Θηλαστικά της Καστοριάς

Η λίμνη της Καστοριάς, η παραλίμνια βλάστηση, οι ρεματιές και τα γύρω βουνά συνθέτουν ένα οικοσύστημα με μεγάλη περιβαλλοντική αξία, ιδιαίτερα για την πανίδα. Στη ζώνη αυτή έχουν καταγραφεί σχεδόν 50 είδη θηλαστικών, με πιο σημαντική την παρουσία της Βίδρας, του Λύκου, της Αρκούδας, του Ζαρκαδιού και του Αγριογούρουνου.

Οι λαγοί (Lepus capensis) και οι αλεπούδες (Vulpes vulpes) απαντούν τόσο στα ορεινά, όσο και στην αγροτική ζώνη, όπου ζουν επίσης ασβοί (Meles meles), κουνάβια (Martes foina), σκίουροι (Sciurus vulgaris), αγριόγατες (Felis sylvestris), νυφίτσες (Mustela nivalis) και σκαντζόχοιροι (Erinaceus roumanicus).

Στα μεγαλύτερα ρέματα με μόνιμη ροή, όπως ο Λαδοπόταμος, έχει καταγραφεί η παρουσία της Βίδρας (Lutra lutra). Στην περίμετρο της λίμνης και αλλού έχουν καταγραφεί ελεύθερα μινκ (Mustela vison και Mustela lutreola): πρόκειται για ζώα που έχουν ξεφύγει από τα εκτροφεία και έχουν εγκλιματιστεί στους περιλίμνιους βιοτόπους. Τα ζώα αυτά κυνηγούν από μικρά ζώα (τρωκτικά, αμφίβια και ψάρια) ή σκαρφαλώνουν στις φωλιές των πουλιών που φωλιάζουν στον καλαμιώνα και θηρεύουν τα αυγά ή τους νεοσσούς.

Έχουν καταγραφεί επίσης πολλά είδη μικροθηλαστικών, δηλαδή ποντίκια, μυωξοί (όπως ο μεγάλος Δασομυωξός (Glis glis), μυγαλές όπως η Ετρουσκομυγαλίδα (Suncus etruscus) και ο Τυφλοπόντικες (Talpa caeca).

Στις νυχτερίδες αναφέρονται από κοινά είδη, όπως οι ρινόλοφοι Rhinolophus ferrum-equinum και Rhinolophus hipposideros, έως μάλλον ασυνήθιστα, όπως η Myotis emarginatus και η Miniopterus schreibersii.

Ο παρακάτω πίνακας περιλαμβάνει τόσο τα είδη που έχουν εντοπιστεί από επιστημονικές καταγραφές, όσο και τα είδη που αναμένεται να βρεθούν στην περιοχή, με βάση τους χάρτες εξάπλωσης, την καταλληλότητα των βιοτόπων και την καταγραφή τους σε περιοχές της ίδιας βιογεωγραφικής ενότητας.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σαρκοφάγα
Αρκούδα	Brown bear	Ursus arctos
Λύκος	Wolf	Canis lupus
Βίδρα	Otter	Lutra lutra
Αλεπού	Red fox	Vulpes vulpes
Αγριόγατα	Wildcat	Felis silvestris
Κουνάβι	Beech marten	Martes foina
Ασβός	Badger	Meles meles
Νυφίτσα	Weasel	Mustela nivalis
Αρτιοδάκτυλα
Αγριογούρουνο	Wild boar	Sus scrofa
Ζαρκάδι	Roe deer	Capreolus capreolus
Λαγόμορφα
Λαγός	Mountain hare	Lepus capensis
Εντομοφάγα
Σκατζόχοιρος	Northern white-breasted hedgehog	Erinaceus roumanicus
Τυφλασπάλακας	Blind mole	Talpa caeca
Τυφλοπόντικας	European mole	Talpa europaea
Νανομυγαλή	Eurasian pygmy shrew	Sorex minutus
Σπιτομυγαλή	Greater white-toothed shrew	Crocidura russula
Κηπομυγαλή	Lesser white-toothed shrew	Crocidura suaveolens
Βαλτομυγαλίδα	Mediterranean water shrew	Neomys anomalus
Ετρουσκομυγαλή	Etruscan shrew	Suncus etruscus
Τρωκτικά
Σκίουρος	Red squirrel	Sciurus vulgaris
Δασομυωοξός	European edible dormouse	Glis glis
Δενδρομυωξός	Forest dormouse	Dryomys nitedula
Βουνομυωξός	Hazel dormouse	Muscardinus avellanarius
Κοινός Αρουραίος	Brown rat	Rattus norvegicus
Καραβοαρουραίος	Black rat	Rattus rattus
Μεσογειακός Σκαπτοποντικός	Mediterranean pine vole	Pitymys duodecimcostatus
Βραχοποντικός	Eastern broad-toothed field mouse	Apodemus mystacinus
Δασοποντικός	Wood mouse	Apodemus sylvaticus
Κρικοποντικός	Yellow-necked mouse	Apodemus flavicolis
Σπιτοπόντικο	House mouse	Mus musculus
Λαγόγυρος	European ground squirrel	Spermophilus citellus
Χειρόπτερα
Τρανορινόλοφος	Greater horseshoe bat	Rhinolophus ferrumequinum
Μικρορινόλοφος	Lesser horseshoe bat	Rhinolophus hipposideros
Μεσορινόλοφος	Mediterranean horseshoe bat	Rhinolophus euriale
Ρινόλοφος του Μπλάσι	Blasius's horseshoe bat	Rhinolophus blasii
Μουστακομυωτίδα	Whiskered bat	Myotis mystacinus
Μεγάλη Μυωτίδα	Greater mouse-eared bat	Myotis myotis
Πυρρομυωτίδα	Geoffroy's bat	Myotis emarginatus
Ποδαρομυωτίδα	Long-fingered bat	Myotis capaccinii
Μικρομυωτίδα	Lesser mouse-eared bat	Myotis blythii
Νυκτοβάτης	Common noctule	Nyctalus noctula
Νανονυχτερίδα	Common pipistrelle	Pipistrellus pipistrellus
Νυχτερίδα του Nathusius	Nathusius's pipistrelle	Pipistrellus nathusii
Λευκονυχτερίδα	Kuhl's pipistrelle	Pipistrellus kuhli
Βουνονυχτερίδα	Savi's pipistrelle	Pipistrellus savii
Τρανονυχτερίδα	Serotine bat	Eptesicus serotinus
Ωτονυχτερίδα	Brown long-eared bat	Plecotus auritus
Μεσογειακή Ωτονυχτερίδα	Grey long-eared bat	Plecotus austriacus
Πτερυγονυχτερίδα	Common bent-wing bat	Miniopterus schreibersii

