Νότιο Πήλιο

Τα χωριά

Κείμενο και φωτογραφίες: Τ. Αδαμακόπουλος

Τα χωριά του Νοτίου Πηλίου ακουμπούν στις νότιες υπώρειες του Πηλίου και απλώνονται στη λοφώδη ζώνη που εκτείνεται νοτιότερά του, φτάνοντάς μέχρι τους καθαρά παραθαλάσσιους οικισμούς γύρω από το ακρωτήριο Τρίκερι και το ομώνυμο νησάκι. Τα περισσότερα από αυτά είναι κυριολεκτικά πνιγμένα στους ελαιώνες, που αποτελούν σημαντική οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή.

Μεγαλύτερος οικισμός, έδρα του τοπικού δήμου και οικονομικό και εμπορικό κέντρο όλης της περιοχής είναι η Αργαλαστή.

Η Αργαλαστή

Η Αργαλαστή είναι το τοπικό κέντρο αναφοράς του Νοτίου Πηλίου. Διοικητικό και οικονομικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής από τα παλιά χρόνια, φιλοξενούσε την έδρα του Καποδιστριακού δήμου από το 1999 έως το 2010 και έκτοτε αποτελεί την έδρα του Καλλικρατικού Δήμου. Στην αρχαιότητα, η περιοχή φιλοξενούσε αρκετούς συγκροτημένους οικισμούς όπως η Ολιζώνα, η Σηπιάδα και τα Σπάλαθρα. Αποτελώντας καταφύγιο και άσυλο Ηπειρωτών, Ρουμελιωτών και Θεσσαλών, η Αργαλαστή εμφανίζεται ως διακριτός οικισμός σε τούρκικο φιρμάνι του 1653. Στη μέση Τουρκοκρατία η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του οικισμού οφείλεται στη μεταξοκαλλιέργεια. Τον 19ο αιώνα, η Αργαλαστή εντάσσεται και στον ιστορικό συνεταιρισμό των Αμπελακίων.
Ο οικισμός είναι χτισμένος στη μέση ενός εύφορου οροπεδίου, περιτριγυρισμένη από ελαιώνες. Τα γειτονικά παραθαλάσσια χωριά, Κάλαμος, Λεφόκαστρο και Χόρτο λειτούργησαν ως επίνειά της, τροφοδοτώντας την και αποτελώντας τη διέξοδο για τα εμπορεύματά της. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, έχει 1312 κατοίκους.
Η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, χτισμένη το 1886, δεσπόζει μέσα στον οικισμό. Το εντυπωσιακό μαρμάρινο κωδωνοστάσιό της, το οποίο φέρει και ρολόι, χτίστηκε με πρότυπο το κωδωνοστάσιο της Αγίας Φωτεινής στη Σμύρνη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ακόμη το κτίριο του προσφάτως ανακαινισμένου Παρθεναγωγείου, στο οποίο διετέλεσε διευθυντής στις αρχές του 20ου αι. ο φιλόλογος και ποιητής Κώστας Βάρναλης.
Η Αργαλαστή διατηρεί αρκετές υποδομές διαμονής και εστίασης, αποτελώντας μία καλή βάση εξερεύνησης ολόκληρου του Νοτίου Πηλίου.

Lafkos

The village of Lafkos used to be the second most large settlement of Southern Pelion after the capital city of Argalasti, while it attracted many farmers and fishermen living in the surrounding villages. Therefore, the town square of Lafkos reflects a welfare unknown to Southern Pelion, found only in the rich villages of Central Pelion. At one side of the village square the visitor finds the majestic parish church, facing a neoclassical state building; the other sides host traditional cafes and old shops. The stone-built road ending here from the gate of the village, used to serve as the main trade and social-life axis of Lafkos.

Το Τρίκερι

Το Τρίκερι είναι χτισμένο στην άκρη της χερσονήσου της Μαγνησίας, σε θέση με πανοραμική θέα. Μέχρι πριν λίγες δεκαετίες, όταν και κατασκευάστηκε ο δρόμος, η χερσαία επικοινωνία με την υπόλοιπη Μαγνησία ήταν δυσχερής, δίνοντας έτσι στον οικισμό χαρακτηριστικά νησιού. Στα χρόνια της επανάστασης του 1821 διέθετε σημαντικό εμπορικό στόλο. Σήμερα το Τρίκερι έχει 1.177 κατοίκους και φιλοξενεί την έδρα της ομώνυμης τοπικής ενότητας. Το λιμανάκι της Αγίας Κυριακής λειτουργεί ως το επίνειό του, ενώ από τον παρακείμενο Αλογόπορο υπάρχει πορθμιακή γραμμή προς το κοντινό νησάκι Παλιό Τρίκερι.

Η Αγία Κυριακή

Το μικρό λιμανάκι της Αγίας Κυριακής, επίνειο του Τρικερίου, βρίσκεται στο ακρότατο σημείο της Μαγνησίας, στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου. Είναι εξοπλισμένο με ένα αποτελεσματικό λιμενοβραχίονα, όπου δένουν τα πολυάριθμα ψαροκάικα, ενώ υπάρχει και ένα πολύ ζωντανό καρνάγιο (μικρό ναυπηγείο), όπου συντηρούνται και επισκευάζονται σκάφη. Στο παράκτιο μέτωπο του γραφικού χωριού, που θυμίζει νησιωτικό οικισμό, απλώνονται μερικές ψαροταβέρνες, ουζερί και καφενεία.
Στο πίσω μέρος του οικισμού υψώνεται η ενοριακή και κοιμητηριακή εκκλησία της Αγίας Κυριακής, που χτίστηκε στα 1886. Η ωρίμανση του οικισμού, βασισμένη κυρίως στην άνθηση των επαγγελμάτων της θάλασσας, ταυτίζεται με την περίοδο ακμής του Τρικερίου.

Το Παλαιό Τρίκερι

Το Παλαιό Τρίκερι όπως είναι γνωστό το νησί Τρίκερι, για να διαχωρίζεται από τον μεγαλύτερο οικισμό στην απέναντι χερσόνησο, έχει πληθυσμό 87 κατοίκους και υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Τρικερίου του Δήμου Νοτίου Πηλίου. Το κατάφυτο από ελαιώνες νησάκι κατά την αρχαιότητα ήταν γνωστό ως Κικύνηθος.
Στο ψηλότερο σημείο (109 μ.) βρίσκεται το μοναστήρι της Παναγιάς Ευαγγελίστριας, χτισμένο τον 19ο αιώνα. Περιλαμβάνει έναν τρίκογχο ναό που οικοδομήθηκε το διάστημα 1825-1837.
Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου και για μερικά χρόνια αργότερα, μέχρι το 1953, το Παλαιό Τρίκερι αποτέλεσε τόπο εξορίας αποκλειστικά γυναικών. Υπολογίζεται πως περίπου 5.000 γυναίκες πέρασαν από το νησί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Υπάρχει ένας μικρός οικισμός, με λίγες παλιές κατοικίες και μερικές ταβέρνες και ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Το νησί είναι προσβάσιμο μέσω θαλάσσιου ταξί από το απέναντι λιμανάκι του Αλογόπορου. Υπάρχει επίσης ακτοπλοϊκή σύνδεση με το Βόλο, ενώ για την εξυπηρέτηση των προσκυνητών που συρρέουν στο νησί στα μέσα Σεπτέμβρη, οπόταν γιορτάζει η μονή Ευαγγελίστριας, δρομολογούνται πλοία και από άλλες αφετηρίες, όπως τα Καλά Νερά. Αξίζει να σημειωθεί πως στο νησί δεν κυκλοφορούν καθόλου αυτοκίνητα.

Η Τζάστενη

Η Τζάστενη είναι ένας πολύ μικρός οικισμός, πάνω από την ομώνυμη γραφική παραλία, ανάμεσα στη Μηλίνα κα το Τρίκερι. Αποτελεί δημοφιλές φωτογραφικό θέμα, με το συνδυασμό του λευκού των λιγοστών κτιρίων, του πρασινογάλαζου των νερών και του πράσινου της πυκνής βλάστησης.