Παλιόπυργας Τσελεπάκου
Κάστρα και μνημεία του Μαινάλου
Παλιόπυργας Τσελεπάκου
Ο Παλιόπυργας Τσελεπάκου είναι ένα μικρό οχυρό της βυζαντινής περιόδου, άγνωστης χρονολογίας κατασκευής και άγνωστου ρόλου στην τοπική ιστορία. Ωστόσο, είναι φανερό ότι μαζί με το Παλιόκαστρο στις Εκκλησούλες και το κάστρο της Ταβίας, αποτελούσαν ένα ισχυρότατο και απολεσματικότατο σύστημα εποπτείας του μέσου ρου του Ελισσώνα.
Πράγματι, τα τρία οχυρά σχηματίζουν τις κορυφές ενός τριγώνου με πλευρές 2.6, 2,7 και 3.5 χλμ., που πλαισίωνε το μεγάλο κάμπο του οριοθετούν σήμερα οι οικισμοί Μαίναλο, Κάτω και Πάνω Δαβιά και Τσελεπάκος. Ο κάμπος αυτός, παλιότερα κατοικημένος, έχει πάντα άφθονους υδατικούς πόρους και παραμένει ακόμα υπό συστηματική γεωργική εκμετάλλευση με κηπευτικά και λαχανικά - κυρίως πατάτες, κουνουπίδια και μπρόκολα. Μπορούμε να φανταστούμε την αξία αυτού του τεράστιου περιβολιού κατά το Μεσαίωνα, στο πλαίσιο μιας οικονομίας της επιβίωσης, υπό τις συνθήκες της εποχής.
Σύγχρονη καλλιέργεια κουνουπιδιού
Οι φυσικές κορυφές που φέρουν τα οχυρά έχουν περίπου το ίδιο υψόμετρο (γύρω στα 900 μ.) και οπτική επαφή μεταξύ τους, όπως και με τη μονή Επάνω Χρέπας. Ωστόσο, τα τρία οχυρά φύλασσαν όχι μόνο το γεωργικό πόρο, αλλά και την περιοχή όπου απέκλιναν οι δύο διατέμνοντες δρόμοι του Μαινάλου: ο ορεινός δρόμος που οδηγεί στο διάσελο της Αλωνίσταινας και από εκεί στο Δυτικό Μαίναλο και η λιγότερο ορεινή όδευση Δαβιές-Χρυσοβίτσι-Στεμνίτσα, που περιτρέχει τις κορυφές και καταλήγει στην Καρύταινα.
Οι δύο αυτοί δρόμοι είναι συντομότεροι του σημερινού περιμετρικού άξονα Τρίπολη-Λεβίδι-Βυτίνα και επιπλέον, ελισσόμενοι μέσα στο πυκνό δάσος, ήσαν πρακτικά αόρατοι.
Από τον Παλιόπυργα Τσελεπάκου απομένουν ελάχιστα ερείπια, καλυμένα από ψηλό θαμνώνα. Εκτιμάται ότι το οχυρό μπορεί να ήταν υστεροβυζαντινό (του 12ου-13ου αιώνα) ή Φράγκικο (του 13ου-14ου αιώνα).
Το ύψωμα που φέρει το οχυρό είναι αρκετά ομαλό από τα βόρεια, όπου και η εκκλησία του Αγίου Ιωάννου, ενώ στις άλλες πλευρές γίνεται σταδιακά πιο απότομο και καταλήγει με βράχια στην κορυφή.
Το σχήμα της οχύρωσης είναι περίπου τριγωνικό. Έχει αναγνωριστεί ένα εξωτερικό τείχος και ένας δεύτερος περίβολος λίγο ψηλότερα. Ανάμεσα στα δύο τείχη εντοπίστηκαν λείψανα καταλυμάτων της φρουράς, σήμερα καλυμένα από τα πουρνάρια. Ένα ακόμα τείχος ανεβαίνει από τη νότια βάση μέχρι την κορυφή.
Κατάκορφα διακρίνονται τα ερείπια δύο πύργων, που περιβάλλονταν από ένα τρίτο, συντομότερο, τείχος. Ο κυριότερος πύργος, ας πούμε το donjon του οχυρού, έχει καλή εποπτεία της κοιλάδας του κεντρικού κλάδου του Ελισσώνα, που σήμερα λέγεται Μπαρμπουτσάνα. Η στενή αυτή ρεματιά, αν και δύσβατη, δεν έχει πάντα νερό και αν την ακολουθήσει κανείς από τη γέφυρα της Δαβιάς προς τα κατάντη θα φτάσει μετά από 26 χλμ απόσταση και 410 μ. χαμηλότερα στο χώρο της ρωμαϊκής Μεγαλόπολης !
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Οδηγός του Μαίναλου
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Μαίναλο περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, κάνοντας τη σχετική αγορά από την ομάδα της Πελοποννήσου.
Ο αντίστοιχος έντυπος οδηγός Μαίναλο - 70 διαδρομές περιλαμβάνει επίσης λεπτομερείς και καλά οργανωμένες πληροφορίες για το βυζαντινό οχυρό του Τσελεπάκου. Ο οδηγός, δομημένος με προσοχή σε εύχρηστο μέγεθος (14Χ21 εκ.) και μικρό βάρος (144 σελίδες, βιβλιοδεσία με μαλακό εξώφυλλο), κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις topoguide.
Ο οδηγός διατίθεται μέσω του topoguide e-shop και από επιλεγμένους συνεργάτες.