Πουλιά της Πεντέλης

Λόγω της μικρής ποικιλίας βιοτόπων και της έντονης ανθρώπινης παρέμβασης και παρουσίας, τα είδη πουλιών που ζούν στην Πεντέλη είναι τα πλέον διαδεδομένα και ανθεκτικά στην όχληση: από τα περίπου 100 είδη πουλιών που έχουν παρατηρηθεί εδώ, εμφανέστερη είναι η παρουσία των διαφόρων ειδών του θαμνώνα, των συνήθων πουλιών του χαμηλού δάσους (φυλλοσκόποι, Κοκκινολαίμης, Σπίνος, παπαδίτσες) και των πουλιών των πετρότοπων (Γαλαζοκότσυφας, ασπροκώλες, καρβουνιάρηδες, Φανέτο, Καρδερίνα). Κάθε χρόνο καταγράφονται επίσης μερικά περαστικά είδη, όπως η Μπεκάτσα και ο Τσαλαπετεινός.

Τέλος, και εδώ θα ακούσουμε το κελαριστό κακάρισμα της Νησιώτικης πέρδικας, που έχει εγκαταστήσει έναν ικανοποιητικό πληθυσμό.

Αρπακτικά

Στην Πεντέλη φωλιάζουν αρκετά είδη αρπακτικών, όπως η Γερακίνα, το Βραχοκιρκίνεζο και ο Πετρίτης.

Η Γερακίνα κυνηγά κυρίως στην περίμετρο του βουνού, όπου βρίσκει ψηλά δέντρα για να εποπτεύει τις παλιές γεωργικές ζώνες, πλούσιες σε τρωκτικά - μια τέτοια εικόνα συναντάμε στην περιοχή της Ραπεντώσας.

Το Βραχοκιρκίνεζο βρίσκει στη ζώνη των εγκαταλελειμένων λατομείων ένα πεδίο που μοιάζει πολύ με τους πετρότοπους, με τους οποίους είναι εξοικειωμένο. Ο Πετρίτης τέλος αξιοποιεί τα ανοδικά ρεύματα της απόκρημνης βόρειας όψης για να κερδίζει ύψος και να πλανάρει στην ευρύτερη περιοχή από το Βαλανάρη μέχρι τη Σκάρπα.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Φιδαετός	Short-toed snake eagle	Circaetus gallicus
Γερακίνα	Common buzzard	Buteo buteo
Αετογερακίνα	Long-legged buzzard	Buteo rufinus
Σφηκιάρης	European honey buzzard	Pernis apivorus
Διπλοσάινο	Eurasian goshawk	Accipiter gentilis
Ξεφτέρι	Eurasian sparrowhawk	Accipiter nisus
Πετρίτης	Peregrine falcon	Falco peregrinus
Βραχοκιρκίνεζο	Kestrel	Falco tinnunculus
Μαυροπετρίτης (μετακινήσεις)	Eleonora's falcon (vagrant)	Falco eleonorae
Λιβαδόκιρκος (μετακινήσεις)	Montagu's harrier (vagrant)	Circus pygargus
Στεπόκιρκος (μετακινήσεις)	Pallid harrier (vagrant)	Circus macrourus

Νυχτοπούλια

Στις λίστες παρατηρήσεων αναφέρονται τέσσερα νυχτόβια αρπακτικά στην περιοχή της Πεντέλης: για τα δύο από αυτά - το Χουχουριστή και την Τυτώ - υπάρχουν επιφυλάξεις, ειδικά μετά τις πυρκαγιές.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κουκουβάγια	Little Owl	Athene noctua
Χουχουριστής	Tawny Owl	Strix aluco
Τυτώ	Barn owl	Tyto alba
Γκιώνης	Scops Owl	Otus scops

Γλάροι & γλαρόνια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Ασημόγλαρος της Μεσογείου	Yellow Legged Gull	Larus michahellis

Δρυοκολάπτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Στραβολαίμης	Eurasian wryneck	Jynx torquilla

