Πανίδα της Μάνης

Πανίδα της Μάνης

Κείμενο: Τ. Αδαμακόπουλος, Α. Καλτσής

Η Μάνη συνδυάζει παράκτιους, ημιορεινούς και καθαρά ορεινούς βιοτόπους, παρέχοντας ενδιαιτήματα για μια μεγάλη ποικιλία ειδών πανίδας. Τα θηλαστικά εμφανίζουν δύο μεγάλες εκπλήξεις, το τσακάλι και το αγριογούρουνο. Η ορνιθοπανίδα και η ερπετοπανίδα βεβαιώνουν την ιδιαίτερη βιογεωγεωγραφική θέση, καθώς και την ποικιλότητα και φυσικότητα των βιοτόπων της περιοχής.

Τα θηλαστικά

Μάνη topoguide
Μάνη topoguide: Τσακάλι
Φωτό: Τ. Αδαμακόπουλος

Με την εξαφάνιση του λύκου, κάπου στα μέσα του 20ου αιώνα, το τσακάλι (Canis aureus) είναι πλέον το μεγαλύτερο σαρκοφάγο που κατάφερε να επιβιώσει σε άγρια κατάσταση στην Πελοπόννησο. Στη Μάνη και ειδικότερα στη Μέσα Μάνη, χάρη στην απουσία ανθρώπινης παρουσίας στο βουνό, το πολύπλοκο ανάγλυφο γύρω από τα χωριά, που παρέχει αναρίθμητες αόρατες διόδους και τη διατήρηση ενός σημαντικού ακόμα ζωϊκού κεφαλαίου με χαμηλή ένταση φύλαξης - κυρίως βοοειδή, που προσφέρουν σποραδικά στη φύση κάποιο πτώμα ή ένα αδύναμο νεαρό -, το τσακάλι συντηρεί έναν αξιόλογο πληθυσμό, κατετμημένο σε πολλούς μικρούς πυρήνες.

Στη βόρεια Μάνη και κυρίως στο Μαλεύρι και τη Μπαρδούνια, έχουν εγκατασταθεί πρόσφατα διάσπαρτοι πυρήνες αγριογούρουνων. Οι δαιδαλώδεις ρεματιές και τα κερματισμένα αλλά θαλερά δρυοδάση προσφέρουν ικανοποιητική στήριξη στο επεκτατικό αυτό ζώο, που αντιστέκεται επιτυχώς στη συστηματική θήρευση.

Τα πουλιά

Μάνη topoguide
Μάνη topoguide: Πετρίτης (Falco peregrinus) στο Ταίναρο
Φωτό: A. Bonetti

Η περιοχή της Μάνης γνωρίζει μία πραγματική «εισβολή» από πουλιά κατά την ανοιξιάτικη μετανάστευση (λιγότερο στη φθινοπωρινή), καθώς είναι η πρώτη ηπειρωτική ξηρά της μεταναστατευτικής στενωπού Αντικυθήρων – Κυθήρων.

Συνολικά, στη Μάνη έχουν καταγραφεί 227 είδη πουλιών. Από αυτά, τα 72 είδη αναπαράγονται στην περιοχή.

Η Μάνη αποτελεί επίσης μια ιδιαίτερα σημαντική περιοχή για τα αρπακτικά πουλιά, που αντιπροσωπεύονται εδώ με 27 είδη, με 7 από αυτά να φωλιάζουν στην περιοχή, ενώ τα υπόλοιπα περνούν κατά τη μετανάστευση, όπως ο μεγάλος αριθμός φιδαετών (Circaetus gallicus). Αξιοσημείωτη είναι η παρουσία νεαρών ατόμων από σπάνια πλέον για τη χώρα μας είδη, όπως ο Βασιλαετός (Aquila heliaca) και ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos), που διαχειμάζουν εδώ.

Η Μάνη φιλοξενεί φυσικά και άλαλ αρπακτικά, με πιο σημαντικά τον Πετρίτη (Falco peregrinus) και έναν μικρό αριθμό Στικταετών (Clanga clanga). Και τα δύο αυτά σπάναι είδη φωλιάζουν στις ορθοπλαγιές των φαραγγιών και της ακτογραμμής.

Ως προς τους κύριους βιοτόπους της περιοχής, στους ελαιώνες καταφτάνει αργά την άνοιξη για να φωλιάσει η σχετικά ασυνήθιστη Λιοστριτσίδα, ενώ στη χαμηλότερη ζώνη αφθονούν οι Τσίχλες, τα Κοτσύφια, τα Τρυγόνια κ.α. Ο πλούσιος θαμνώνας φιλοξενεί επίσης μόνιμους πληθυσμούς από Μαυροτσιροβάκους, Φανέτα, Μαυρολαίμηδες, Φυλλοσκόπους, Κεφαλάδες και άλλα στρουθιόμορφα.