Τα θηλαστικά, πλάσματα κυνηγημένα, κρυπτικά και στην πλειοψηφία τους νυχτόβια, είναι μια σχεδόν αφανής ομάδα οργανισμών. Καθότι είναι μάλλον σπάνιο να τα συναντήσουμε - εκτός από κάποια φευγαλέα σιλουέτα στα φώτα του αυτοκινήτου - προσπαθούμε να ανασυστήσουμε την αίσθηση της παρουσίας τους μέσα από τα ίχνη που αφήνουν τα μεγαλύτερα απο αυτά. Για τα μικρά θηλαστικά - μυγαλές, μυωξούς και άλλα τρωκτικά χρειάζεται μεγάλη δόση τύχης.

Έτσι, ο προσεκτικός πεζοπόρος μπορεί να εντοπίσει τα ίχνη των μεγάλων ζώων, όπως της αρκούδας, του αγριογούρουνου και της αλεπούς, που είναι αρκετά σαφή και μπορεί να υποθέσει ότι οι μεγάλες πατημασιές σαν σκύλου στο χιόνι ή σε απόμερες τοποθεσίες ανήκουν σε λύκο. Το ζαρκάδι αφήνει αρκετά εύγλωτα ίχνη στη λάσπη, ενώ ο ντορός του λαγού στο χιόνι είναι προφανής. Για τα άλλα ζώα χρειάζονται ειδικές γνώσεις και έντονη εστίαση.

Μια ειδική κατηγορία σημαδιών, που είναι ασφαλέστατη για ορισμένα είδη, είναι τα περιττώματα. Τα πιο προφανή είναι της αρκούδας, ενώ και της βίδρας είναι αδιαμφισβήτητα (αλλά όχι πολύ εμφανή).

Οι διαδρομές που προσπελαύνονται από το μενού της παρούσας σελίδας προσφέρουν αρκετές ευκαιρίες για εντοπισμό ιχνών και σημαδιών.

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Η παρουσίαση της πανίδας των θηλαστικών της Καστοριάς βασίζεται στις πιο κάτω πηγές:

ECOS Μελετητική ΕΠΕ, ΑΝ.ΚΑΣ. ΑΕ, 1997. Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη λίμνης Καστοριάς: Πρόγραμμα αντιμετώπισης ειδικών περιβαλλοντικών προβλημάτων, οριοθέτηση του υγροβιότοπου λίμνης Καστοριάς και ευρύτερης περιοχής του.
Δαμιανός Π., Α. Κούσκουρας, Γ. Χαστάς, Χ. Χρυσούλας 2015. Σχέδιο Διαχείρισης της Περιοχής Προστασίας της Φύσης της Λίμνης Καστοριάς