Κορακοειδή

Όπως σε όλα τα περιαστικά τοπία, θα συναντήσουμε στην Πεντέλη άφθονες καρακάξες και αρκετές κουρούνες και κίσες, ενώ 2-3 ζευγάρια κοράκια πετούν συστηματικά γύρω από τις ψηλότερες κορυφές.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κόρακας	Raven	Corvus corax
Κουρούνα	Carrion crow	Corvus cornix
Κάργια	Western jackdaw	Corvus monedula
Κίσσα	Eurasian jay	Garrulus glandarius
Καρακάξα	Eurasian magpie	Pica pica
Ψαρόνι	Common starling	Sturnus vulgaris

Κορακιόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Μελισσοφάγος	European bee-eater	Merops apiaster
Τσαλαπετεινός	Eurasian hoopoe	Upupa epops

Περιστερόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Δεκαοχτούρα	Eurasian collared dove	Streptopelia decaocto
Τρυγόνι	European turtle dove	Streptopelia turtur
Φάσσα	Common wood pigeon	Columba palumbus
Αγριοπερίστερο	Rock dove	Columba livia

Χελιδόνια & σταχτάρες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σπιτοχελίδονο	Western house martin	Delichon urbicum
Σταβλοχελίδονο	Barn swallow	Hirundo rustica
Μιλτοχελίδονο	Red-rumped swallow	Cecropis daurica
Βουνοσταχτάρα	Alpine swift	Tachymarptis melba
Σταχτάρα	Common swift	Apus apus
Ωχροσταχτάρα	Pallid swift	Apus pallidus

Ορνιθόμορφα

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Νησιώτικη Πέρδικα	Chukar partridge	Alectoris chukar
Μπεκάτσα	Eurasian woodcock	Scolopax rusticola
Ορτύκι	Common quail	Coturnix coturnix

Κοκκυγίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κούκος	Common cuckoo	Cuculus canorus

Σπίζες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Καρδερίνα	European goldfinch	Carduelis carduelis
Σπίνος	Eurasian chaffinch	Fringilla coelebs
Χειμωνόσπινος	Brambling	Fringilla montifringilla
Φανέτο	Common linnet	Linaria cannabina
Σκαρθάκι	European serin	Serinus serinus
Φλώρος	European greenfinch	Chloris chloris
Λούγαρο	Eurasian siskin	Spinus spinus

Τσιχλόνια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Τσιφτάς	Corn bunting	Emberiza calandra
Αμπελουργός	Black-headed bunting	Emberiza melanocephala
Βουνοτσίχλονο	Rock bunting	Emberiza cia
Σιρλοτσίχλονο	Cirl bunting	Emberiza cirlus
Φρυγανοτσίχλονο	Cretzschmar's bunting	Emberiza caesia

Τσίχλες

Η πιο ενδιαφέρουσα από τις τσίχλες της Πεντέλης είναι ο Γαλαζοκότσυφας, που κάνει αισθητή την παρουσία του είτε χάρη στη χαρακτηριστική σιλουέτα του πάνω στα βράχια, είτε με το γλυκό ανοιξιάτικο τραγούδι του. Θα το δούμε εύκολα στους βράχινους πύργους πάνω στους τελευταίους ελιγμούς πριν την κορυφή.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Τσαρτσάρα	Mistle thrush	Turdus viscivorus
Κεδρότσιχλα	Fieldfare	Turdus pilaris
Τσίχλα	Song thrush	Turdus philomelos
Κοτσύφι	Common blackbird	Turdus merula
Γαλαζοκότσυφας	Blue rock thrush	Monticola solitarius

Σπουργίτια

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σπιτοσπουργίτης	House sparrow	Passer domesticus
Δεντροσπουργίτης	Eurasian tree sparrow	Passer montanus

Κεφαλάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Αετομάχος	Red backed shrike	Lanius collurio

Σουσουράδες & Κελάδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Λευκοσουσουράδα	White Wagtail	Motacilla alba
Σταχτοσουσουράδα	Grey Wagtail	Motacilla cinerea
Ωχροκελάδα	Tawny pipit	Anthus campestris
Λιβαδοκελάδα	Meadow pipit	Anthus pratensis
Δεντροκελάδα	Tree pipit	Anthus trivialis

