Γράμμος-Πρέσπα: Κιάφα-Γράμοστα
Μεγάλη Διαδρομή Γράμμος-Πρέσπα
Σκέλος 1:
Κιάφα-Γράμοστα

Στην πρώτη στάνη, κατεβαίνοντας από την Κιάφα
Η αφετηρία του πρώτου σκέλους της διαδρομής έχει τεθεί στην Κιάφα (αρβανίτικης ηχητικής τοπωνύμιο που σημαίνει διάσελο), το χαμηλότερο πέρασμα ανάμεσα στην Αετομηλίτσα και τη λεκάνη της Γράμοστας. Η Κιάφα είναι ένα κομβικό σημείο στο βουνό και από εδώ αποκλίνουν πολλές ορειβατικές διαδρομές προς τις κορυφές Κιάφα, Γκέσος και Περήφανο, όπως και το μονοπάτι προς την Αετομηλίτσα, δηλαδή η πορεία που συνδέει τη Μεγάλη Διαδρομή Γράμμος-Πρέσπα με το Epirus Trail, το μεγάλο μονοπάτι της Περιφέρειας Ηπείρου.
Με ένα σύντομο και αρκετά σαφές μονοπάτι (σποραδικά ίχνη παλιάς σήμανσης) φτάνουμε σε μικρή λάκκα με λείψανα μαντριού, όπου πηγή και η αρχή του μακρύτατου χωματόδρομου που καταλήγει στη Γράμοστα.

Το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής, πάνω από τη Γράμοστα
Λίγο χαμηλότερα, ο χωματόδρομος κάνει ελιγμούς στην πλαγιά και έχει ένα παρακλάδι που εξυπηρετεί μεγάλη κτηνοτροφική εγκατάσταση δίπλα σε λιμνούλα. Ακολουθούμε είτε τον ίδιο το χωματόδρομο, είτε το ίχνος μονοπατιών που έχουν χαράξει τα ζώα στις πλαγιές, για περίπου 6.5 χλμ. Ο δρόμος είναι μέτριας βατότητας και χρησιμοποιείται ελάχιστα από οχήματα. Περνάμε μπροστά από το ημιτελές εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής και δρασκελίζουμε το μεγάλο και συχνά θυμωμένο ρέμα της Γράμοστας με τη βοήθεια μεγάλης οδικής γέφυρας. Φτάνουμε στο άφωνο κέντρο του παλιού τμήματος του οικισμού, μπροστά στην ενοριακή εκκλησία της Παναγίας και το μοναδικό εστιατόριο-καφέ του χωριού.

Φύση
Onobrychis montana

Στο Γράμμο έχει καταγραφεί το υποείδος scardica, που το βρίσκουμε ακόμα στην Τύμφη (Γκαμήλα, Αστράκα, Τσούκα-Ρόσσα) και άλλες περιοχές της Βόρειας Πίνδου, την Νότια Πίνδο (Περιστέρι, Τζουμέρκα και σε όλο το συγκρότημα των Αγράφων έως και το Βελούχι και τα παρακλαδια του), τα μεγάλα βουνά της βόρειας Ελλάδας (Σινιάτσικο, Βέρμιο, Μενοίκιο, όρη Βροντούς, Όρβηλος, Φαλακρό και Παγγαίο), το οποίο στη νότια Ελλάδα αντικαθίσταται από το υποείδος macrocarpa.

Σήμανση
Πινακίδες και σημάδια
