Φωτογραφία φύσης

Φωτογραφίζοντας από φυλάχτρα (hide)

Από τις αρχές του 20ου αιώνα και κυρίως μεταπολεμικά η παρακολούθηση και μελέτη των μεγάλων θηλαστικών στην Ευρώπη βασίστηκε στη χρήση μεθόδων και μέσων απόκρυψης των παρατηρητών. Είναι γνωστές οι αναλυτικές παρατηρήσεις του Robert Hainard πάνω στα θηλαστικά, που στηρίχθηκαν σε πολυήμερες παρακολουθήσεις από κυνηγετικές φυλάχτρες σε περιοχές της Ανατολικής Ευρώπης.

Στον απόηχο αυτών των εμπειριών, τις τελευταίες δεκαετίες δημιουργήθηκαν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και ιδίως τις μεσογειακές, τις ανατολικές και τις βόρειες, οργανωμένες δομές για την παρακολούθηση και φωτογράφιση των ζώων, κυρίως μεγάλων θηλαστικών και αρπακτικών πουλιών και ειδών του δάσους. Οι εταιρείες που διαχειρίζονται τα μέσα αυτά, συνήθως προτείνουν ημερήσια ή ολιγοήμερα πακέτα μεταφοράς, διαμονής και συνοδείας και τις περισσότερες φορές το αποτέλεσμα είναι το αναμενόμενο: άφθονες, πολύ κοντινές και συνήθως πολύ εντυπωσιακές φωτογραφίες. Η μοναδική επιφύλαξη έγκειται στο ότι στην περίπτωση των αρπακτικών πουλιών ή των κορακοειδών, τα πουλιά συχνά είναι συνωστισμένα στο χώρο της ταΐστρας και οι φωτογραφίες αυτές έχουν μικρή αισθητική αξία.

Τέτοιες υπηρεσίες προτείνονται στην Ισπανία (δεκάδες hides με εξωτικά αλλά και ευρείας εξάπλωσης είδη), τη Γαλλία (αλπικά είδη αλλά και πολλές προτάσεις σε δασικό ή υγροτοπικό περιβάλλον με συνήθη είδη), τη Βουλγαρία (Μαυρόγυπας, Όρνιο, Χρυσαετός, Τσακάλι και Λύκος), τη Ρουμανία (πολλά δασικά είδη αλλά κυρίως Αρκούδα) και τις σκανδιναβικές χώρες (εντυπωσιακά είδη των δασών ψυχρόβιων ειδών και του αρκτικού κύκλου). Στην Ελλάδα λειτουργεί εδώ και λίγα χρόνια μια τέτοια μονάδα, στον Έβρο.

Οι κυριότεροι τύποι απόκρυψης που χρησιμοποιούνται σήμερα στη φωτογραφία άγριας φύσης είναι:

• Μόνιμη φυλάχτρα
• Φυλάχτρα σε καλύβα
• Φυλάχτρα σε βάρκα
• Φορητές φυλάχτρες
• Πλωτή φυλάχτρα
• Δίχτυ παραλλαγής
• Κάλυψη στο αυτοκίνητο
• Κάλυψη σε αυτοκινούμενο
• Άλλες τεχνικές καμουφλάζ

Μόνιμη φυλάχτρα

Η ιδεώδης μορφή φυλάχτρας, αυτή με την οποία τα ζώα έχουν εξοικειωθεί πλήρως, που επιτρέπει την απολύτως αδιατάρακτη παρακολούθησή τους και ταυτόχρονα προσφέρει ικανοποιητικές ανέσεις για πολύωρη αναμονή ακόμα και κάτω από χειμερινές συνθήκες είναι ένα μικρό οίκημα που να διαθέτει τα παρακάτω χαρακτηριστικά (τα επισημασμένα με κόκκινα είναι τα αυστηρώς απαιτούμενα):

• ασφαλή γειτονία, ώστε η συνήθεια των ζώων να προσεγγίζουν το χώρο να μην καταλήξει σε εξόντωσή τους από λαθροθήρες,
• συναίνεση του τοπικού πληθυσμού, ώστε να μην υπάρξουν αντιδράσεις αν κάποιο από τα ζώα που εξοικειώθηκαν με το χώρο κάνει ζημιές σε καλλιέργειες, πουλερικά ή κοπάδια,
• άδεια λειτουργίας από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς διαχείρισης του περιβάλλοντος και έγκριση των όρων διατροφής των ζώων από αρμόδια υπηρεσία,
• εύκολη, απρόσκοπτη και ασφαλή ποιότητα τροφής προσέλκυσης για τα ζώα, από αυστηρά ελεγχόμενα σφάγια (όχι πτώματα) και σπόρους,
• ιδιόκτητο ή σύννομα παραχωρημένο χώρο, ώστε να μην υπάρχουν νομικά θέματα,
• χώρο και υποδομές για ολοήμερη εξυπηρέτηση και παραμονή, δηλαδή ηλεκτρικό ρεύμα για φόρτιση συσκευών, ράφια, ντουλάπια και ηλεκτρικό φωτισμό για τους χειρισμούς, καρέκλες, κρεβάτια, τουαλέτα, τρεχούμενο νερό και θέρμανση,
• τοποθεσία σε περιοχή εύλογης βιοποικιλότητας, με αξιόλογα είδη μεγάλου ενδιαφέροντος,
• κατασκευή χαμηλού αποτυπώματος, με οικολογικά υλικά και σωστή ένταξη στο τοπίο,
• κατάλληλη θέση μέσα στο ανάγλυφο, ώστε να παρέχει ικανό βάθος εικόνας για όλα τα μεγέθη ζώων,
• κατάλληλο προσανατολισμό ώστε να επιτρέπει την εναλλαγή των φωτιστικών συνθηκών μέσα στη μέρα,
• σωστή πλαισίωση για να μην φαίνονται αφύσικα στοιχεία (πχ., άλλα κτίσματα, περίφραξη, δρόμοι κλπ), ενώ παράλληλα να χαρίζει ωραίο φόντο στις εικόνες (πχ., φυλλοβόλα που αλλάζουν χρώματα το φθινόπωρο),
• διαμορφωμένο χώρο, πλούσιο σε συμπληρωματικά στοιχεία (βράχια, ξερούς ιστάμενους και κατακείμενους κορμούς κλπ), ώστε να δίνει αρκετή ποικιλία εικόνων,
• κατάλληλη δομή, ώστε να προσκαλέσει μεγάλο εύρος ζώων, από θηλαστικά, αρπακτικά, πτωματοφάγα, κορακοειδή και στρουθιόμορφα έως παρυδάτια,
• ικανή επιφάνεια νερού, δηλαδή μια μικρή λίμνη πολλαπλών λειτουργιών - από μπάνιο και ποτισμό των πουλιών μέχρι βιότοπο υδρόβιων οργανισμών τα οποία θα έρθουν να θηρεύσουν άλλα είδη,
• εύκολη πρόσβαση και χώρο στάθμευσης οχημάτων,
• αρκετή απόσταση, από οικισμούς και πολυσύχναστους δρόμους,
• κάλυψη από δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, για λόγους ασφάλειας.

Στην Ελλάδα, η δημιουργία ενός hide που έχει κατασκευαστεί με βάση τις πιο πάνω προδιαγραφές (και ειδικά τις κόκκινες επισημάνσεις), είναι εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Άλλα προβλήματα, που σχετίζονται με τα πιο πάνω, είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς στο δασικό χώρο, οι χαμηλές πυκνότητες των ειδών ενδιαφέροντος και η μικρή ακόμα ζήτηση τέτοιων υπηρεσιών, που κάνει κάθε σχετική προσπάθεια αβέβαιη.

Η μοναδική προσπάθεια στον ελληνικό χώρο για τη δημιουργία και λειτουργία οργανωμένου hide έγινε από τον Χρήστο Βλάχο, ιδρυτή της εταιρείας Wildlife Explorers. Ο Χ. Βλάχος, έμπειρος φωτογράφος φύσης, επέλεξε ως έδρα του hide μια περιοχή με πολλά φυσικά πλεονεκτήματα: την περίμετρο του Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς.

