Apollo Trails
Λύκαιο, Τετράζι, Μίνθη και κοιλάδα Νέδας

Η Άνω Μέλπεια

Η τοποθεσία

Το οικιστικό σύνολο Άνω Μέλπεια είναι κτισμένο στις ΝΑ πλαγιές του Τεράζιου όρους. Πρόκειται για τρεις οικισμούς που έχουν το συλλογικό όνομα Άνω Μέλπεια: ο μικρότερος είναι η Πηγή ή Αράχωβα, ενώ σαφώς ψηλότερα, στις δύο αντικριστές πλαγιές μιας λεκάνης, βρίσκονται οι συνοικισμοί Άγιος Νικόλαος και Άγιος Αθανάσιος.

Το παλιό όνομα της Άνω Μέλπειας ήταν Πάνω Γαράντζα, τοπωνύμιο που αντανακλά την πρώτη εγκατάσταση στην περιοχή, από Σλάβους Μηλιγγούς, ήδη από τον 8ο αιώνα. Το παλιό αυτό τοπωνύμιο αναφέρεται κυρίως στον Άγιο Νικόλαο, που και σήμερα παραμένει ο μεγαλύτερος από τους τρεις οικισμούς.

Άνω Μέλπεια: Αράχωβα ή Πηγή

Η Αράχωβα (ή Πηγή) είναι κτισμένη στα 650 μ. υψόμετρο, στο άκρο ενός μικρού κάμπου και πάνω σε μια στενή βραχώδη ράχη, που υψώνεται ανάμεσα σε δυο επιμήκεις λεκάνες. Το μικρό χωριό διατηρεί ακόμα κάποια κατοίκηση και περιβάλεται από τους κύριους πόρους του: τα κτήματα με τις καρυδιές, που του χάρισαν το παλιό όνομά του, τις πεζούλες και τα βοσκοτόπια του.

Στο ΒΑ άκρο της ζώνης του οικισμού, σε μικρό πρόβολο του αναγλύφου, υψώνεται ο ωραίος ναός του Γενεσίου της Θεοτόκου, ενοριακή εκκλησία της Αράχωβας. Στον περίβολο υπάρχει λιτό ηρώο του Δ. Σκουρλή, ενώ στην πύλη λειτουργεί πέτρινη κρήνη.

Άνω Μέλπεια: Άγιος Νικόλαος

Πολύ ψηλότερα, στα 740 μ. και 2.6 χλμ μακρύτερα, προς το Τετράζι, βρίσκεται ο οικισμός του Αγίου Νικολάου. Το χωριό έχει αρκετή ζωή, που την οφείλει κυρίως στη δυναμική κτηνοτροφική δραστηριότητα.

Άνω Μέλπεια: Άγιος Αθανάσιος

Περνώντας τη ρεματιά που χωρίζει τα δυο όμορα χωριά, θα βρεθούμε στον οικισμό του Αγίου Αθανασίου, απλωμένο στην δυτική πλαγιά της λεκάνης.

Ο Άγιος Νικόλαος και ο Άγιος Αθανάσιος διατηρούν το παραδοσιακό χρώμα τους και προσφέρουν ωραία θέα στον Μεσσηνιακό κάμπο.

Ο δρόμος που ξεκινά από τη Διμάντρα, περνά από την Αράχωβα και καταλήγει στον Άγιο Νικόλαο είναι χωματόδρομος. Αντίθετα, οι δρόμοι προς το Διαβολίτσι και την Αγία Θεοδώρα του Βάστα είναι ασφαλτοστρωμένοι.

Εκκλησίες της Άνω Μέλπειας

Το πιο ενδιαφέρον εκκλησιαστικό κτίσμα των τριών χωριών είναι η πετρόχτιστη εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, στον ομώνυμο οικισμό. Πρόκειται για μεγάλη δρομική βασιλική, στην οποία προστέθηκε πρόσφατα μικρός τρούλος με κυλινδρικό τύμπανο. Στον αύλειο χώρο της εκκλησίας βρίσκεται ηρώο του Μητροπέτροβα, οπλαρχηγού της Επανάστασης του 1821.

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου, ενοριακός ναός του ομώνυμου οικισμού, είναι επίσης κτίσμα του 19ου αιώνα, αλλά έχει συμπληρωθεί με νεότερα και αταίριαστα στοιχεία και η εικόνα του έχει αλλοιωθεί. Η εκκλησία βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του οικισμού.

Το αρχαίο ιερό στην Πετρούλα

Μετά από ανασκαφές που έγιναν στα νότια του κυρίως όγκου του Τετραζίου, στο λόφο Πετρούλα (υψ. 1040 μ.), αποκαλύφθηκε η θεμελίωση ορθογώνιου κτίσματος που ανήκει σε αρχαίο ναό, τον οποίο από τα κινητά ευρήματα οι ανασκαφείς αποδίδουν σε κάποια πολεμική θεότητα.

Διαβάστε περισσότερα για το άγνωστο αυτό αρχαίο ιερό στο κεφάλαιο Το αρχαίο ιερό στην Πετρούλα.

Η Κάτω Μέλπεια

Κάστρο Κρεμπενής ή της Δημάτρας

Αναφέρεται και σαν κάστρο της Μέλπειας ή κάστρο της Γαράντζας. Είναι φράγκικο κάστρο του δεύτερου μισού του 13ου αιώνα κτισμένο σε θέση όπου υπήρχε αρχαία ακρόπολη.

Διαβάστε περισσότερα για το δυσπρόσιτο αυτό κάστρο στο κεφάλαιο Κάστρο Κρεμπενής.

Πεζοπορία στην Άνω Μέλπεια

Η Άνω Μέλπεια συνδέεται με ωραίο μονοπάτι με την Κάτω Μέλπεια. Η πορεία ακολουθεί τη διαδρομή Κάτω Μέλπεια-Άνω Μέλπεια.

Από την Άνω Μέλπεια μπορεί να φτάσει κανείς στην κορυφή του Τετράζιου όρους μέσω της διαδρομής Άνω Μέλπεια - Προφήτης Ηλίας Τετραζίου, που διασχίζει την κτηνοτροφική ζώνη του χωριού, περνά κοντά από το ιερό της Πετρούλας και στη συνέχεια ανηφορίζει την βραχώδη αλλά όχι απόκρημη νότια ράχη της κορυφής.

Κείμενο & φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος