Η φύση του Βούρινου

Τα πουλιά του Βούρινου

Για την άγρια πανίδα, ο Βούρινος αποτελεί το μοναδικό υγιές ορεινό οικοσύστημα ανάμεσα στην Πίνδο και την οροσειρά της Αλμωπίας (Βέρμιο, Πιέρια, Όλυμπος) και από τα Καμβούνια μέχρι τα βουνά των συνόρων. Παρόλο το μικρό μέγεθός του, ο Βούρινος συμπληρώνει καίρια το γειτονικό Σινιάτισκο, που έχασε από πολύ παλιά τους δασικούς βιοτόπους του και η εκτεταμένη ανώτερη ζώνη του έχει δεσμευτεί από τα αιολικά πάρκα.

Χάρη λοιπόν στη διάσωση της φυσικότητάς του, ο μικρός σε έκταση και υψόμετρο Βούρινος αναδεικνύεται σε σημαντικό κρίκο του ορεινού ιστού της Δυτικής Μακεδονίας. Τα εσωτερικά ανάγλυφά του και ειδικότερα η Κοιλάδα του Μεσιανού Νερού λειτουργούν ως απόθεμα αδιατάρακτων βιοτόπων μέσα σε μια ευρεία χαμηλού υψομέτρου ζώνη που υπόκειται σε σειρά εκτατικών αλλά συνεχών πιέσεων.

Αυτός ο ρόλος βιολογικού αποθέματος είναι ιδιαίτερα σαφής για τους πληθυσμούς των θηλαστικών, που αναζητούν ένα ασφαλές καταφύγιο στην καρδιά του Βούρινου, αλλά και των πουλιών, που βρίσκουν εδώ κατάλληλα στηρίγματα για τις πιο ευάλωτες φάσεις του ετήσιου κύκλου τους.

Ο πλούτος και η σημασία της ορνιθοπανίδας του Βούρινου αποτυπώθηκε αδρά στην έκθεση της επιστημονικής ομάδας που έκανε την πρώτη οικολογική αξιολογηση του βουνού το 1983. Ο αρχικός αυτός κατάλογος συμπληρώθηκε χάρη σε μια σειρά επισκέψεις παρατηρητών και φωτογράφων φύσης και έφτασε να περιλαμβάνει περίπου 110 είδη.

Σημαντικότερες παρουσίες είναι ένα ζευγάρι των Χρυσαετών που καταγράφηκε το 1983 και εκτιμάταται ότι βρίσκεται ακόμα στην περιοχή, καθώς και άλλα αρπακτικά, όπως το Δεντρογέρακο, το Χρυσογέρακο, και η Αετογερακίνα. Αξιοπρόσεκτη είναι η ταυτόχρονη παρουσία της πεδινής και της ορεινής Πέρδικας, δυο είδη που δεν συναντώνται συχνά στον ίδιο χώρο. Τέλος, τα κωνοφόρα παρέχουν καταφύγια σε ένα μεγάλο εύρος δασικών ειδών, από το Σταυρομύτη και τον Χουχουριστή έως το Μαύρο δρυοκολάπτη.

Αρπακτικά

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Χρυσαετός	Aquila chrysaetos	✔	-
Φιδαετός	Circaetus gallicus	-	✔
Γερακίνα	Buteo buteo	-	✔
Αετογερακίνα	Buteo rufinus	-	✔
Σφηκιάρης	Pernis apivorus	-	✔
Ξεφτέρι	Accipiter nisus	✔	✔
Δεντρογέρακο	Falco subbuteo	-	✔
Βραχοκιρκίνεζο	Falco tinnunculus	✔	✔
Χρυσογέρακο	Falco biarmicus	-	✔
Τσίφτης	Milvus migrans	-	✔

Νυχτοπούλια

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Χουχουριστής	Strix aluco	✔	-
Κουκουβάγια	Athene noctua	-	✔
Γκιώνης	Otus scops	-	✔

Ερωδιοί και συναφή είδη

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Λευκοτσικνιάς	Egretta garzetta	-	✔
Λευκοπελαργός	Ciconia ciconia	-	✔
Ασημόγλαρος της Μεσογείου	Larus michahellis	-	✔

Δρυοκολάπτες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Πράσινος Δρυοκολάπτης	Picus viridis	✔	-
Βαλκανικός Δρυοκολάπτης	Dendrocopos syriacus	-	✔

Κορακοειδή

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Κόρακας	Corvus corax	✔	✔
Κουρούνα	Corvus cornix	✔	✔
Κάργια	Coloeus monedula	-	✔
Κίσσα	Garrulus glandarius	✔	✔
Καρακάξα	Pica pica	-	✔
Κιτρινοκαλιακούδα	Pyrrhocorax graculus	✔	-
Ψαρόνι	Sturnus vulgaris	-	✔

Κορακιόμορφα

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Μελισσοφάγος	Merops apiaster	-	✔
Τσαλαπετεινός	Upupa epops	✔	✔
Χαλκοκουρούνα	Corracias garrulus	-	✔

Περιστερόμορφα

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Δεκαοχτούρα	Streptopelia decaocto	-	✔
Τρυγόνι	Streptopelia turtur	✔	-
Φάσσα	Columba palumbus	✔	-
Φασσοπερίστερο	Columba oenas	✔	-
Αγριοπερίστερο	Columba livia	-	✔

Χελιδόνια & σταχτάρες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Σπιτοχελίδονο	Delichon urbicum	-	✔
Σταβλοχελίδονο	Hirundo rustica	-	✔
Μιλτοχελίδονο	Cecropis rufula	-	✔
Βραχοχελίδονο	Ptyonoprogne rupestris	✔	✔
Βουνοσταχτάρα	Tachymarptis melba	✔	✔
Σταχτάρα	Apus apus	✔	✔
Ωχροσταχτάρα	Apus pallidus	-	✔