Στις παρυφές των χωριών θα δούμε τις συνήθεις Γερακίνες, παρέα με δεκαδες Κουρούνες και Καρακάξες, ενώ τις κορυφές περιδιαβαίνουν μικρές ομάδες από θορυβώδη Κοράκια (Corvus corax).

Οι μικροί υγρότοποι της Ανατολικής Μάνης, όπως τα έλη στο Βαθύ Αγερανού, προσφέρουν πολύτιμα ενδιατήματα στα μεταναστευτικά παρυδάτια και παράλληλα φιλοξενούν μικρούς αλλά σημαντικούς πληθυσμούς από ερωδιούς, καλαμοτσίχλονα, αηδόνια, ψευταηδόνια και άλλα πουλιά των καλαμιώνων και των λασπότοπων.

Τέλος, στις αμμώδεις ακτές, που έχουν σημαντική έκταση κυρίως στα ανατολικά, θα βρούμε αρκετά είδη της ακτής, όπως χαραδριούς και ακτίτες. Οι βραχώδεις ακτές στολίζονται από κορμοράνους και θαλασσοκόρακες, η ανοιχτή θάλασσα είναι το σπίτι πολλών ειδών γλάρων ενώ παντού θα δούμε αλκυόνες και σουσουράδες.

Ερπετά και αμφίβια

Μάνη topoguide
Μάνη topoguide: Δενδρογαλιά (Hierophis gemonensis)
Φωτό: A. Bonetti

Η μάλλον άνυδρη Μεσσηνιακή Μάνη είναι αφιλόξενη για τα περισσότερα είδη αμφιβίων, αλλά αντίθετα αποτελεί φιλικό περιβάλλον για αρκετά είδη σαυρών, φιδιών, σαμιαμιδιών και χελωνών.

Τα φίδια αντιπροσωπεύονται από τα συνήθη είδη της Πελοποννήσου, όπως η Οχιά (Vipera ammodytes), η Δενδρογαλιά (Hierophis gemonensis), η Σαΐτα (Platyceps najadum) και το Αγιόφιδο. Στις σαύρες, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα ενδημικά ερπετά της περιοχής, όπως η Ελληνική Σαύρα (Hellenolacerta graeca) και η Γουστέρα της Πελοποννήσου (Podarcis peloponnesiacus, όπως και η Σαύρα του Μοριά (Algyroides moreoticus).

Τα αμφίβια, τέλος περιλαμβάνουν μικρούς και εντοπισμένους πληθυσμούς από είδη που είναι εξοικειωμένα με την ασυνεχή παρουσία νερού, όπως ο Χωματόφρυνος, ο Πράσινος φρύνος και ο Δεντροβάτραχος.

Ξεχωριστή είναι η παρουσία και αναπαραγωγή της θαλάσσιας χελώνας Caretta caretta στις αμμώδεις παραλίες της Ανατολικής Μάνης.

Περισσότερες πληροφορίες και μια ενδεικτική χαρτογράφηση δεκάδων ειδών πανίδας δίνονται στα τέσσερα επιμέρους κεφάλαια για τις Πανίδα της Αβίας, τις Πανίδα της Καρδαμύλης, τις Πανίδα της Αρεόπολης και τέλος τις Πανίδα του Ταινάρου.

topoguide Greece

ΟΔΗΓΟΙ ΤΗΣ ΜΑΝΗΣ

topoguide Greece
Φωτογραφίες και περιγραφές πολλών ειδών θηλαστικών, πουλιών, ερπετών και αμφιβίων της Μάνης περιλαμβάνονται στους οδηγούς Αβία topoguide, Καρδαμύλη topoguide, Αρεόπολη topoguide, Ταίναρο topoguide και Γύθειο topoguide της AnaDigit.

Οι πέντε πιο πάνω περιοχές είναι διαθέσιμες, μαζί με άλλες δεκάδες περιοχές της Ελλάδας, για συσκευές Android ως αγορές μέσα στην εφαρμογή (in-app-purchase) μέσα στη γενική εφαρμογή topoguide Greece. Οι πέντε περιοχές της Μάνης βρίσκονται στην ενότητα της Πελοποννήσου.

Οι πέντε περιοχές είναι επίσης διαθέσιμες ως αγορές μέσα στην εφαρμογή (in-app-purchase) στην εφαρμογή Topoguide Greece, σχεδιασμένη ειδικά για συσκευές iOS (iPhone και iPad). Οι επιμέρους περιοχές της Μάνης βρίσκονται στην ενότητα της Πελοποννήσου.

Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι το topoguide Greece έχει τη δυνατότητα ταυτόχρονης απεικόνισης πέντε περιοχών, επιτρέποντας έτσι την συνολική προβολή του αναλυτικού χάρτη όλης της Μάνης και την εύκολη εναλλαγή των διαδρομών, των εκατοντάδων Σημείων Ενδιαφέροντος και των δεκάδων σελίδων του οδηγού με τις αναρίθμητες φωτογραφίες.