Κορυδαλλοί

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κατσουλιέρης	Crested lark	Galerida cristata
Δεντροσταρήθρα	Woodlark	Lullula arborea
Γαλιάντρα	Calandra lark	Melanocorypha calandra

Ποταμίδες & Στριτσίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Ωχροστριτσίδα	Olivaceous Warbler	Iduna pallida

Παπαδίτσες, τσομπανάκοι και συγγενή

Οι παπαδίτσες και τα συγγενή εντομοφάγα πουλιά αντιπροσωπεύονται με έναν ικανό αριθμό ειδών και κινούνται ανάμεσα στον ψηλό θαμνώνα και τα υπολείματα πευκοδασών της βόρειας πλευράς της Πεντέλης.

Ο Βραχοτσοπανάκος, βρίσκεται φυσικά στο στοιχείο του και έχει καταλάβει όλα τα νταμάρια, αρχαία και παλιά.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Καλόγερος	Great tit	Parus major
Ελατοπαπαδίτσα	Coal tit	Periparus ater
Γαλαζοπαπαδίτσα	Eurasian blue tit	Cyanistes caeruleus
Κλειδωνάς	Sombre tit	Poecile lugubris
Καμποδεντροβάτης	Short-toed treecreeper	Certhia brachydactyla
Βραχοτσοπανάκος	Western rock nuthatch	Sitta neumayer
Τρυποφράκτης	Wren	Troglodytes troglodytes

Τσιροβάκοι, τριλιστές & βασιλίσκοι

Στη χαμηλή βλάστηση κρύβονται οι διάφοροι τσιροβάκοι του μεσογειακού θαμνώνα, με συνηθέστερο το Μαυροτσιροβάκο. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει η παρουσία των σχετικά σπάνιων μελών της ομάδας (Μελωδοτσιροβάκος, Αιγαιοτσιροβάκος και Κοκκινοτσιροβάκος).

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Κηποτσιροβάκος	Garden warbler	Sylvia borin
Μαυροσκούφης	Eurasian blackcap	Sylvia atricapilla
Κοκκινοτσιροβάκος	Eastern subalpine warbler	Curruca cantillans
Θαμνοτσιροβάκος	Common whitethroat	Curruca communis
Αιγαιοτσιροβάκος	Rüpell's warbler	Curruca rueppelli
Μαυροτσιροβάκος	Sardinian warbler	Curruca melanocephala
Μελωδοτσιροβάκος	Eastern Orphean warbler	Curruca crassirostris

Ψάλτες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Θαμνοψάλτης	Dunnock	Prunella modularis

Φυλλοσκόποι

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Δασοφυλλοσκόπος	Wood warbler	Phylloscopus sibilatrix

Αιγοθηλίδες

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Γιδοβύζι	European nightjar	Caprimulgus europaeus

Μυγοχάφτες

Τέσσερις τυπικοί Μυγοχάφτες και οκτώ ακόμα είδη συμπληρώνουν την ομάδα των καθαρά εντομοφάγων πουλιών.

Ελληνικό όνομα	Αγγλικό όνομα	Επιστημονικό όνομα
Σταχτομυγοχάφτης	Spotted flycatcher	Muscicapa striata
Κρικομυγοχάφτης	Collared flycatcher	Ficedula albicollis
Μαυρομυγοχάφτης	European pied flycatcher	Ficedula hypoleuca
Νανομυγοχάφτης	Red-breasted flycatcher	Ficedula parva
Καρβουνιάρης	Black redstart	Phoenicurus ochruros
Φοινίκουρος	Common redstart	Phoenicurus phoenicurus
Σταχτοπετρόκλης	Northern wheatear	Oenanthe oenanthe
Ασπροκωλίνα	Western black-eared wheatear	Oenanthe melanoleuca
Καστανολαίμης	Whinchat	Saxicola rubetra
Μαυρολαίμης	European stonechat	Saxicola rubicola
Κοκκινολαίμης	European robin	Erithacus rubecula
Αηδόνι	Common nightingale	Luscinia megarhynchos

Φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
Σύνταξη πίνακα: Α. Καλτσής