Σε ιδιόκτητο χώρο κοντά στο χωριό Λύρα, θέση που γειτνιάζει με τα όρια του εθνικού πάρκου και βρίσκεται μέσα στην εμβέλεια των ημερήσιων κινήσεων όλων των μεγάλων πουλιών της περιοχής, κατασκεύασε ένα πρότυπο σύνολο υποδομών, που περιλαμβάνουν:

• περιφραγμένο χώρο 4 στρεμμάτων,
• κεντρικό κτίσμα διαστάσεων 8Χ4, που παρέχει 5 θυρίδες παρατήρησης, ηλεκτρικό, νερό, τουαλέτα, 4 κρεβάτια και θερμάστρα υγραερίου,
• μονάδα παραγωγής ενέργειας με φωτοβολταϊκά πάνελς,
• δεξαμενή πόσιμου νερού,
• λίμνη βάθους 2 μέτρων και επιφάνειας 15 τετ.μ.,
• ταΐστρες και τεχνητές φωλιές για μεσαία και μικρά πουλιά,
• θέσεις απόθεσης τροφής για τα αρπακτικά πουλιά, μαζί με κατάλληλα βράχια και ξύλα για ανάπαυση,

Στο hide της Λύρας μπορούν να μπουν ταυτόχρονα γύρω στα 10 άτομα, από τα οποία τα 5 έχουν εξοπλισμένες θέσεις παρατήρησης και φωτογράφισης, με πακτωμένες βάσεις κεφαλών τριποδιού και gaming πολυθρόνες. Η όψη παρακολούθησης είναι εξοπλισμένη με ειδικό ημιπερατό τζάμι και φέρει οπές, καλυμένες με δίχτυ παραλλαγής. Από την εξωτερική πλευρά είναι αδύνατον να διακρίνει κανείς τα άτομα και τις κινήσεις τους.

Το hide λειτουργεί με άδεια του Φορέα Διαχείρισης των Προστατευόμενων περιοχών του Έβρου, της τοπικής Κτηνιατρικής Υπηρεσίας της ΠΕ Έβρου και του οικείου δασαρχείου. Η προσέλκυση των πουλιών γίνεται με την τοποθέτηση κατά διαστήματα ελεγμένης τροφής από αδειοδοτημένο σφαγείο. Η είσοδος των φωτογράφων γίνεται πριν ξημερώσει και η έξοδος μετά τη δύση του ήλιου. Ο χώρος εποπτεύεται σε συνεχή βάση με κάμερες τηλεπαρακολούθησης. Ελέγχους και συντήρηση ενεργούν δυο τοπικοί συνεργάτες.

Στα χρόνια λειτουργίας του hide έχουν παρατηρηθεί και φωτογραφηθεί όλα τα εμβληματικά είδη πουλιών του δάσους Δαδιάς και κυρίως Μαυρόγυπας, Όρνιο, Χρυσαετός, Βασιλαετός, Θαλασσαετός, Στικταετός, Κραυγαετός, Καλαμόκιρκος, Χειμωνόκιρκος, Φιδαετός, Τσίφτης και Ψαλιδιάρης. Το σύνολο των ειδών που έχουν πλησιάσει σε φωτογραφική απόσταση ξεπερνά τα 100.

Το hide δέχεται φωτογράφους κατόπιν συνεννόησης με το Χρήστο Βλάχο, ο οποίος και συνοδεύει, εκπαιδεύει και εξυπηρετεί τους φωτογράφους. Η χρήση του hide αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου road trip που περιλαμβάνει τη μετακίνηση από Αθήνα, τη διαμονή σε κοντινό ξενώνα, τη διατροφή και την ξενάγηση σε άλλες περιοχές (Δέλτα Έβρου, δάσος Δαδιάς, Ισμαρίδα κλπ). Περισσότερες πλhροφορίες στον ιστότοπο της Wildlife Explorers.

Φυλάχτρα σε καλύβα

Αν και πολλά εγκαταλελειμένα κτίσματα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως φυλάχτρες, θα χρειάζονταν αρκετές τροποποιήσεις ώστε να γίνουν χρηστικά. Έτσι η δημιουργία ενός hide χαμηλού κόστους κατασκευής και συντήρησης, φτιαγμένου με υλικά μικρής αξίας που να μην προτρέπουν σε βανδαλισμό ή κλοπή, εγκατεστημένου σε κάποια εύκολα προσβάσιμη θέση, υπήρξε θέμα συζήτησης και όνειρο πολλών φωτογράφων.

Φαίνεται ότι το πρώτο τέτοιο hide φτιάχτηκε στα Πετρανά Κοζάνης, από τον φωτογράφο φύσης Γιάννη Καραγκιόζη. Το κτίσμα θα μπορούσε να χαρακτηριστιστεί "αυτοσχέδιο" ή "ερασιτεχνικό", αν δεν ήταν σχεδιασμένο τόσο σωστά και φτιαγμένο με τόση δεξιότητα. Το αποτέλεσμα, που είναι λειτουργικό εδώ και ένα χρόνο, έχει δώσει εξαιρετικά αποτελέσματα και ουσιαστικά έχει δημιουργήσει μια σχολή - αν και ακόμα δεν έχει βρει μιμητές.

Το hide στα Πετρανά αποτελείται από ένα ορθογώνιο χώρο που είναι φτιαγμένος από σανίδες φτηνής ξυλείας και κλείνει με πόρτα. Στη βορινή πλευρά υπάρχουν τρία επάλληλα ανοίγματα, που απέξω κλείνουν με πορτάκια. Τα ανοίγματα κοιτούν μια μικρή υδατοστεγή λεκάνη που εκτείνεται σε λίγο χαμηλότερο επίπεδο, στηρίζεται σε ξύλινους στύλους και περιβάλλεται από ένα επίσης ξύλινο πλαίσιο, διακοσμημένο με βρύα και κλαδιά - πάνω στο πλαίσιο τοποθετούνται σπόροι. Τρία μεγάλα κλαδιά δημιουργούν ισάριθμες θέσεις ανάπαυσης των πουλιών. Οι φωτογράφοι παρακολουθούν τα πουλιά μέσα από ημιδιαφανή τζάμια και φωτογραφίζουν μέσα από τρύπες που πλαισώνονται από δίχτυ παραλλαγής.

Τα υλικά της όλης κατασκευής κόστισαν λιγότερο από 2000 ευρώ. Τα πουλιά που έρχονται να κάνουν μπάνιο, να πιούν νερό και να τσιμπήσουν σπόρους ανήκουν σε περίπου 50 είδη, ανάμεσα στα οποία διασημότερο είναι το Ξεφτέρι. Η χρήση του hide γίνεται αχρεωστί. Πληροφορίες στο Facebook προφίλ του Γιάννη Καραγκιόζη.

Φυλάχτρα σε βάρκα

Η κορυφή στην κατηγορία των πλωτών hides είναι, προφανώς, μια τροποποιημένη βάρκα, κατάλληλα εξοπλισμένη για να φιλοξενήσει 4-5 φωτογράφους. Εξαιρετική αλλά δυσεύρετη λύση, βρίσκει ωστόσο μια πολύ καλή υλοποίησή της στην Ελλάδα: είναι η βάρκα της Wildlife Exrlorers στην Καστοριά, που προσφέρει όλο το χρόνο αναρίθμητες ευκαιρίες αποτύπωσης σπάνιων πουλιών αλλά και ιδιαίτερων στιγμών για πιο κοινά είδη.

Σε σχέση με ένα πλωτό hide, η βάρκα προσπελαύνει οποιοδήποτε βάθος νερού, καλύπτει μεγάλη διάρκεια παραμονής (από το ξημέρωμα μέχρι το σούρουπο) και προσφέρει τη δυνατότητα λήψης από διάφορα ύψη (από την επιφάνεια του νερού μέχρι και το ύψος του ανθρώπου).

