Πεζοπορία στη Μονεμβάσια,
τα Βάτικα και το Μαλέα

Α3 Παλιόκαστρο Ασωπού

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Μονεμβάσια-Βάτικα topoguide: Ο πύργος στο Παλιόκαστρο Ασωπού

Ο βράχος του Παλιόκαστρου συνιστά από μόνος του ένα φυσικό οχυρό. Η ευκολότερη πρόσβαση είναι από τη βορεινή ακμή, όπου μια στενή απόκρημνη και εκτεθειμένη κόψη συνδέει το λαιμό του όγκου με την επίπεδη κορυφή του. Η πρόσβαση αυτή ήταν πολύ εύκολο να ελεγχθεί και η κορυφή του βράχου ήταν ουσιαστικά απόρθητη χωρίς τη χρήση βαριών πυροβόλων όπλων.
Αν και ο επισκέπτης δεν θα βρει παρά ελάχιστα λείψανα οχυρώσεων - δεν χρειάστηκε να υψωθούν τείχη, καθότι ο βράχος είναι κυριολεκτικά άβατος - και μόνο η άνοδος από το λαξεμένο μονοπάτι και η θέα από την κορυφή είναι συγκλονιστικά. Το τοπίο τριγύρω, άλλωστε, δεν έχει αλλάξει καθόλου και ο ορειβάτης νοιώθει σαν να πέρασε μια ακόμα πύλη προς τον κόσμο των άχρονων τοπίων των Μεσογείου.

Λίγα μέτρα ψηλότερα από την (μη αναγνώσιμη πλέον) πινακίδα και τη μεσαιωνική δεξαμενή, ξεκινά καλό μονοπάτι που ανηφορίζει με μικρή και σταθερή κλίση, περιτρέχοντας τη νότια και μετά την ανατολική βάση του βράχου. Περνάμε κάτω από μια σειρά τοίχους από αργούς λίθους, που οριοθετούν ένα φυσικό καταφύγιο σε απότομη πλαγιά με σπηλιές και αφού διαγράψουμε μια μεγάλη καμπύλη φτάνουμε στο διάσελο του Παλιόκαστρου με το κυρίως βουνό, τον όγκο του Χαρβαλά.

Από εδώ ξεκινά μια σύντομη αλλά εντυπωσιακή βράχινη σκάλα που οδηγεί στη στέψη του βράχου. Όλη η όδευση είναι διαμορφωμένη, είτε με κτιστά πρανή, είτε με λαξεμένα σκαλοπάτια. Στο πιο εκτεθειμένο σημείο, που άλλοτε θα ήταν το κλειδί της εκπόρθησης του φρουρίου, έχουν τοποθετηθεί αρκετά ασφαλή μεταλλικά κάγκελα και μια μικρή προσθήκη με 4 μεταλλικά σκαλοπάτια.

Μονεμβάσια-Βάτικα topoguide: Η μεσαιωνική δεξαμενή στην αρχή της πορείας

Επισημάνσεις και χρήσιμα

Βατότητα και δυσκολία

Όλο το μονοπάτι είναι σαφές: πρόκειται για το μονοπάτι που εξυπηρετούσε ένα οχυρό. Οι κλίσεις είναι πολύ μικρές, αν σκεφτούμε που οδηγεί.
Ωστόσο, το μονοπάτι έχει εγκαταληφθεί και κατά τόπους έχει λίγα προβλήματα.
Το πιο ενδιαφέρον τμήμα είναι στο τέλος, όπου στη βορεινή πλευρά του βράχου έχει λαξευτεί μια αληθινή κλίμακα, με σκαλιά διαμορφωμένα στον ασβεστόλιθο και στιβαρούς αναληματικούς τοίχους. Στα πιο εκτεθειμένα σημεία, ψηλότερα, έχουν προστεθεί μεταλλικά κάγκελα καλής στερέωσης και 4 σκαλιά από λαμαρίνα.

Σήμανση

Πινακίδες και σημάδια

Η διαδρομή έχει μέτρια σήμανση.

Στην αρχή της πορείας υπάρχει βανδαλισμένη πινακίδα με χάρτη, που δεν διαβάζεται. Η διαδρομή έχει τον κωδικό Α3 στο τοπικό δίκτυο πεζοποριών.

Όλο το μονοπάτι έχει αρκετά αλλά παλιά και ξεθωριασμένα σημάδια σε πέτρες. Η ροή της πορείας εξασφαλίζεται από την σαφή όδευση του μονοπατιού, αλλά σε κάποιες διακλαδώσεις η συνέχεια δεν είναι προφανής. Φυσικά, ο στόχος είναι ξεκάθαρος και είναι αδύνατον να μπερδευτεί κανείς.

Φύση

Τα ασφοδελά λιβάδια

Στην απολύτως επίπεδη στέψη του βράχου του Παλιόκαστρου, από τις αρχές του Μαρτίου, ορθώνεται μια πυκνή αποικία ασφοδέλων (Asphodelus ramosus). Οι στιβαροί βλαστοί τους σχεδόν κλείνουν το δρόμο σε όποιον προσπαθήσει να διασχίσει το πλάτωμα.
Στην αρχαιότητα, τα λιβάδια των ασφοδέλων θεωρούντο ένα τοπίο μακάβριας ηρεμίας. Τα όμορφα αλλά άοσμα και άψυχα άνθη τους, οι στιβαροί βλαστοί που δεν μπορούν να μιμηθούν το χαριτωμένο λίκνισμα των άλλων λουλουδιών, η εμμονή τους να ξαναφυτρώνουν σε καμμένα, άγονα, έρημα μέρη, αποδόθηκαν σε μια χθόνια καταγωγή. Ο Πλούτωνας καλώντας την Περσεφόνη να τον ακολουθήσει στο βασίλειο της σκοτεινιάς και της σιωπής, της προτείνει έναν κόσμο χωρίς λύπες και χαρές, άρα χωρίς αισθήματα και τον περιγράφει ως ένα τόπο "όπου ανθούν οι ασφόδελοι με τα ωχρά λουλούδια".
Ο ασφόδελος είναι το άνθος της μεταβατικής περιόδου ανάμεσα στον άκαρπο Χειμώνα και την κυοφορούσα Άνοιξη, ανάμεσα στη θλίψη και την ελπίδα. Η Δήμητρα, αποδεχόμενη να μοιράζεται την κόρη της Περσεφόνη με τον Άδη, αναγγέλει ότι "Όσο εκείνη θα βρίσκεται στα ασφοδελά λιβάδια των νεκρών, πένθος και θλίψη θα απλώνεται στη γη χωρίς καρποφορία (διασκευή του Ομηρικού Ύμνου στη Δήμητρα, από μεταπτ. εργασία της Αικ. Μαστρογιαννίδου, 2018).

topoguide Greece

ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ, ΤΟ ΖΑΡΑΚΑ,
ΤΗ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ, ΤΑ ΒΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΛΕΑ

Αναλυτική περιγραφή της διαδρομής, με μετρητικά στοιχεία, φωτογραφίες και Σημεία Ενδιαφέροντος περιλαμβάνεται στον οδηγό Μονεμβάσια topoguide της AnaDigit.

Ο οδηγός Μονεμβάσια topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Μονεμβάσια topoguide περιλαμβάνεται στην ομάδα της Πελοποννήσου. Αποκτήστε τον οδηγό Μονεμβάσια topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Ο οδηγός Μονεμβάσια topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από την γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό Μονεμβάσια topoguide ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.

Η εφαρμογή κάνει ενεργητική πλοήγηση στο πεδίο, οδηγώντας τον πεζοπόρο με ακρίβεια πάνω στο μονοπάτι.