει το ομώνυμο καταφυγιάκι. Από εδώ μπορεί να συνεχίσει κανείς μέχρι τη Μπάρα και να φτάσει στο καταφύγιο Κ. Μιγκοτζίδη, πάνω από τις Βρυσοπούλες και κοντά στο καταφύγιο Χριστάκη.
Η διάσχιση από την πηγή Σκανδαλιάρα μέχρι το καταφύγιο στο Άνω Πηγάδι ακολουθεί ότι απόμεινε από το μεγάλο μονοπάτι που συνέδεε άλλοτε το Λιτόχωρο με την περιοχή της Παναγιάς Κανάλας και της Καρυάς. Σε ένα πιο εξερευνητικό πνεύμα, μπορεί να ακολουθήσει κανείς τις ράχες Αχριάνη και Αρβανίτη, με προορισμό τη Μπάρα, ανακαλύπτοντας τα μικρά, προαιώνια σημάδια των ανθρώπων του βουνού πάνω στο τοπίο - πηγές, μαντριά, πυροστιές, αρχικά ονομάτων πάνω στους κορμούς.

Οι διαδρομές στις ερημιές από το Λιβαδάκι έως το Άνω Πηγάδι είναι:

Από το Άνω Πηγάδι έως την Καρυά

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Στα Σαράντα Καγκέλια

Η Καρυά, που βρίσκεται στο άκρο του μεγάλου οροπεδίου των Νεζερών, είναι το αξιολογότερο χωριό της νότιας πλευράς του Ολύμπου. Το κύριο μονοπάτι που ξεκινούσε από την Καρυά για τον Όλυμπο, περνούσε μια σειρά χαμηλών όγκων και έφτανε στη Χαρβαλόβρυση, από όπου με Σαράντα Καγκέλια, όπως χαρακτηριστικά λέγεται η ζώνη με τους συνεχείς ελιγμούς, έβγαινε στον Κακάβρακα και κατέληγε στη Μπάρα, τα καλύτερα θερινά λιβάδια του Ολύμπου. Αυτή τη διαδρομή ακριβώς ακολουθεί και το Ο2, στο πρώτο σκέλος του που διασχίζει τον Όλυμπο.
Υπήρχαν και άλλα μονοπάτια στην ίδια ζώνη, που οδηγούσαν σε άλλα μεγάλα στανοτόπια, όπως το μονοπάτι προς τη Μεταμόρφωση και η χαμηλή τραβέρσα από τη βρύση Πυξάρι, την οποία και σήμερα ακολουθούν τα κοπάδια των μοσχαριών στην αργή λιτανεία τους προς την παλιά στέρνα της Μπάρας.
Η βάση της θερινής κτηνοτροφικής ζώνης της Καρυάς απλωνόταν από τη Χαρβαλόβρυση μέχρι το λιβάδι Μεχτέσι. Από το Μπεχτέσι ένα μονοπάτι ανέβαινε προς του Φράγκου Αλώνι και συνδεόταν με τον Πάγο και το Λιβαδάκι, ενώ μια χαμηλή σύνδεση έφτανε στο Άνω Πηγάδι, όπου σήμερα το ομώνυμο καταφύγιο.

Οι διαδρομές στη ζώνη από την Καρυά έως το Άνω Πηγάδι είναι:

Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Κατεβαίνοντας τη Χαράδρα της Σταλαγματιάς, στο τμήμα του Ε4 από το καταφύγιο Χριστάκη προς Κοκκινοπηλό

Μετά από αλλεπάλληλα τμήματα αδιάφορης πεζοπορίας σε πεδινά τοπία, το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 επιφυλάσσει στον πεζοπόρο που πλησιάζει τον Όλυμπο μερικά απο τα πιο εντυπωσιακά σκέλη του. Ξεκινώντας από τον Κοκκινοπηλό με την όμορφη Χαράδρα της Σταλαγματιάς, το Ε4 περνά κοντά από το Σκολιό και πάνω από τη Σκάλα, κατεβαίνει στο καταφύγιο Σπήλιος Αγαπητός και μετά στα Πριόνια, από όπου συνεχίζει με ένα ακόμα πολύ ενδιαφέρον τμήμα, κατά μήκος της Χαράδρας του Ενιπέα και καταλήγει στο Λιτόχωρο. Βγαίνουμε από το χώρο του Ολύμπου με ένα μάλλον αδιάφορο σκέλος, που μας φέρνει στο Δίον.

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Κατεβαίνοντας από τη Σκάλα προς το καταφύγιο Σπήλιος Αγαπητός

Στη φάση σχεδιασμού του Ε4, το σκέλος που διατρέχει τον κύριο όγκο του Ολύμπου και συνδέει τον Κοκκινοπηλό με το καταφύγιο Σπ. Αγαπητός θεωρήθηκε μια ενιαία ημερήσια διαδρομή, ελλείψει ενδιάμεσου σταθμού.
Ωστόσο το σκέλος αυτό έχει πολύ μεγάλο μήκος και σημαντική υψομετρική διαφορά. Χάρη στη δημιουργία του καταφυγίου ανάγκης Χριστάκη, που διατηρείται σε καλή κατάσταση και μπορεί να φιλοξενήσει μια μεγάλη ομάδα, η μεγάλη αυτή διαδρομή μπορεί να γίνει σε δύο ημερήσια τμήματα, που εντάσσονται πιο ορθολογικά σε μια μεγάλη διάσχιση όπως το Ε4 και παρέχουν στον ορειβάτη την ευχέρεια μιας γρήγορης παρέκλισης προς το Μύτικα μέσω Κακόσκαλας.

Εθνικό Μονοπάτι Ο2

Όλυμπος topoguide
Όλυμπος topoguide: Στο μονοπάτι Ο2 από Καρυά προς Καλόγερο

Το Εθνικό Μονοπάτι Ο2 διατρέχει τα υψίπεδα του Ολύμπου και τον Κάτω Όλυμπο μέχρι τα Τέμπη, από όπου περιπλανάται νοτιότερα, προς τον Κίσσαβο και το Μαυροβούνι, έως το Πήλιο. Η διαδρομή του Ο2 ξεκινά ανάμεσα στο καταφύγιο Χριστάκη και το Σκολιό και το πρώτο σκέλος ολοκληρώνεται στην Καρυά. Τα άλλα δύο σκέλη διατρέχουν ομαλά τοπία με αρκετούς δρόμους και είναι πολύ λιγότερο ενδιαφέροντα.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

ΟΛΥΜΠΟΣ – 60 διαδρομές

Ο οδηγός ΟΛΥΜΠΟΣ – 60 διαδρομές είναι ο πληρέστερος, ο πιο σύγχρονος και ο πλέον ενημερωμένος οδηγός του Ολύμπου. Το μεγάλο αυτό βιβλίο – 264 σελίδες, 65 χάρτες και 150 φωτογραφίες – καλύπτει όλες τις πλευρές του μυθικού βουνού: γεωγραφία, βλάστηση, χλωρίδα, πανίδα, μνημεία, καταφύγια και ορειβατικές διαδρομές, καθώς και αναλυτικά κεφάλαια για τη διάσωση, το ορεινό τρέξιμο, το ορειβατικό σκι, την αναρρίχηση και τον αναγκαίο εξοπλισμό.

Ο οδηγός καλύπτει 60 διαφορετικές ορειβατικές διαδρομές στον Όλυμπο. Πρακτικά, έχουν περιληφθεί όλα τα γνωστά και περισσότερο ή λιγότερο σημαδεμένα μονοπάτια του μεγάλου βουνού: όλες οι αναβάσεις στις κορυφές και τα καταφύγια, όλες οι μικρές δημοφιλείς πεζοπορίες και όλες οι μεγάλες διασχίσεις. Κάθε διαδρομή παρουσιάζεται μέσα από μια αναλυτική περιγραφή και ένα λεπτομερή χάρτη. Τα μετρητικά στοιχεία και η αξιολόγηση κινδύνων και δυσκολιών επιτρέπουν στον ορειβάτη να επιλέξει τη διαδρομή που αντιστοιχεί στις ικανότητές του.

ΟΛΥΜΠΟΣ – 60 διαδρομές
ΟΛΥΜΠΟΣ – 60 διαδρομές

Όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς, η δασολόγος Κατερίνα Ζαγκαρέτου και ο πολιτικός μηχανικός Τριαντάφυλλος Αδαμακόπουλος, ο οδηγός ΟΛΥΜΠΟΣ – 60 διαδρομές επιδιώκει να αναστήσει μέσα στον επισκέπτη του βουνού έναν Όλυμπο αντάξιο του μεγέθους ενός παγκόσμιου συμβόλου.

Ο Νίκος Νέζης, που υπογράφει τον εισαγωγικό χαιρετισμό, αξιολογεί το έργο ως σημείο αναφοράς στη βιβλιογραφία του Ολύμπου.

Ο οδηγός Όλυμπος – 60 διαδρομές είναι διαθέσιμος από το e-shop του topoguide.gr.

Οδηγός στα μονοπάτια του Ολύμπου

Όλυμπος topoguide

Όλες οι πιο πάνω διαδρομές, με μετρητικά στοιχεία, περιγραφές και πολλές φωτογραφίες, περιλαμβάνονται στην εφαρμογή Όλυμπος topoguide.

Ο οδηγός Όλυμπος topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android από το Play Store.

Ο οδηγός Όλυμπος topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Προμηθευτείτε τον οδηγό του Ολύμπου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Η εφαρμογή Όλυμπος topoguide προσφέρει off-line λεπτομερείς χάρτες με όλα τα στοιχεία που ενδιαφέρουν τον ορειβάτη. Πάνω στο μονοπάτι, κάνει ενεργητική πλοήγηση κατά μήκος της διαδρομής, βοηθώντας τον πεζοπόρο να διατηρεί την πορεία του και να φτάσει στον προορισμό του ακόμα και κάτω από δυσμενείς συνθήκες.