Η βάρκα-hide λειτουργεί κατόπιν συνεννόησης με το Χρήστο Βλάχο και η βαρκάδα συνήθως εντάσσεται σε μια ευρύτερη ξενάγηση στην περιοχή της Καστοριάς (που περιλαμβάνει τη μετακίνηση από Αθήνα, τη διαμονή σε κοντινό ξενώνα, τη διατροφή και την ξενάγηση). Μέρος της ξενάγησης αναλαμβάνει ο τοπικός φωτογράφος φύσης Κύριλλος Σαμαράς. Περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο της Wildlife Explorers.

Φορητές φυλάχτρες

Φορητή χαμηλή φυλάχτρα ενός ατόμου

Οι χαμηλές (low level) φυλάχτρες μοιάζουν με (στην ουσία κατάγονται από) τα αντίσκηνα ultra-light ενός ατόμου, που κουβαλάει κανείς στο σακκίδιο του σε μεγάλες, μοναχικές διασχίσεις. Οι φυλάχτρες αυτές είναι πολύ εύχρηστες καθότι μεταφέρονται εύκολα (βάρος από 1.5 έως 2 κιλά) και στήνονται γρήγορα και οπουδήποτε. Ο φωτογράφος ξαπλώνει μπρούμητα και ο φακός βλέπει από ένα παράθυρο στον διαμήκη άξονα. Αν το θέμα είναι σε καθορισμένη γωνία και σε χαμηλό ύψος, οι φυλάχτρες αυτές βολεύουν πολύ, αλλά φυσικά δίνουν πολύ μικρή ευελιξία για άλλες γωνίες και άλλο ύψος. Ο τηλεφακός πρέπει να στηθεί σε μικρό τριπόδι.

Φορητή μεγάλη φυλάχτρα δύο ατόμων

Η φορητή μεγάλη φυλάχτρα δύο ατόμων είναι ένα σχετικά ευμεγέθες ημισφαιρικό αντίσκηνο με μπανέλες (συχνά από fiberglass, άρα θέλουν προσοχή σε χαμηλές θερμοκρασίες) και (σχεδόν πάντα) χωρίς δάπεδο (το οποίο μπορεί να προστεθεί, αλλά φυσικά δεν είναι απόλυτα στεγανό). Έχει ανοίγματα για την εξυπηρέτηση δυο ατόμων, που κάθονται συνήθως σε καρεκλάκια (ύψος φακού περίπου στα 90 εκ.), αν και υπάρχουν μοντέλα για όρθια στάση (με πλεονέκτημα την μεγαλύτερη ευελιξία και μειονέκτημα την κούραση της ορθοστασίας). Το βάρος είναι λίγο μεγαλύτερο από της εκδοχή ενός ατόμου και λίγο μικρότερο από τις φυλάχτρες με καρέκλα (αλλά πρέπει να μεταφέρετε και τα καρεκλάκια). Έχουν περισσότερα χρηστικά ανοίγματα και συνεπώς παρέχουν μεγαλύτερο εύρος γωνιών από την φυλάχτρα με μόνιμη καρέκλα. Επιπλέον, καλύπτουν χώρο για δυο σακκίδια, κάτι που στις φυλάχτρες με καρέκλα είναι οριακό.

Η μεγάλη φυλάχτρα είναι άριστο μέσον απόκρυψης και επιτρέπει παρατεταμένη παραμονή. Το ιδανικό είναι να τη στήσει κανείς τουλάχιστον μια μέρα πριν, ώστε τα ζώα να συνηθίσουν κάπως την αδρανή παρουσία της.

