Μονή Φιλοσόφου Δημητσάνας
Τα μοναστήρια στο Menalon Trail
Μονή Φιλοσόφου Δημητσάνας
Πατήστε για μεγέθυνση
Η νέα μονή Φιλοσόφου
Η μονή Φιλοσόφου είναι η αρχαιότερη μονή της Αρκαδίας. Πρόκειται για δύο συγκροτήματα, το παλαιό, φωλιασμένο σε ένα στενό αλλά ασφαλές ζωνάρι βράχου - όπως και η μεταγενέστερη μονή Προδρόμου, ακριβώς στην απέναντι πλευρά της χαράδρας - και ένα νεότερο, κτισμενο σε περίοπτη θέση, πάνω σε ώμο της δυτικής πλευράς του Λούσιου.
Η παλαιά μονή Φιλοσόφου είναι ένα από τα παλαιότερα βυζαντινά μοναστήρια της Ελλάδας: ιδρύθηκε το 963 επί Νικηφόρου Φωκά από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, αυτοκρατρικό γραμματέα που καταγόταν από τη Δημητσάνα. Λόγω της βαθύτατης μόρφωσής του, ο Λαμπαρδόπουλος επονομαζόταν «φιλόσοφος», προσωνύμιο που κληροδοτήθηκε στη μονή.
Η παλιά μονή αναπτύσσεται γραμμικά σε στενή (έως 8 μ.) και επιμήκη (περίπου 130 μ.) φυσική κοιλότητα, που έχει σχηματιστεί από αποσάθρωση και αιολική διάβρωση σε μικρού ύψους κάθετο βράχο, κοντά στη στέψη της δυτική πλευράς της χαράδρας του Λούσιου. Η φυσικά αμυντική θέση προστατεύεται επιπλέον από ισχυρό τείχος και η κοιλότητα έχει διαρρυθμιστεί σε επιμέρους χώρους, με τη βοήθεια πετρόχτιστων διαφραγμάτων. Στο βορειότερο και ψηλότερο σημείο της κοιλότητας κτίστηκε το καθολικό, μικρός εγγεγραμμένος τετράστηλος ναός του σταυροειδούς τύπου με οκτάπλευρο τρούλο. Διατηρούνται ερείπια κελιών και άλλων κτισμάτων, καθώς και μια στέρνα, που τροφοδοτείτο από την αποστράγγιση των αρνητικών παρειών της κοιλότητας.
Η μονή Φιλοσόφου ανέπτυξε έντονη πνευματική και εκπαιδευτική δράση. Στη μονή φοίτησε πλήθος δασκάλων, ιερέων, μοναχών, και ανώτερων κληρικών. Τέσσερα πνευματικά παιδιά της αναδείχτηκαν σε πατριάρχες Ιεροσολύμων, δύο σε Οικουμενικούς Πατριάρχες, ενώ πολλά άλλα έφτασαν σε ανώτατα εκκλησιαστικά αξιώματα. Στην ακμή της πνευματικής δράσης της και λόγω της στενότητας του χώρου, μεσούντος του 17ου αιώνα, αποφασίστηκε η μεταφορά της στη νέα θέση, όπου κτίστηκε ένα σαφώς μεγαλύτερο συγκρότημα. Το καθολικό, μια ευμεγέθης τρουλαία βασιλική, κτίστηκε το 1661 και εξοπλίστηκε με ξυλόγλυπτο τέμπλο που φέρει εικόνες κρητικής τεχνοτροπίας, έργα του ζωγράφου Βίκτωρα του 1663. Η αγιογράφηση του ναού έγινε το 1693 με δαπάνη του «Μαυραηδή-πασά Φαρμάκη» από τη Στεμνίτσα. Στα τέλη του ίδιου αιώνα, η χρήση της παλαιάς μονής είχε ήδη ατονήσει.
Όπως και η μονή Προδρόμου, η μονή Φιλοσόφου διαλύθηκε το 1834 για να ανασυσταθεί το 1838. Η μονή διατηρούσε βιβλιοθήκη με σημαντικά χειρόγραφα του 12ου αιώνα, ορισμένα από τα οποία φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Αθήνας. Το συγκρότημα συμπληρώθηκε και ανακαινίστηκε πολλές φορές μέσα στον 20ό αιώνα και το 1955 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο μνημείο.
Η μονή υδρεύεται από κοντινές πηγές. Υπάρχει μια κρήνη με πόσιμο νερό στον αύλειο χώρο. Στο αρχονταρίκι, οι μοναχοί προσφέρουν κρύο νερό, καφέ και λουκούμι. Η κάτω και η πάνω πύλες είναι πάντα ανοιχτές, καθότι οι πεζοπορικές διαδρομές (δες πιο κάτω) διέρχονται αναγκαστικά μέσα από τον περίβολο της μονής. Τόσο η παλαιά, όσο και η νέα μονή τιμούν την Κοίμηση της Θεοτόκου και γιορτάζουν την ημέρα της απόδοσης της Κοίμησης, δηλαδή στις 23 Αυγούστου.
Διαδρομές που εκκινούν ή διέρχονται από τη μονή Φιλοσόφου
Τόσο η παλαιά, όσο και η νέα μονή Φιλοσόφου βρίσκονται πάνω στον άξονα της Χαράδρας του Λούσιου, από όπου διέρχονται αρκετές πολύ ενδιαφέρουσες διαδρομές, όπως το Menalon Trail, το Εθνικό Μονοπάτι Ο32 και η μεγάλη διαδρομή Κόκκινο Μονοπάτι που σχεδίασε, σηματοδότησε και συντηρεί ο Σύλλογος Αρκάδων Ορειβατών και Οικολόγων.
Οι διαδρομές προσπελαύνονται από το μενού της σελίδας.
Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος
topoguide Greece
Οδηγός στο Menalon Trail
Ο οδηγός Menalon Trail topoguide είναι διαθέσιμος για συσκευές Android ως μία απο τις δεκάδες διαθέσιμες περιοχές της Ελλάδας, μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Το Menalon Trail περιλαμβάνεται στην ομάδα των Μεγάλων Διαδρομών. Αποκτήστε τον οδηγό του Menalon Trail ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή.
Ο οδηγός Menalon Trail topoguide είναι επίσης διαθέσιμος για συσκευές iOS (iPhone και iPad) μέσα από τη γενική εφαρμογή πεζοπορικών περιοχών Topoguide Greece. Αποκτήστε τον οδηγό του Menalon Trail ως in-app purchase μέσα από την εφαρμογή, κάνοντας τη σχετική αγορά από την ομάδα των Μεγάλων Διαδρομών.
Η εφαρμογή καθοδηγεί τον χρήστη να εντοπίσει τα μοναστήρια.