Ορνιθόμορφα

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Πετροπέρδικα	Alectoris graeca	✔	-
Πεδινή πέρδικα	Perdix perdix	-	✔
Ορτύκι	Coturnix coturnix	-	✔

Κούκοι

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Κούκος	Cuculus canorus	✔	✔

Σπίζες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Καρδερίνα	Carduelis carduelis	-	✔
Σπίνος	Fringilla coelebs	✔	✔
Σταυρομύτης	Loxia curvirostra	✔	-
Φανέτο	Linaria cannabina	-	✔
Σκαρθάκι	Serinus serinus	✔	-
Φλώρος	Chloris chloris	✔	-
Λούγαρο	Spinus spinus	-	✔
Κοκκοθραύστης	Coccothraustes coccothraustes	✔	✔
Πύρρουλας	Pyrrhula pyrrhula	✔	✔

Τσίχλες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Τσαρτσάρα	Turdus viscivorus	✔	-
Τσίχλα	Turdus philomelos	✔	✔
Κεδρότσιχλα	Turdus pilaris	✔	-
Κοκκινότσιχλα	Turdus iliacus	✔	-
Κότσυφας	Turdus merula	✔	✔
Γαλαζοκότσυφας	Monticola solitarius	-	✔

Τσιχλόνια

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Τσιφτάς	Emberiza calandra	-	✔
Αμπελουργός	Emberiza melanocephala	-	✔
Βλαχοτσίχλονο	Emberiza hortulana	-	✔
Βουνοτσίχλονο	Emberiza cia	✔	✔
Σιρλοτσίχλονο	Emberiza cirlus	-	✔

Νεροκότσυφες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Νεροκότσυφας	Cinclus cinclus	✔	-

Σπουργίτια

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Σπιτοσπουργίτης	Passer domesticus	-	✔
Δεντροσπουργίτης	Passer montanus	-	✔

Κεφαλάδες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Αετομάχος	Lanius collurio	✔	✔
Σταχτοκεφαλάς	Lanius minor	✔	-
Κοκκινοκεφαλάς	Lanius senator	-	✔

Σουσουράδες & Κελάδες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Λευκοσουσουράδα	Motacilla alba	-	✔
Σταχτοσουσουράδα	Motacilla cinerea	-	✔
Νεροκελάδα	Anthus spinoletta	-	✔
Ωχροκελάδα	Anthus campestris	-	✔
Δεντροκελάδα	Anthus trivialis	-	✔

Κορυδαλλοί

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Κατσουλιέρης	Galerida cristata	-	✔
Σιταρήθρα	Alauda arvensis	-	✔
Δεντροσταρήθρα	Lullula arborea	✔	-

Ποταμίδες & Στριτσίδες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Ωχροστριτσίδα	Iduna pallida	-	✔

Παπαδίτσες, τσομπανάκοι και συγγενή

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Καλόγερος	Parus major	✔	-
Ελατοπαπαδίτσα	Periparus ater	✔	-
Αιγίθαλος	Aegithalos caudatus	✔	-
Γαλαζοπαπαδίτσα	Cyanistes caeruleus	✔	-
Κλειδωνάς	Poecile lugubris	-	✔
Καμποδεντροβάτης	Certhia brachydactyla	✔	-
Βραχοτσοπανάκος	Sitta neumayer	-	✔
Δεντροτσοπανάκος	Sitta europaea	✔	-
Τρυποφράχτης	Troglodytes troglodytes	✔	-

Τσιροβάκοι, τριλιστές & βασιλίσκοι

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Μαυροσκούφης	Sylvia atricapilla	✔-	-
Μελωδοτσιροβάκος	Curruca crassirostris	✔	-
Βουνοτσιροβάκος	Curruca curruca	✔	-
Κοκκινοτσιροβάκος	Curruca cantillans	✔	-
Θαμνοτσιροβάκος	Curruca communis	-	✔
Πυρροβασιλίσκος	Regulus ignicapilla	✔	-
Ψευταηδόνι	Cettia cetti	-	✔

Ψάλτες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Χιονοψάλτης	Prunella collaris	✔	-
Θαμνοψάλτης	Prunella modularis	-	✔

Φυλλοσκόποι

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Δεντροφυλλοσκόπος	Phylloscopus collybita	✔	-

Αιγοθηλίδες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Γιδοβύζι	Caprimulgus europaeus	✔	-

Μυγοχάφτες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Σταχτομυγοχάφτης	Muscicapa striata	✔	-
Καρβουνιάρης	Phoenicurus ochruros	✔	-
Σταχτοπετρόκλης	Oenanthe oenanthe	-	✔
Ασπροκωλίνα	Oenanthe melanoleuca	✔	✔
Μαυρολαίμης	Saxicola rubicola	✔	-
Κοκκινολαίμης	Erithacus rubecula	✔	✔
Αηδόνι	Luscinia megarhynchos	✔	-

Οριολίδες

Ελληνικό όνομα	Επιστημονικό όνομα	Μεσιανό Νερό	Τσερβαίνα
Συκοφάγος	Oriolus Oriolus	✔	-

Κείμενο & φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Πηγές

Χατζημπίρος Κ. 1983 (συντονιστής). Έκθεση για την αξιολόγηση και τη διαχείριση της Κοιλάδας του Μεσιανού Νερού του όρους Βούρινος. Εθνικό Συμβούλιο Χωροταξίας και Περιβάλλοντος
ebird.org Species list για Όρος Βούρινος
Πολύχρονες παρατηρήσεις του Χρήστου Δημάδη