Φορητή φυλάχτρα με καρέκλα

Οι φυλάχτρες με καρέκλα είναι εξαιρετικά βολικές για πολύωρη αναμονή. Δεν έχουν δάπεδο (τα πόδια της καρέκλας πατούν στο έδαφος) οπότε δεν κλείνουν από κάτω και έτσι δεν είναι κατάλληλες για δύσκολες συνθήκες (άνεμος, κρύο, χιονιάς). Παράγονται σε εκδοχή για ένα ή για δυο άτομα, οπότε έχουν 1 ή 2 ανοίγματα για το φακό μπροστά, όπου χωρούν 1 ή 2 τριπόδια, αντίστοιχα. Σε κάποιες τα δυο μπροστινά ανοίγματα εντάσσονται σε ένα ενιαίο, μεγάλο άνοιγμα που επιτρέπει την πλήρη θέαση του πεδίου (με τίμημα βέβαια τον ευκολότερο εντοπισμό από τα ζώα). Οι περισσότερες έχουν και από ένα άνοιγμα σε κάθε άλλη πλευρά, αλλά μόνο το μπροστινό είναι κατάλληλο για το στήσιμο φακού σε τριπόδι.

Στην πράξη, το διπλό καρεκλάκι είναι πολύ χρήσιμο ακόμα και όταν μπαίνει μόνο ένα άτομο, γιατί βολεύει για να ακουμπάς πράγματα. Η διπλή καρέκλα είναι επίσης πιο άνετη και σταθερή. Συχνά έχουν κάποιο μικρό εξοπλισμό (σχοινάκια και πασσαλάκια στερέωσης, ποτηροθήκη, τσέπες κλπ). Ζυγίζουν 5-7 κιλά και μεταφέρονται σε δική τους θήκη με ιμάντες σακκιδίου.

Οι φυλάχτρες με καρέκλα - και πιο συγκεκριμένα οι διθέσιες - επιτρέπουν πολύωρη αναμονή, όταν φυσικά οι καιρικές συνθήκες δεν είναι εναντίον. Στην περίπτωση αυτή, ένα μπουκάλι νερό και ένα σάντουιτς βοηθούν.

Τέλος, το ότι είμαστε κρυμένοι δεν σημαίνει ότι δεν είμαστε αντιληπτοί από τα ζώα: τα περισσότερα θηλαστικά θα συλλάβουν την ανθρώπινη οσμή, ενώ κάποια αρπακτικά θα δουν τις κινήσεις του φακού. Έτσι, όταν αυτό είναι εφικτό, στήνουμε τη φυλάχτρα κόντρα στον άνεμο και εν γένει ελαχιστοποιούμε τις κινήσεις μας.

Πλωτή φυλάχτρα

Οι πλωτές φυλάχτρες είναι ελαφριές κατασκευές με μια φωσκωτή βάση που επιπλέει στο νερό και μια ανωδομή παρόμοια με μια τυπική φυλάχτρα εδάφους. Όλες είναι σχεδιασμένες για μια χαμηλή θέση του φωτογράφου και του φακού, στάση που ταιριάζει άριστα για παπιά, βουτηχτάρια, πρίστες κλπ υδρόβια χαμηλού ύψους που κολυμπούν στην επιφάνεια του νερού. Στις περισσότερες δεν υπάρχει υποδομή για το σώμα του φωτογράφου: υποτίθεται ότι θα φοράει μια ψηλή σαλοπέτα και θα πατάει στο βυθό, ενώ το πλωτό μέσον φέρει μόνο την κάλυψη και το σημείο στήριξης του τριποδιού. Άλλωστε, ο φωτογράφος κατευθύνει το πλωτό σύστημα περπατώντας στο βυθό του ποταμού ή της λίμνης - αν επέπλεε μαζί με το hide, θα έπρεπε να βρεθεί ένας μηχανικός τρόπος προώθησης και περιστροφής του hide, κάτι εντελώς εξωπραγματικό για ερασιτεχνικό εξοπλισμό.

Αρκετά πιο απαιτητική στο χειρισμό (αρχικό φούσκωμα των θαλάμων, ξαναφούσκωμα αν το νερό είναι πολύ κρύο, ορισμένες χρειάζονται ένα βαθμό συναρμολόγησης, η θέση του φωτογραφικού εξοπλισμού πολύ κοντά στο νερό περιέχει πάντα έναν κίνδυνο) από μια χερσαία φυλάχτρα, το πλωτό hide είναι δαπανηρό (από 700-1200 ευρώ), χρειάζεται προετοιμασία και παραπέμπει ουσιαστικά σε επαγγελματική χρήση. Τέλος, είναι προφανές ότι τα πλωτά hides είναι χρηστικά μόνο στο ρηχό τμήμα μιας λίμνης και σε ποταμούς χαμηλής ροής.

