Το κάστρο της Καρύταινας
Αρχαίες πόλεις, ακροπόλεις και κάστρα του Μαινάλου
Το κάστρο της Καρύταινας
Η Καρύταινα υπήρξε το μεγαλύτερο φρούριο της νότιας Γορτυνίας και της Μεγαλοπολίτιδας. Χάρη στην κομβική γεωγραφική θέση του, το κάστρο ήλεγχε τα περάσματα που συνέδεαν την Αρκαδία με τη Μεσσηνία και την Ηλεία και χάρη στην εξαιρετικά οχυρή τοπογραφία της τοποθεσίας ήταν το πιο ασφαλές οχυρό όλης της δυτικής Αρκαδίας.
Το κάστρο που βλέπουμε σήμερα είναι η ακρόπολη του οχυρωμένου συνόλου που περιλάμβανε και ολόκληρη την κώμη της Καρύταινας. Ο οικισμός απλώνεται σε απότομο βραχώδες έξαρμα πάνω από τον άξονα του Αλφειού ποταμού και χάρη στα απότομα πρανή της πλαγιάς είναι ήδη δυσπρόσιτος. Η στρατηγικά σημαντική και φυσικά οχυρή αυτή θέση φιλοξένησε την άγνωστη αρχαία πόλη Βρένθη, ήδη έρημη στο τέλος της αρχαιότητας και αργότερα μια επίσης άγνωστη βυζαντινή εγκατάσταση.
Το κάστρο της Καρύταινας κτίστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα από τον Γάλλο ιππότη Geoffrey de Bruyeres, ως έδρα της βαρωνίας της Καρύταινας, που περιλάμβανε 22 φέουδα.
Το τείχος του κάστρου να ακολουθεί την αλλαγή κλίσης της στέψης της βραχώδους κορυφής. Το εν γένει σχήμα του είναι τριγωνικό, με τις γωνίες του τριγώνου να ενισχύονται με χαμηλούς πύργους.
Η τοποθεσία του κάστρου και του οικισμού της Καρύταινας
Πατήστε για μεγέθυνση
Η πρόσβαση στο κάστρο γινόταν από τη νοτιοανατολική πλευρά του, μέσω καλοφτιαγμένου καλντεριμιού, που ξεκινά από την καρδιά της κώμης και οδηγεί σε τοξωτή πύλη, την οποία ακολουθεί καμαροσκέπαστη σήραγγα, που καταλήγει στο χώρο του κάστρου.
Η ανατολική πλευρά του λόφου του κάστρου της Καρύταινας
Πατήστε για μεγέθυνση
Στο κέντρο του τειχισμένου χώρου ορθωνόταν ένας μεγάλος κεντρικός πύργος, που καταστράφηκε εκ θεμελίων. Αντίθετα σώζεται το μεγάλο κτίριο υποδοχής, στο υπόγειο του οποίου υπάρχει μεγάλη δεξαμενή (κινστέρνα). Περιμετρικά του τείχους διαμορφώνονται πολλά κύρια και βοηθητικά κτίρια για τον βαρώνο και την οικογένειά του και τη φρουρά του κάστρου.
Το συγκρότημα της λεγόμενης οικίας Κολοκοτρώνη
Το 1826, μεσούσης της Ελληνικής Επανάστασης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης επισκεύασε το κάστρο της Καρύταινας, κυρίως ως καταφύγιο για τους κατοίκους της περιοχής. Στην διάρκεια των εργασιών είναι πιθανόν να χρησιμοποιήσε και ενδεχομένως ανακαίνισε τη λεγόμενη οικία Κολοκοτρώνη και μάλλον πρόσθεσε τους κυκλικούς πυργίσκους που βλέπουμε σήμερα. Πρόκειται για οχυρό συγκρότημα της μεσαιωνικής φάσης του κάστρου και φαίνεται ότι αποτελούσε την οικία αξιωματούχου ή ευγενούς. Οι κύριες αίθουσες κατοικίας συμπληρώνονται από βοηθητικούς αποθηκευτικούς χώρους και στη μικρή πλατεία που σχηματίζει η ζώνη προσπέλασης του κτίσματος υψώνεται ο ναός της Παναγίας του Κάστρου.
Η Παναγία του κάστρου
Η Παναγία του Κάστρου είναι μικρός ναός του 13ου-14ου αιώνα, κτισμένος στο πλάτωμα που εξυπηρετούσε την νότια είσοδο του κάστρου της Καρύταινας. Ο μονόκλιτος ναός ακολουθεί τον τύπο του δικιόνιου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο. Στους κίονες έχουν χρησιμοποιηθεί κιονόκρανα εξαίρετης βυζαντινής τέχνης από παλαιότερο ναό.
Ο πύργος του Ματζουρανόγιαννη
Δεξιά από το καλντερίμι πρόσβασης του κάστρου υψώνεται στιβαρός τετράγωνος πύργος, γνωστός με το όνομα του τοποτηρητή της Καρύταινας, Ματζουρανόγιαννη. Ο πύργος κτίστηκε στη βυζαντινή περίοδο και έχει μεγάλη δεξαμενή ομβρίων στο ισόγειο, κατοικήσιμο όροφο και βατό δώμα. Ο κύριος χώρος στον όροφο έχει τζάκι και καταπακτή για προσπέλαση της δεξαμενής. Εξωτερικά διακρίνονται κεραμικά διακοσμητικά στοιχεία εποχής και καταχύστρες. Όπως όλοι οι μεσαιωνικοί πύργοι, έχει ελάχιστα και μικρά ανοίγματα.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Οδηγός του Μαίναλου
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Μαίναλο περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Μαίναλο topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό του Μαίναλου ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, κάνοντας τη σχετική αγορά από την ομάδα της Πελοποννήσου.
Ο αντίστοιχος έντυπος οδηγός Μαίναλο - 70 διαδρομές περιλαμβάνει επίσης λεπτομερείς και καλά οργανωμένες πληροφορίες για την Καρύταινα και το κάστρο της. Ο οδηγός, δομημένος με προσοχή σε εύχρηστο μέγεθος (14Χ21 εκ.) και μικρό βάρος (144 σελίδες, βιβλιοδεσία με μαλακό εξώφυλλο), κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις topoguide.
Ο οδηγός διατίθεται μέσω του topoguide e-shop και από επιλεγμένους συνεργάτες.