Δίχτυ παραλλαγής

Το δίχτυ παραλλαγής είναι μια πολύ προσιτή και συνάμα αρκετά αποτελεσματική λύση, ειδικά σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει κατάλληλη θέση για την τοποθέτηση φορητής φυλάχτρας ή όταν η παραμονή θα είναι σύντομη. Το δίχτυ κυκλοφορεί σε διάφορες αποχρώσεις (με τόνους πιο κοντά στο δασικό, το αμμώδες ή το χιονισμένο τοπίο) και κοστίζει γύρω στα 35 ευρώ για μια διάσταση 2Χ3 μ. Κάποιες προτάσεις περιλαμβάνουν ρέλιασμα και χάλκινα καψούλια για δέσιμο. Τέλος, μπορεί να βρει κανείς στο εμπόριο τόπι πλάτους 2 μ. και απεριόριστου μήκους.

Hide στο αυτοκίνητο

Το αυτοκίνητο είναι ένα πολύ καλό hide, με σχετικά μικρούς περιορισμούς και πολλές δυνατότητες να σας χαρίσει δύσκολα κάδρα. Αντικείμενο κοινότατο στο σημερινό κόσμο, το αυτοκίνητο δεν ξενίζει πλέον τα ζώα, που το έχουν δει άπειρες φορές περαστικό αλλά και ακίνητο μέσα στο χώρο τους και έχουν συνάγει ότι αυτό καθεαυτό δεν έχει τρόπο να τα βλάψει.

Είναι πολύ εύκολο, κατά συνέπεια, να αξιοποιήσει κανείς το όχημά του φέρνοντάς το μέσα στο φυσικό χώρο και να κινείται ήσυχα ή να σταθμεύσει σε κατάλληλο σημείο. Είναι άλλωστε μια πρακτική εξαιρετικά διαδεδομένη, τουλάχιστον στην Ελλάδα όπου το αγροτικό και δασικό οδικό δίκτυο είναι κυριολεκτικά απεριόριστο και δεν ελέγχεται. Όλοι οι φωτογράφοι φύσης, πριν καταφύγουν σε κάποια άλλη τεχνική κάλυψης, κάνουν πρώτα μια προεπισκόπιση με το αυτοκίνητο, η οποία σπάνια μένει χωρίς καρπούς. Περαιτέρω, πολλοί σταθμεύουν στην άκρη ενός καναλιού, μιας λίμνης, μιας λόχμης κλπ και επενδύοντας στην υπομονή και κάποιο τρόπο πρόσκλησης των ζώων, καταφέρνουν και κάνουν αξιοπρεπέστατα κάδρα, αντάξια ενός καλού κτιστού hide.

Παρόλο η αυθόρμητη χρήση ενός εποχούμενου hide μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματική, τα παρακάτω tips βοηθούν να έχουμε μικρότερο αποτύπωμα παρουσίας:

• Αν υπάρχει η δυνατότητα επιλογής (πχ, σε περίπτωση ενοικίασης), προτιμήστε ένα μικρό όχημα με δυνατότητες εκτός δρόμου, πχ ένα Jimny ή ένα Panda 4X4, ιδανικά σκούρου χρώματος.
• Εμποδίστε την αποκάλυψη της παρουσίας σας με κάθε τρόπο, πχ. κλείστε τα παράθυρα με σκιάστρα (ακόμα και τα φτηνά σκίαστρα με βεντούζες κάνουν καλή δουλειά).
• Αξιοποιήστε το πίσω κάθισμα, όπου το διπλωμένο σώμα του φωτογράφου δίνει πολύ μικρότερο όγκο από τη φιγούρα ενός ανθρώπου που κάθεται στη θέση του οδηγού ή του συνοδηγού.
• Αποφύγετε να αφήνετε τον τηλεφακό να προβάλει και να κινείται δεξιά-αριστερά. Μένοντας στο κέντρο του πίσω καθίσματος, έχετε την ευχέρεια να εξέγξετε όλη τη διαθέσιμη γωνία χωρίς η κίνηση να φαίνεται από έξω.

Μια από τις τοποθεσίες στην Ελλάδα, όπου έχει χρησιμοποιηθεί παρατεταμένα hide σε όχημα είναι το περίφημο ΜΠΝΑΡ, μια παλιά κρήνη στην Καληράχη Γρεβενών. Πάρτε μια ιδέα για τα αποτελέσματα στη σελίδα Η άγρια φύση των Γρεβενών.

Hide σε campervan

Παραλλαγή της απόκρυψης στο αυτοκίνητο αποτελεί η παραμονή σε αυτοκινούμενο, πολύ πρακτική λύση αν πρόκειται να μείνετε πολλές μέρες σε καρτέρι για μεγάλα θηλαστικά. Τα μικρά αυτοκινούμενα (τύπου Volkswagen California ή αυτοσχέδιες κατασκευές βασισμένες σε Volkswagen Transporter ή φορτηγάκια Nissan, Fiat και παρόμοια) έχουν πολλά πλεονεκτήματα (μπορούν να ανέβουν στα αλπικά, να χωθούν σε δασόδρομους, να κρυφτούν σε ρεματιές κλπ) με μοναδικό μειονέκτημα την έλλειψη τουαλέτας (άρα κάποια στιγμή πρέπει να βγείτε έξω - υπάρχει βέβαια η λύση της χημικής τουαλέτας). Τα περισσότερα έχουν περιορισμένα ανοίγματα, αλλά αυτό διορθώνεται εύκολα με την προσθήκη συρόμενων παραθύρων.

Είναι μια λύση που έχει δώσει άριστα αποτελέσματα, κυρίως στο Βορρά και την Αφρική και συνήθως σε περιπτώσεις ανδρόγυνων φωτογράφων. Στην Ελλάδα είναι άγνωστο είδος.

Άλλες τεχνικές καμουφλάζ

Πέραν των πιο πάνω μέσων και τεχνικών, υπάρχουν πολλές άλλες λύσεις (καμουφλάζ με υφάσματα ή κλαδιά, ακινησία σε μια θέση φορώντας ρούχα παραλλαγής) που μπορούν, κατά περίπτωση, να αποτελέσουν αξιόλογες λύσεις, ειδικά σε απομακρυσμένες θέσεις, προσωρινή αναμονή κλπ. Οι φυλάχτρες κυνηγιού δεν είναι διαίτερα βολικές, γιατί στη θέση της οροφής έχουν ένα μεγάλο άνοιγμα, από όπου υποτίθεται ότι θα σηκωθεί την κρίσιμη στιγμή όρθιος ο κυνηγός με το όπλο.

Επίλογος

Η φωτογραφία άγριας φύσης μέσα από μια φυλάχτρα είναι μια εξίσου συναρπαστική εμπειρία με κάθε άλλη μορφή εντοπισμού, προσέγγισης και φωτογράφισης των ζώων. Tο κτιστό hide με τοποθέτηση τροφής διαφέρει όμως σε ένα σημείο - και είναι μια διαφορά μεγέθους: σε κάθε άλλη μορφή φωτογράφισης, ακόμα και η αποτυχία περιέχει ένα σημαντικό και πολύτιμο μήνυμα, που αξίζει να αναλυθεί, να παραβληθεί με άλλες εμπειρίες και να οδηγήσει σε μια διαπίστωση, ένα συμπέρασμα ή ακόμα και σε μια ανακάλυψη.

Αντίθετα, στο οργανωμένο hide η επαφή με τα ζώα δεν έχει φυσικό μήνυμα: είναι το αποτέλεσμα μιας σειράς τεχνικών παραγόντων, που βασίζονται στην πρόσκληση μέσω της τροφής και που δεν επαναλαμβάνονται στη φύση.

Τ. Αδαμακόπουλος